kỷ niệm hớt cá lia thia

bài sưu tầm từ betta.ketviet.com.
Tác giả: Duy Diễn


Đọc những chia xẻ của các bạn làm mình nhớ kỷ niệm thuở thiếu thời quá! Ngày xưa, nuôi cá lia thia là một trong những đam mê của mình.
Nhớ lại hồi khoảng mười tuổi cuộc sống mới êm đềm làm sao: sáng bắn bi, trưa đá cá, chiều thả diều, tối chơi trốn tìm hoặc ngồi nghe kể chuyện ... ma!.
Giờ viết những dòng này mà những hình ảnh đó cứ hiện rõ trong đầu, làm mình có cảm tưởng như đang sống lại kỷ niệm ngày nào.

Hồi đó mình ở trên một cánh đồng sâu, có con kênh đào trước mặt, cách thị xã Rạch Giá (tỉnh Kiên Giang) khoảng 10 km. Con kênh đó được gọi là kênh Dãy Ốc.
Xóm mình là một xóm người Huế khoảng 100 hộ, di cư vào Nam sau 75. Trước đó, xóm mình làm nhà sàn ở trên sông gần nhà máy số 9 nhưng do vượt biên nhiều quá (vì gần cửa biển và sống bằng nghề biển) nên chính quyền cho đào kênh và buộc di cư vào đó sống (nhưng sau khi vào đó thì càng vượt biên nhiều hơn haha).

Kênh Dãy Ốc và những vùng lân cận là vùng đất của người Việt gốc Me (người Kh'Me) sinh sống lâu nay. Họ siêng năng, chất phát thật thà và sống bằng ruộng vườn nên cũng không xích mích.
Vùng đất này khi chúng tôi vào thì đa số vẫn còn hoang vu. Vì dân số thì ít mà đất đai thì mênh mông nên có rất nhiều thửa ruộng bỏ hoang lâu ngày, lau sậy, lục bình mọc um tùm.
Hồi đó, cứ vào thời gian ruộng được cày để chuẩn bị cho mùa gieo mạ kế tiếp là lũ trẻ trong xóm chúng tôi rũ nhau đi bắt cá lia thia.
Lúc còn bé (khoảng 7,8 tuổi) thì đi theo người lớn để bắt, mỗi buổi chỉ được vài con là may. Sau này lớn hơn và "tích lũy" được nhiều kinh nghiệm thì tự rũ nhau đi, có lần được cả mấy chục con.
Cá lia thia lúc đó nhiều lắm, ở đâu cũng có: trong ao sau nhà, trên những thửa ruộng đang canh tác lân cận, trên những vùng đất hoang chủ nhân vừa mới diệt cỏ để chuẩn bị canh tác, hoặc trên những thửa ruộng mới cày xong.

Chơi cá mấy năm tôi cũng học hỏi và rút tỉa được một một số kinh nghiệm nhưng không biết được tính khoa học là bao nhiêu.
Theo kinh nghiệm của chúng tôi, những con cá sống dưới những luống đất cày khoảng một thời gian thì đá hay nhất. Nếu ổ bọt của nó ngả màu vàng thì là loài cực phẩm .
Kế đến là những con sống trên ruộng có cỏ hoang đã được chặt xuống một thời gian. Rồi đến những con sống trong những lỗ chân trâu trên những thửa ruộng bình thường.
Đến nữa mới đến những con sống trong bẹ dừa nước rồi sau hết là những chú dưới ao hoặc được nuôi trong lu từ nhỏ. Hình như mức độ hoang dã của nơi ở càng nhiều thì cá lia thia đồng càng chiến.
Có một điều mà ai cũng nên biết: những anh dù to lớn và trông bảnh hay chì đến đâu nhưng nếu trong ổ có nàng mái nào thì không thể đá hay được.


Con nào khi mới bắt lên một lúc cũng tái mét, trắng bạch vì sợ hãi nhưng sau khi đem về để trong bóng tối (chôn cái bình dưới đất càng tốt) khoảng vài ngày thì sẽ lấy lại đầy đủ sắc màu.
Con nào không phai màu khi bị bắt (chúng tôi gọi là cá da đĩa) hoặc màu lúc nào cũng trắng (cá Đồng Tháp) thì là loại chiến hơn. Trong 2 loại này cá Đồng Tháp là hiếm và thiện chiến hơn.
Ngày xưa tôi bắt được một con Đồng Tháp tương đối lớn dưới một luống đất cày. Con đó đúng là Độc Cô Cầu Bại trong xóm. Nó hạ cả mấy chục con, có con to hơn nó mà chưa bại trận nào.

Nuôi cá trong bình chứa có rong thì nhìn rất đẹp nhưng không tốt cho khả năng đánh đấm của nó vì cá ăn rong sẽ không khỏe lắm. Thức ăn tốt nhất cho cá đá là trứng nhền nhện hoặc lăn quăn.
Để làm tăng khả năng chịu đòn của chú cá chúng tôi có một mẹo vặt như sau: đem cá ngâm vào nước pha muối (mằn mặn thôi) khoảng từ mấy giây đến mấy chục giây, khi nào thấy cá chịu không nỗi thì lại bỏ vào lọ nước bình thường khoảng vài phút. Làm như vậy khoảng ba lần. Sau đó đem chôn cái bình chứa cá dưới đất 3 ngày (nhớ kiểm tra mỗi ngày và bỏ vào thức ăn cho nó cũng như phải bảo đảm thông hơi cho cái bình). Cách này có hơi tàn ác và có thể làm chết cá nhưng nếu làm vừa phải và cá không chết thì sẽ thành cá chiến. Có nhiều con bại trận tôi thường thử phương pháp này và kết quả là sau đó nó thắng lại chính con đã hạ gục nó trước kia.

Có những trưa đi bắt cá ngoài đồng trời nắng chang chang về nhà bị sốt thế là bị cấm chơi cá, phải lén lút, cực khổ làm sao. Sau này mấy lu nước mưa trong nhà nhiều lăn quăn nên tôi dụ nói nuôi cá trong lu cho chúng nó bắt lăn quăn và được ông nội đồng ý thế là lại được nuôi cá đá hihi.

Nhớ có lần đi bắt cá trên một ruộng có nhiều cỏ vừa mới bị chặt xuống, mải mê săn tìm ổ bọt bị con đĩa trâu to đùng đeo vào chân. Vừa thấy là tim tôi muốn rớt ra ngoài!
Con đĩa to đùng có sọc vàng chứng tỏ đã sống lâu năm. Tôi 7 vía lên mây quăng cả cái rổ vừa chạy vừa cà chân vào bờ ruộng cho nó văng ra mà nó chẳng chịu văng. Lần thứ ba nó mới rớt!
Tôi không sợ đĩa nhưng con đó quả thật là quá to! Đó là một kinh nghiệm nhớ đời. Nhớ lại vẫn còn nổi da gà!

Giờ ở nước ngoài không có cá lia thia đồng để nuôi, xem hình trên google và đọc những chia xẻ của các bạn mà nhớ quá! Lâu lâu vẫn nằm mơ thấy chúng. Mong có ngày chốn cũ sống lại kỷ niệm xưa!

Duy Diễn

***********************************

sẵn đây xin hỏi mấy chuyên gia lia thia cho biết ý kiến có phải loại lia thia da bò và lia thia kỳ son VN nhìn giống 2 video dưới này không ?

lia thia da bò ?​

kỳ son​