Nguyên tắc đánh giá cá betta Nguyên tắc đánh giá Nhìn chung, có hai mục đánh giá chính là Tổng thể và Màu sắc & Hoa văn. Mỗi mục chính lại chia thành nhiều tiêu chí nhỏ với thang điểm riêng. Nội dung đánh giá có xu hướng coi trọng phần Tổng thể qua tổng điểm số cao hơn. Cách mà các trọng tài đánh giá cũng tương tự như cách mà người chơi cảm nhận về cá betta đẹp nhưng được cụ thể hóa bằng điểm số. Các trọng tài thường không cho điểm tối đa mà dành ra một hay hai điểm thưởng ở mỗi tiêu chí để ghi nhận những cá thể cực kỳ xuất sắc ở tiêu chí đó. Điểm nữa cần nhấn mạnh rằng cá đoạt giải là những con gần giống nhất với “cá betta lý tưởng” theo quan điểm của ban trọng tài cuộc thi. Vì vậy những con đoạt giải khi bị săm soi kỹ vẫn phát hiện ra chút lỗi là điều rất bình thường! Tổng thể Trình diễn – sung mãn là một đặc điểm quan trọng ở cá betta cảnh bởi điều đó không chỉ thể hiện tình trạng sức khỏe, mà nó còn cho phép những đặc điểm khác, chẳng hạn như hình dáng và màu sắc, được phô diễn một cách tối đa. Việc trình diễn kém cỏi sẽ đem lại kết quả tiêu cực so với những đối thủ dự thi khác vì tạo ra ấn tượng “cá không mạnh khỏe” hay nhút nhát. Cá có thể rất đẹp nhưng nếu nó không giương vây hoặc trốn vào một góc hồ thì các trọng tài cũng không thể thấy được vẻ đẹp của chúng. Dạng thân – phải mạnh mẽ và cân đối, hai dạng thân đẹp là “bản rô” và “bản lóc”. Các dạng thân sau đây bị coi là lỗi: - Dạng “bản mè” đầu nhỏ, bụng to, gốc đuôi yếu ớt thường thấy ở cá halfmoon. - Dạng đầu nhọn, miệng dài hay còn gọi là “tên lửa”. - Dạng đầu vểnh hay còn gọi là “spoonhead”. - Dạng cũn cỡn "short body". Vây – khi cá sừng, các vây phải căng, thẳng, cân đối và liền lạc. Các dạng lỗi phổ biến ở vây gồm: - Vây lưng nhỏ. - Đuôi không xòe đủ 180 độ. - Đuôi hoa. - Tia vây “phân nhánh quá mức” khiến viền ngoài nhấp nhô. - Tia vây gãy, vẹo. - Các gai vây đầu tiên của vây lưng hoặc vây hậu môn ngắn. - Vây hậu môn quá to hay chóp vây quá dài. - Vây thiếu cân đối và liền lạc. - Vây không bằng phẳng và viền ngoài nhấp nhô. - Cá đuôi kép với thùy đuôi không đều. - Cá đuôi tưa với tia vây cong vẹo. Thể trạng – tức điều kiện thể chất của cá betta. Thân và vây cá phải trơn tru, liền lạc, không được sứt sẹo. Sau đây là những lỗi phổ biến về thể trạng: - Các vết trầy xước, lở loét, lồi lõm, gãy khúc trên thân và đầu. - Vảy sẹo hay khập khiễng, không đều. - Nắp mang cong vênh hay lòi phần thịt bên trong. - Miệng méo. - Vây rách hay bị lỗ mọt. - Vẹo xương sống (ngoại lệ áp dụng cho cá đuôi kép: nếu chỉ hơi vẹo xương sống thì vẫn không bị trừ điểm). Màu sắc & Hoa văn Tiêu chí chung đối với màu sắc và hoa văn của cá betta là nổi bật và ấn tượng. Tuy nhiên, đây là phần mang nặng cảm tính vì màu sắc của cá betta vô cùng phong phú và đa dạng. Các trọng tài, vốn cũng là nhà lai tạo giàu kinh nghiệm, có thể ưu ái hơn cho những những màu mới lạ, độc đáo hay châm chước những màu khó lai tạo chẳng hạn như đơn sắc. Mục này chia thành hai tiêu chí là thân và vây. Màu ở hai phần này đôi khi có chất lượng không đồng đều vì vậy cần chia ra để chấm cho sát. Chẳng hạn một số cá đốm cam "armageddon" có màu vây cực kỳ nổi bật nhưng phần thân lại quá nhợt nhạt! Quy trình đánh giá Quy trình đánh giá trong triển lãm cá betta đẹp do Diễn Đàn Cá Cảnh tổ chức bao gồm 3 bước. Bước đầu tiên và quan trọng nhất là thảo luận giữa ban tổ chức và các trọng tài về quy tắc đánh giá cũng như các vấn đề đặc thù của triển lãm. Bước thứ hai là sơ loại cá dự thi. Triển lãm cá betta thường bao gồm hàng trăm ứng viên, các trọng tài không thể đánh giá chi tiết từng ứng viên. Vì vậy cần phải có vòng sơ loại. Mỗi trọng tài được yêu cầu chọn ra 6 ứng viên đẹp nhất từ mỗi lớp trong khi số ứng viên còn lại không được quan tâm đến nữa. Đây là thời điểm mà một lỗi dù nhỏ nhưng dễ nhận thấy có thể khiến cá bị loại khỏi vòng sau. Các trọng tài thường nhanh chóng loại chúng. Một khi các trọng tài quyết định xong, danh sách cá lọt vào vòng sau được tổng kết cho mỗi lớp (đuôi ngắn và đuôi dài). Kế tiếp, các trọng tài bắt đầu đánh giá qua “mẫu đánh giá” do ban tổ chức cung cấp. Bước sau cùng là thu thập mẫu đánh giá của các trọng tài và tính tổng số điểm cho từng ứng viên. Điểm số sẽ xác định các vị trí nhất, nhì, và ba ở từng lớp. Trưởng ban trọng tài so sánh thang điểm của từng trọng tài. Hy vọng rằng các trọng tài đánh giá tương tự như nhau với đôi chút khác biệt nhỏ. Trường hợp có bất đồng giữa các trọng tài về một ứng viên nhất định, hoặc hai ứng viên có cùng điểm số, các trọng tài sẽ được yêu cầu thảo luận với nhau và đánh giá lại lần nữa. Download mẫu đánh giá: tại đây ---------------------------------------------------------------------- Các bài tham khảo: Huấn luyện cá betta (Yia Li) Luyện cá đi thi (N2D)
