Marble mãi đổi thay

Marble mãi đổi thay
Victoria Parnell - http://www.bettysplendens.com/the-ever-changing-marble.html

Rất dễ bị lậm vào marble betta [cẩm thạch]. Bởi một lẽ, chúng thuộc số những hoa văn đẹp nhất trong thế giới betta, với sự đa dạng và màu sắc tung tóe của mình. Những ai quyết định cản marble đều đối mặt với một trong số những thách thức lớn nhất ở Thánh Đường Betta (Bettadom); đó là sự thiếu ổn định của gien này. Bạn có thể mua một con marble betta tuyệt đẹp với hoa văn rất tương phản, và trong vòng một tháng sở hữu, nó có thể cứ “phai đi”cho đến khi hoàn toàn không màu (cellophane), đậm dần cho đến khi thành đơn sắc (không marble), hoặc thậm chí thay đổi màu sắc và hoa văn cho đến khi nó trông như một con cá hoàn toàn khác! Nó có thể tiếp tục thay đổi và biến sắc (morph) trong cả đời mình; điều cản trở một số người và kích động một số khác, những người có thể thích thú quan sát sự biến đổi màu sắc ở betta của mình.



Việc lai tạo chúng thể hiện một thách thức thậm chí lớn hơn, bởi vì bất kỳ bầy marble x marble nào đều có thể tạo ra đủ kiểu kết hợp gồm marble, cellophane [trong suốt], bướm và đơn sắc. Rồi, ngay khi vừa chọn ra những con yêu thích của bạn từ trong bầy, thì chúng bắt đầu biến đổi: Marble sẽ lên màu cho đến khi chúng trở thành Bướm. Hoa văn bướm sẽ bị lấp đầy cho đến khi chúng trở thành đơn sắc. Cello có thể lên màu để trở thành marble và đơn sắc có thể mất hết màu để trở thành cello.

Vậy tại sao điều này lại xảy ra?

Hoa văn marble tồn tại bởi vì những yếu tố dịch chuyển di truyền, hay còn gọi là “Gien Nhảy”. Đây là những gien nhất định vốn có thể di chuyển từ vị trí này sang ví trí khác trên nhiễm sắc thể của sinh vật. Đôi khi chúng chèn vào những vị trí, nơi mà chúng tác động đến biểu hiện di truyền (gene expression). Điều này dẫn đến sự bất lực (inability) của tế bào (và các hậu duệ của nó – daughter cells) trong việc thực hiện những tác vụ nhất định gắn liền với gien đó. Bởi vì việc cư ngụ của “gien nhảy” ở một vị trí nhất định trên nhiễm sắc thể chỉ tạm thời, nên sự bất lực của gien trong việc thể hiện chính mình cũng chỉ tạm thời. Đây là điều gây nên sự biến đổi hoa văn ở marble betta, và đôi khi là sự biến đổi màu sắc hoàn toàn và triệt để.

Nếu một gien nhảy hiện diện và nó chèn vào một gien chịu trách nhiệm sản xuất một sắc tố (pigment), nó ngăn chặn việc tạo ra màu đó, và tất cả tế bào hậu duệ sẽ không thể tạo màu. Điều này dẫn đến sự xuất hiện một mảng (patch) không-màu; giống như mảng trắng hay cellophane [trong suốt]. Sự đảo ngược cũng có thể xảy ra! Nếu tế bào không thể tạo màu bởi vì yếu tố dịch chuyển di truyền đang hiện diện, rồi khi yếu tố này rời đi thì hậu duệ của tế bào này sẽ lại có khả năng tạo màu (đảo ngược) và mảng màu sẽ xuất hiện.

Đã rối chưa? Có lẽ điều này sẽ giúp làm sáng tỏ vấn đề. Loạt hình dưới đây được chụp bởi nhà lai tạo Ilse, ở Hà Lan, và mô tả một con Crowntail betta xanh ngọc (turquoise) đơn sắc vốn mang gien marble, dẫu nó không thể hiện trong tấm hình đầu tiên!


Đây chúng ta hãy xem một con crowntail betta xanh ngọc đơn sắc xinh đẹp.


Trong hình này, con cá rõ ràng hơi già đi (lưu ý vây dài hơn) và vẫn còn chút xanh ngọc dễ thương. Nhưng cái gì đây?? ĐÓ! Trên đầu của nó! Đây là lúc mà người chơi cá vốn có ít kinh nghiệm với marble betta nghĩ rằng "Ôi không, cá của mình bị bệnh chăng?"


Thêm khoảng một tuần nữa, sự mất màu tiếp tục tăng lên. Bất kể ngoại hình của nó, cá betta vẫn hoạt động rất mạnh khỏe. Đây thường là thời điểm mà người mới chơi (amateur) trở nên lo lắng và có thể bị cuốn vào việc điều trị cho cá của mình với bất kỳ lý do gì -- ĐỪNG! Trừ phi betta của bạn có dấu hiệu bệnh tật và đờ đẫn hay bạn có thể chẩn đoán một cách chắc chắn vấn đề là gì, đừng dùng thuốc. Bạn có thể dễ dàng giết chết một con betta hoàn toàn khỏe mạnh bằng cách điều trị nó một cách không cần thiết. Và bạn chẳng bao giờ biết được tuần sau con betta “mất màu” của mình có thể biến thành...


TÈN TEN! Thậm chí người mới chơi vào thời điểm này cũng khó mà chối bỏ cá betta của mình có gien cẩm thạch. Bạn có thể thấy rõ cách thức mà "sự mất màu" đã phai dần thành một mảng màu-thịt và đang bắt đầu lan ra toàn thân. Gien nhảy cũng tác động đến những vùng nhất định ở vây bằng việc tạo ra những vạch trắng và không màu.


Anh chàng này vẫn chưa dừng lại! Gien Nhảy tiếp tục hạn chế các tế bào sắc tố cho đến khi cá betta có thân màu thịt. Nó tiếp tục tác động đến các vây bằng cách giảm biểu hiện xanh ngọc và thay bằng màu trắng hoặc trong suốt. “Nhiễm đỏ” (red wash) vốn luôn hiện diện ở cá này từ đầu, giờ trở nên nổi bật hơn, tạo ra một con marble tam sắc, tương phản, rất đẹp!


Sau đó một chút, bạn có thể thấy Gien Nhảy tàn nhẫn như thế nào trong sứ mệnh giải phóng con cá tội nghiệp này khỏi màu xanh ngọc. Màu xanh trông như thể tan chảy ra. Thứ duy nhất không bị ảnh hưởng là sắc tố đỏ rải rác trên thân và ở các vây. Và bây giờ, hãy ngắm chàng trai của chúng ta một lần cuối:


Xanh ngọc đơn sắc biến thành Cambodian Bướm?! Đó là lý do tại sao chúng ta yêu thích gien marble. Chẳng qua, bạn không bao giờ biết được mình sắp thu được gì. Và được.. và được... và được...

 

Màu cẩm thạch tuy thú vị nhưng cũng không nên lai vào các dòng cá khác vì sẽ làm dòng cá của mình bất ổn định . Gene cẩm thạch có liên hệ mật thiết với gene butterfly có thể do cá marble được phát triển từ dòng cá butterfly. Trong bầy marble sẽ có 1 số cá butterfly và ngược lại . Đúng ra thì butterfly là 1 dòng riêng nhưng ngày nay thì butterfly đã bị nhiễm marble cho nên khó kiếm dòng butterfly nào thuần cho ra 100% butterflies.

 

@dthong: gen cẩm thạch là đột biến từ dòng butterfly mà. Vì vậy trong bầy cẩm thạch có một số con butterfly là chuyện thường.

Nhưng dòng butterfly thuần sẽ không cho ra cẩm thạch. Nếu có cẩm thạch xuất hiện có nghĩa rằng dòng butterfly đó bị nhiễm cẩm thạch rùi.

 

Hic ! mình có 1 e HM đang có tình trạng như vậy nhưng nó đi ngược lại quy trình như trên . Từ ảnh 7->4 . ko biết nó có đc tới ảnh 1 ko nữa ?????

 

cá đang trắng biến thành màu đậm cũng là cẩm thạch