Toàn Cầu Hoá Một Câu Lạc Bộ Cá Nhiệt Đới: Hội Đồng Betta Quốc Tế Là Một Ví Dụ?

Toàn Cầu Hoá Một Câu Lạc Bộ Cá Nhiệt Đới: Hội Đồng Betta Quốc Tế Là Một Ví Dụ?
Dr. Gene A. Lucas - http://www.bettas4all.nl/viewtopic.php?f=7&t=7703#.WbFY7cgjGM8

Hội Đồng Betta Quốc Tế (IBC) có thật sự là 1 tổ chức quốc tế? Những câu lạc bộ thú chơi có thể trở nên Quốc Tế về quy mô? Có bất kỳ mục đích nào trong việc nỗ lực khiến chúng như vậy? Loại vấn đề nào sẽ phải đối mặt bởi những nỗ lực, và lợi ích khả dĩ nào có thể thu được? Những sự kiện của năm qua hay đại loại thúc đẩy tôi cho chủ đề này vài suy nghĩ nghiêm túc và tôi nghĩ nó phải có giá trị như là một chủ đề để cân nhắc, không chỉ với thành viên mà còn với người khác có quan tâm tương tự. Mặc dù bài bình luận này có thể áp dụng cho bất kỳ loại tổ chức nào, tôi sẽ chỉ tập trung vào IBC bởi vì tôi là một trong những người sáng lập (vào 1966) và hiểu cặn kẽ những gì mà chúng tôi suy nghĩ khi thành lập nó và cách mà mọi việc phát triển trong gần bốn thập kỷ sau đó.

Tôi nghĩ một tiếp cận hợp lý trước hết là mô tả những gì đã xảy ra... chúng tôi đã hình thành như thế nào và chúng tôi muốn đạt được điều gì. Kế đó, tôi sẽ bình luận về mọi thứ đang diễn ra ngày nay như thế nào. Sau cùng, tôi sẽ cố mang lại một “viễn cảnh” (cùng với vài kỳ vọng cá nhân) cho tương lai của chúng ta.

Lịch Sử IBC
Trong những ngày của tổ chức, có nhiều thứ xảy ra vốn giúp mở rộng thú nuôi và lai tạo Cá Chọi Xiêm. Một phần là sự gia tăng dân số vốn xảy ra trong giai đoạn tăng trưởng và phát triển kinh tế thời hậu chiến. Chúng tôi kết nạp được nhiều thành viên. Phần khác là sự tiến bộ về thông tin và vận chuyển. Chúng ta có những cách tốt và rẻ hơn để liên lạc với người khác, những người chia sẻ sở thích của chúng ta và, dĩ nhiên, cá cũng được nhập khẩu và vận chuyển hiệu quả hơn và với số lượng lớn hơn. Bởi vì Betta chịu đựng việc vận chuyển tốt và có thể được vận chuyển với giá phải chăng, nó khiến cho việc tập hợp chúng từ những nguồn dàn trải rộng khắp về triển lãm là khả dĩ. Nhiều người nữa có khả năng đi lại thoải mái và ít tốn kém hơn, điều có nghĩa rằng họ có thể đi lại để gặp gỡ và điều hành triển lãm.

Một mạng lưới liên lạc được phát triển (chủ yếu qua môi trường Betta Breeder's Newsletter của tôi), mặc dù đã có vài câu lạc bộ Betta nhỏ và một vài triển lãm được tổ chức vốn được nhận diện như là “Quốc Tế”. Tuy nhiên vào lúc đó, chẳng có câu lạc bộ nào vốn tự gọi mình là “quốc gia” (national), mà toàn “Quốc Tế” cả.

Hội nghị của cái trở thành Hội Đồng Betta Quốc Tế được tổ chức ở Waukesha, Wisconsin, vào cuối tuần Ngày Lễ Lao Động 1967 [ở Mỹ, đó là thứ Hai đầu tiên của tháng Chín]. Nó được đăng cai bởi một câu lạc bộ Betta địa phương với khoảng một tá thành viên tích cực, những người nổi tiếng nhất (theo tôi) là Charlotte (Bunny), Bob Lorbieki, Delores (Dilly) và Joe Bialk. Chủ Tịch của họ là Jim Herubin. Hội nghị này được tham dự bởi khoảng 75 người hâm mộ và mở một triển lãm Betta với khoảng 200 thí ngư (entries).

Nhóm này say mê tự cơ cấu thành một Hội Đồng vốn trải qua vài lần sóng gió (rocky times) qua năm tháng, nhưng nó trở nên mạnh mẽ và ổn định hơn theo thời gian và dường như đang thăng hoa ngày nay. Chúng tôi đã quyết định gọi chính mình là Hội Đồng Betta Quốc Tế, mặc dù tôi không nhớ bất kỳ đề nghị nào khác. Làm vậy có thể quá tự tin, nhưng lúc đó không có nhà cạnh tranh được biết nào khác. Ngày nay (2004), có nhiều nhóm Betta mạnh ở nhiều vùng khác nhau trên thế giới (Châu Âu, Indonesia, Singapore, Thái Lan, những vùng khác?) nhưng chỉ một vài, gần đây nhất là Global Half Moon Betta Breeders, vốn, qua hoạt động hay bằng tên gọi, gợi ý bất kỳ tuyên bố nào về trạng thái toàn cầu.

Theo hồi tưởng của tôi, tất cả những ai tham dự hội nghị đầu tiên đều là công dân Mỹ. Dù chính đáng hay không, chúng tôi đã chiếm lấy cái tên, mà không hề có động cơ kín đáo nào, và ngày nay tôi đoán chúng tôi ít ra có thể chiếm ưu thế. Tôi nghĩ những gì mà tất cả chúng tôi hình dung, hay ít ra hy vọng, đó là chúng tôi có thể tập hợp người khác, những người chia sẻ sở thích của chúng ta và rằng chúng ta có thể cùng gặt hái những kết quả có lợi. Điều này đã trở thành một chủ đề thảo luận bởi vì chúng tôi nhanh chóng trở nên quốc tế ít nhất về chuyên môn khi chúng tôi kết nạp một số thành viên và một chi hội (chapter) gia nhập từ Canada.

Sau việc thành lập tổ chức một cách chính thức, các thành viên được phân công làm những điều mà họ mong đợi và cần thiết để nó hoạt động. Ngay từ đầu, có một hội nghị thường niên (annual convention) và một chuỗi triển lãm. Khái niệm chi hội đến hầu như ngay lập tức bởi việc tổ chức triển lãm đòi hỏi nhiều thời gian và nỗ lực hơn mức một người đơn lẻ có thể xử lý. Chúng tôi đã phấn đấu qua việc xây dựng thành viên, các vấn đề tài chính, xác định mối quan tâm và làm công việc khó nhằn. Chúng tôi giải quyết những điều trần tục như là việc thiết lập một bộ luật (constitution) và tuyên ngôn nhân quyền (bill of rights), xác định bản chất của các ban điều hành và ban trọng tài (executive and judging boards) và các uỷ viên, việc tổ chức bầu cử và vân vân. Chúng tôi cũng duy trì các hội nghị và chuỗi triển lãm và phát triển nhiều loại dịch vụ thành viên chẳng hạn như phân phát thông tin về từng khía cạnh của thú chơi Betta.

Bởi vì quan tâm chính luôn là cá Betta, việc triển lãm và hướng dẫn trao đổi cá giống, một chương trình sống động cho việc tổ chức triển lãm và đấu giá được duy trì. Dĩ nhiên, một phụ tá cần thiết là việc cố gắng phát triển sự đồng bộ (uniformity) và công bằng (fairness) trong đánh giá (judging). Các tiêu chuẩn được phát triển cũng như các thủ tục huấn luyện (trainning) và cấp bằng (certification) cho trọng tài. Việc đến được “đây” thực sự là một quá trình lâu dài và khó khăn. Đó là kết quả của nhiều ngàn giờ nỗ lực của một đơn vị đăng cai gồm các thành viên được uỷ nhiệm.

Mọi Thứ Trông Như Thế Nào Vào 2004?
Nên tìm hiểu để xem chúng ta đang ở đâu. Tôi đã kiểm tra với ủy ban thành viên và được cho biết rằng vào thời điểm hiện tại chúng tôi có khoảng 700 thành viên đóng phí. Tôi nghĩ sẽ thận trọng khi nói rằng chúng ta có trung bình khoảng 500 thành viên/năm trong 38 năm tồn tại của chúng ta, điều có nghĩa rằng chúng tôi có thể tuyên bố sở hữu gần 20,000 thành viên đóng phí! Bởi vì nhiều người dường như không thể gắn bó lâu dài với chúng tôi (việc nuôi dưỡng Betta đẹp có thể rất tốn công), sẽ hợp lý khi tuyên bố rằng thời hạn trung bình của thành viên là 3 đến 4 năm với khoảng 80% thành viên. Tôi cảm thấy đúng đắn khi đoán rằng 20,000 thành viên khác nhau có lẽ không quá vắng vẻ.

Thành viên hiện tại đại diện cho mười sáu quốc gia (kể cả Mỹ). Trong số này, 62 (gần 10%) là người nước ngoài, mặc dù 24 là người Canada. Họ đại diện cho những quốc gia sau đây: Argentina, Úc, Áo, Brazil, Pháp, Đức, Indonesia, Nhật, Triều Tiên, Mexico, Singapore, Hàn Quốc, Thụy Sĩ, và Thái Lan. (Hàn Quốc và Triều Tiên có thể là một).

Số phát hành gần nhất của bản tin IBC Flare! liệt kê 32 chi hội IBC khác nhau. Hầu hết đều ở Mỹ, nhưng có những dấu hiệu “quốc tế hóa”. European Halfmoon Betta Breeders Club có trụ sở tại Thụy Sĩ. Một số dễ nhầm lẫn. Global Halfmoon Betta Breeders có trụ sở tại Indiana, và một chi hội tự gọi là North American Betta Society (có trụ sở tại Connecticut). Chúng tôi cũng có một chi hội Hawaii, dĩ nhiên vốn là một bang của Mỹ, nhưng lại ở “ngoài khơi” (offshore). Chúng tôi đang tương tác với một Betta Club rất mạnh ở Singapore, mặc dù họ chưa tham gia như là một chi hội. Chúng tôi cũng quan hệ với các nhóm ở Indonesia và Thái Lan, mặc dù họ đã tổ chức thành các câu cạc bộ Betta, họ không gắn bó mật thiết với IBC.

Dấu hiệu ảnh hưởng của IBC ở khắp nơi. Các ấn phẩm, danh mục Internet và phương tiện tương tác khác hé lộ sự quan tâm đến các thuật ngữ Betta, tiêu chuẩn đánh giá và những hoạt động khác của IBC. Những thành viên hải ngoại tham gia vào các triển lãm ở Mỹ, cũng như tự tổ chức triển lãm của chính mình. Việc mua bán và các hình thức thông tin Internet mang chúng ta lại với nhau.

Hoạt Động
Các chi hội ít ra là một phần của xương sống của IBC. Họ khiến cho việc đăng cai triển lãm, đấu giá, hội nghị, cung cấp ứng viên thường xuyên cho nhiều vị trí chính thức và thực hiện nhiều việc vặt giúp tổ chức tồn tại là khả dĩ. Dẫu không phải mọi chi hội đều có cùng quy mô hoạt động, rất nhiều thứ quan trọng đối với người chơi Betta không thể được thực hiện mà không có họ. Điều vốn gây ấn tượng nhất với tôi là sự phát triển không ngừng của họ.

IBC và các mối quan hệ của nó đến nay là dẫn đầu trong việc phát động và phổ biến thông tin về Betta và những sự kiện (goings-on) Betta. Bản tin hàng quý Flare! được xuất bản gần 150 số. Website IBC: www.ibcbettas.org có lẽ cung cấp truy cập (cho bất kỳ ai) đến nhiều thông tin trực tiếp và kết nối (links) đến những Trang Betta khác hơn bất cứ nguồn tương tự nào. Thành viên IBC thuộc đủ tầng lớp đã thực hiện nhiều bài viết (bao gồm các báo cáo nghiên cứu), hình ảnh, video, đĩa DVD, tranh vẽ và đồ mỹ nghệ, v.v. hơn bất kỳ tổ chức tương tự nào. Ban Hỗ Trợ Kỹ Thuật IBC đã phổ biến hàng ngàn trang tài liệu đến tất cả mọi người, dù là thành viên hay không.

Thành viên IBC từ lâu là những người dẫn đầu trong việc phát triển, duy trì và phân phối tất cả những loại Betta splendens, cũng như, ở mức độ thấp hơn, những loài Betta khác. Cùng với, việc thúc đẩy sự tiến hóa không ngừng của các tiêu chuẩn đánh giá và những nỗ lực cải thiện việc huấn luyện và thực hiện đánh giá là một ưu tiên của IBC.

Thành viên IBC cũng là những người dẫn đầu trong việc phát động kiến thức về những thứ như lai tạo và những phương pháp nuôi dưỡng khác, di truyền và những khía cạnh sinh học khác của việc nuôi dưỡng Betta, vận chuyển và xử lý Betta tại triển lãm và vân vân. Nỗ lực của họ đã giúp đỡ nhiều “dân nghiện Betta” (Bettaphiles) thành công trong bất kỳ phương diện nào mà họ thích trong thú chơi Betta.

Vậy Chúng Ta Đang Ở Đâu Và Điều Gì Sẽ Xảy Ra?
Rõ ràng, IBC là tổ chức dẫn đầu trên thế giới về Betta. Nó quy mô hơn, tồn tại lâu hơn và làm được nhiều việc hơn bất kỳ tổ chức nào khác. Vì những lý do này, dường như hợp lý khi nó là nhà lãnh đạo và trợ giúp về những gì liên quan đến Betta trong tương lai. Việc tuyên bố là tổ chức “Quốc Tế” vào 1967 có thể thiếu căn cứ (valid), nhưng tôi nghĩ nó hợp lệ vào 2004.

Để tiết kiệm thời gian và công sức (tại sao phải tái-phát minh bánh xe?) và đặc biệt để tránh nhầm lẫn, tôi hy vọng các tổ chức Betta mới sẽ không tự coi mình là kẻ cạnh tranh với IBC. Nếu có bất đồng ý kiến về những thứ như, tiêu chuẩn đánh giá và quy trình đánh giá (nó dường như là bất đồng chính), tôi nghĩ tốt hơn là làm việc để giải quyết mâu thuẫn thay vì phát triển những mô hình khác. Tôi đang nghĩ về những nhà lai tạo Betta tương lai. Nếu có nhiều quan điểm và quy trình được áp dụng, thì đâu là phương pháp mà họ nên hoặc phải theo? Họ nghĩ những khác biệt nên được hòa hợp như thế nào?

Tất cả chúng ta đều có thể hỗ trợ bằng việc phát triển sự đồng bộ (uniformity) trong nhiều thứ mà chúng ta làm. Về mặt này, IBC đã thành lập một uỷ ban về định danh (nomenclature) vốn có mục đích chính cho việc xây dựng thuật ngữ chung (terminology). Tôi tin đây có thể là bước đầu tiên trong việc cải thiện thông tin và sự hiểu biết. Có tốt không khi hiểu những gì mà ai đó đang mô tả trong một bài đấu giá (offering) trên Aqua-bid hay khi thương thảo mua bán? Có trợ giúp các ủy ban triển lãm và trọng tài không nếu có những mô tả chính xác và đồng bộ về các loại Betta? Có hữu ích không khi thấy những thứ như “trợ giúp lớp” trở nên lỗi thời? Và có tuyệt vời không nếu các uỷ ban tiêu chuẩn triển lãm chỉ phải giải quyết các loại Betta mới khi chúng xuất hiện? Tôi nghĩ là có.

Có những dấu hiệu rằng những điều đúng đắn đang diễn ra. Những thành viên từ nhiều quốc gia tham dự các hội nghị và triển lãm ở Mỹ và một số thành viên của chúng ta ở Bắc Mỹ đã đến Châu Âu (Pete Goettner) và Nhật Bản (Joe Cooper), và cá nhân tôi cũng đã đến Indonesia, Malaysia, Mexico, Singapore, và Thái Lan để cố gắng xây dựng mối quan tâm đến IBC và những nỗ lực của nó. Có thể còn những người khác nữa mà tôi không biết.

Chúng tôi có một đề xuất từ Singapore Betta Club về việc chia sẻ chi phí trong việc gửi một trọng tài bằng cấp IBC đến đó để điều hành các khóa huấn luyện đánh giá. Ban trọng tài đang cân nhắc điều đó và những ý tưởng khác về việc quốc tế hóa những gì IBC làm. Tôi biết mọi người ở vùng này quan tâm và yêu thích những gì mà chúng tôi làm. Tôi chắc có người ở những nơi khác vốn có cùng sở thích. Chúng tôi ở vị thế tốt nhất để cung cấp một nền tảng (foundation) và xây dựng những liên kết (bonds) thậm chí to lớn hơn giữa những tay chơi Betta trên thế giới.

Để trả lời câu hỏi ở phần mở đầu của tôi... Hội Đồng Betta Quốc Tế có thật sự quốc tế? Tôi cho là như vậy. Có thể sở hữu một câu lạc bộ thú chơi vốn quốc tế về quy mô? Tôi không thấy tại sao không. Có bất kỳ lý do nào không? Chắc chắn. Sẽ có vấn đề chăng? Có lẽ khá nhiều nhưng tôi nghĩ chúng có thể được khắc phục. Sẽ có lợi ích chăng? Tôi tin sẽ có nhiều, kể cả vài thứ mà chúng ta chưa nhận ra. Nó sắp sửa xảy ra? Nó đang xảy ra và tôi nghĩ điều đó là tất yếu. Chúng ta đã sẵn sàng nắm vị trí dẫn đầu chưa? Chúng ta đang cố gắng.

Tôi mong đợi điều đó.

Source: FAMA Magazine
August 2004
Vol. 27 - No. 8 - Pg. 60

Column Article
BETTAS...AND MORE
By Gene A. Lucas, Ph.D.

E-Mail: g.a.lucas@worldnet.att.com