Lai Tạo và Nuôi Dưỡng Đuôi Tưa

Lai Tạo và Nuôi Dưỡng Đuôi Tưa
Victoria Parnell - http://www.bettysplendens.com/breeding-and-raising-crowntails.html


(Malcom Tan)

Vậy có gì khác biệt giữa việc lai tạo và nuôi dưỡng một cá đuôi tưa đẹp với, chẳng hạn, một Halfmoon?

Theo Phil Ngo ở Singapore, về cơ bản không có khác biệt đáng kể nào về quá trình ép. “Cá giống phải được biệt dưỡng (conditioned) tốt với sự hiện diện của nhau”, anh nói. “Việc này có thể được thực hiện bằng cách phân tách giữa cá đực và cá cái, là một ngăn hay một chai bổ sung. Để chúng cạnh nhau trong 2 đến 3 ngày trước khi thả chung. Tuy nhiên, sẽ khôn ngoan nếu thấy rằng cả hai con thực sự trong điều kiện sinh sản trước khi thả. Điều này thường thể hiện qua việc xây tổ của cá đực và màu cá cái đậm lên và nổi sọc. Nếu con này hay con kia không thể hiện những tính trạng này, tốt hơn nên ngừng ép bởi có rủi ro rằng bạn có thể mất con này hoặc con kia”.

Nhưng còn tai tiếng hết mực hung dữ khi ép CT? Có phải tính khí liên quan đến chính gien CT, hay có những yếu tố giảm nhẹ khác vốn nên được cân nhắc?

“Thật bình thường khi CT đực hung dữ hơn nhiều so với HM bởi vì chúng không mang tải trọng (load) mà HM thường mang ở bộ vây của nó, nhất là đuôi” Ngo lý giải. “Bởi vậy, CT là những tay bơi nhanh nhẹn hơn, nhưng tự nhiên sẽ biết cách thu xếp nếu cả hai được biệt dưỡng thích hợp, và cá cái thường sẽ sống sót qua cuộc ép”.

NUÔI DƯỠNG CÁ ĐUÔI TƯA

Vậy bạn đã chấp nhận khó khăn và thả cặp CT đẹp nhất của mình với nhau, và hiện tự hào thông báo rằng bạn có một hồ đầy cá bột. Vâng, xin chúc mừng! Bây giờ còn gì nữa? CT có đòi hỏi điều kiện nước đặc biệt? pH? Phụ gia? Chúng có nhu cầu dinh dưỡng khác biệt? Mọi thứ về “quăn” (curling) là gì?

Điều được công nhận một cách rộng rãi rằng những con CT tốt nhất thế giới đều xuất xứ từ Indonesia, và từng có dư luận nửa đùa nửa thật rằng nó được quy cho “Nguồn Nước Indonesia Kỳ Diệu”. Bất kể điều gì được đảm bảo ở betta, chúng ta có thể phân tích tuyên bố này như sau:

Nguồn Nước Máy Indonesia nói chung mềm, giá trị 3 trong một kiểm tra độ cứng Tổng và độ cứng Carbonate. Các điểm thu thập nước ở vùng núi Bogor. Theo suy đoán, tính ưu việt huyền thoại của nguồn nước Indonesia cũng có thể là vì không có những hang động đá vôi ở vùng Tây Java. Nước từ vùng núi ở Tây Java chủ yếu được hình thành từ đất bồi (alluvial deposits), nhất là những khu vực xung quanh các hồ chứa (reservoirs). Nước ở Jakarta, nói riêng, có tiếng là tốt cho cá Đuôi Tưa.

Bên cạnh nước mềm, không gian và độ ổn định là những thành phần chủ chốt để lai tạo CT chất lượng triển lãm. Còn hơn cả HM, cá Đuôi Tưa đòi hỏi chất lượng nước lý tưởng được duy trì trong toàn bộ cuộc đời chúng, bằng không chúng sẽ dễ bị “quăn tia” (ray curling), tai họa hàng đầu của nhà lai tạo CT. Nước chất lượng tốt nhất được trữ trong các bồn chứa lớn, và hầu hết các nhà lai tạo CT chính đều không đề nghị bất cứ hồ nào nhỏ 2.5 gallon [10 lít] cho mỗi con đực, với việc thay nước và theo dõi thường xuyên. Độ giãn tia (ray extension) mỏng manh của CT đặc biệt nhạy cảm với sự khác biệt về pH, biến động và tăng vọt nitrate/ammonia và sẽ nhanh chóng bị xuống cấp (deteriorate) về hình thức nếu các điều kiện tối ưu không được duy trì.

Một yếu tố quan trọng nữa trong việc nuôi dưỡng cá Đuôi Tưa đẹp là thức ăn. Hầu hết các nhà lai tạo ở Jakarta đều sử dụng thức ăn tươi sống cho cá betta của mình, và một người nói riêng có khả năng chia sẻ phương pháp về nuôi dưỡng CT bột của mình với chúng ta: “Khi cá bột nở, không cho ăn gì ngoài những thứ phát sinh một cách tự nhiên từ thực vật như bèo cái (water lettuce). Bo Bo (daphnia) được cho ăn ở một tuần tuổi. Rồi khi cá bột khoảng một tháng tuổi, chúng được cho ăn Trùn Chỉ (Tubifex Worms - TBW). Trùn Chỉ được cho cá bột hai lần mỗi ngày, ở số lượng nhỏ, đến 2 tháng tuổi. Một khi cá bột trên 2 tháng tuổi, chúng chỉ được cho ăn một bữa bằng Trùn Chỉ. Bữa còn lại được thay bằng lăng quăng (mosquito larva - ML). Một khi cá bột được 3 tháng tuổi hay hơn, chúng chỉ được cho ăn một bữa mỗi ngày bằng lăng quăng. Bo Bo, Trùn Chỉ và lăng quăng được sử dụng nhiều bởi vì những món này đều không tốn kém – Món quà tự nhiên cho người chơi betta. Trùng Đỏ (Bloodworms) hiếm khi được sử dụng bởi vì chúng không nhiều ở Jakarta”.

Chúng ta đã nói ở trên, Kẻ Thù của các Nhà Lai Tạo CT: Tia Quăn. Vâng, sự quăn tia CT cũng xảy ra ở Indonesia nữa, bất kể chất lượng nước. Các bậc thầy Indonesian của tôi nói rằng việc này liên quan đến nước quá lạnh hay mát. Dù đó là gì, khi vừa thấy dấu hiệu quăn, cách điều trị đầu tiên được chỉ định là vận dụng mặt trời. Đơn giản phơi betta đang quăn tia dưới ánh nắng khoảng nửa tiếng mỗi ngày; nếu cá được nuôi bằng lọ nhỏ, hãy theo dõi để nước khỏi bị quá nhiệt.

Tuy nhiên, một cách điều trị hiệu quả hơn là cái được chào đón bởi Phil Ngo ở trên: Một hệ thống dòng chảy. Phil bảo lưu rằng một chút dòng chảy nhẹ trong nước giúp phòng tránh các tia khỏi quăn.