Chăm bón chất dinh dưỡng cho cây thuỷ sinh

Nguồn: http://modder.vn

Việc chăm bón chất dinh dưỡng cho cây trong bể cá cảnh - cây thuỷ sinh đã luôn là một vấn đề khó khăn ngay từ ban đầu bởi vì các môi trường sống đặc trưng và khác nhau của những cây thuỷ sinh, nơi mà nó xuất xứ. Những cây thuỷ sinh đó có những thích nghi đặc biệt trong việc hấp thụ nước và chất dinh dưỡng. Môi trường nước cũng dành các chất dinh dưỡng khác nhau cho những cây thuỷ sinh thông thường.



Hấp thụ chất dinh dưỡng

Để biết được những loại chất dinh dưỡng nào dành cho cây thuỷ sinh thì cần phải hiểu rõ cây thuỷ sinh hấp thụ các chất dinh dưỡng như thế nào. Nói chung cây thuỷ sinh có thể hấp thụ các chất dinh dưỡng thông qua lá và hệ thống rễ của chúng và không giống như những loại cây sống trên mặt đất (trên cạn) thông thường vì những cây này hấp thụ phần lớn các chất dinh dưỡng thông qua rễ của chúng.

Nhìn chung cây thuỷ sinh có một lớp biểu bì rất mỏng hoặc không có lớp biểu bì ở trên lá và cuống vì chúng không có nguy cơ bị khô cạn (bị chết khô). Điều này không chỉ giúp cho chúng hấp thụ các chất dinh dưỡng mà cũng còn làm cho cây dễ bị hư hại và dễ bị nhiễm bệnh hơn.

Các loại chất dinh dưỡng

Tất cả mọi cây cối đều cần một nguồn cung cấp không bị gián đoạn 14 loại nguyên tố dinh dưỡng để cho cây phát triển tốt.

Những loại chất dinh dưỡng vĩ mô (đa lượng) là :

• Ni tơ (N)
• Phốt pho (P)
• Can xi (Ca)
• Clo (Cl)
• Natri (Na)
• Magiê (Mg)
• Kali (K)
• Sulphat (S)

Và các chất dinh dưỡng vi mô (vi lượng) là:

• Sắt (Fe)
• Bo
• Đồng (Cu)
• Kẽm (Zn)
• Molypđen (Mo)
• Mang gan (Mn)

Tất cả các chất dinh dưỡng này cây đều cần có nhưng phần tỷ lẹ của các chất dinh dưỡng được hấp thụ ở trong cây thuỷ sinh của bể cá và cây bình thường là không giống nhau. Tôi sẽ không nói về từng loại nguyên tố riêng biệt mà muốn nói đến các nguyên tố dinh dưỡng vĩ mô và vi mô như trong một nhóm chất dinh dưỡng.

Rêu là một kẻ thù

Việc pha trộn các loại phân bón thông thường cho cây trồng trong vườn và cây trồng trong lọ được thực hiện giữa một tỷ lệ lớn chất dinh dưỡng vĩ mô với một phần nhỏ chất dinh dưỡng vi mô.

Những loại phân bón này không thích hợp cho bể cá. Lý do chính là việc các loại phân này có thể gây ra các cụm hoa rêu.

Rêu là một trong những vấn đề khó khăn chính trong các bể cá và thường là xuất phát từ những loại phân dùng không đúng chủng loại. Rêu cần và sẽ tiêu thụ một khối lượng lớn các chất dinh dưỡng vĩ mô. Nếu chúng tiếp nhận đủ được các chất dinh dưỡng này thì chúng sẽ phát triển một cách khó kiểm soát và có thể che phủ lên một diện tích lớn mặt kính và bề mặt các cây thuỷ sinh, làm hỏng đi cơ hội có được một bể cá cảnh đẹp. Nguy hiểm hơn, có thể làm “chết ngạt” cây thuỷ sinh của bạn.

Các loại phân bón pha trộn cho cây thuỷ sinh

Một loại phân bón pha trộn tốt dành cho cây trong bể cá phải khác với một loại phân bón thông thường do có rất ít hoặc không có các chất dinh dưỡng vĩ mô. Lý do chính của điều này là vì rêu như đã nói ở trên.

Các chất dinh dưỡng vĩ mô ở trong bể cá có thể đến từ việc thay đổi nước (vòi nước thường đã có tất cả các chất dinh dưỡng vĩ mô này với một số lượng nhỏ) và một số lượng nhỏ chất dinh dưỡng vĩ mô từ cá mà ra. Việc thay nước cần phải được thực hiện ít nhất 2 tuần một lần và vào khoảng 15% lượng nước cần phải được tháo ra và thay mới. Điều này sẽ làm cho việc cung cấp đủ chất dinh dưỡng vĩ mô.

Chất dinh dưỡng vi mô thì lại khác và thường hay bị cung cấp thiếu trong vòi nước. Một vấn đề khó khăn khác đối với chất dinh dưỡng vi mô đó là việc chúng rất không ổn định dưới dạng chất vô cơ của chúng và thường hay kết tủa và trở thành vô dụng.

Bẻ gãy liên kết (the Chelate Breakthrough)

Việc khám phá ra một phân tử hữu cơ có những liên kết để kết nối các ion kim loại một cách chặt chẽ lại với nhau cho phép chúng bị hoà tan ra ở trong dung dịch nước cùng với việc không có chất kết tủa nên đã làm cho chất dinh dưỡng có sẵn ở trong nước dành cho cây. Điều này rất quan trọng đối với cây thuỷ sinh vì là loại cây thường có nhu cầu rất lớn đối với sắt và có thể cần tới 4 phần triệu (4ppm) để cho phép chúng phát triển một cách khoẻ mạnh mà không bị bệnh úa vàng.

Các dạng liên kết

Có 6 dạng liên kết quan trọng đối với sự phát triển của cây trồng trong nước có pha chất dinh dưỡng nhưng chỉ có 2 dạng cần phải được nói đến đối với cây thuỷ sinh trồng ở trong bể, cả hai dạng đều sinh ra và có ở trong bể cá - cây thuỷ sinh.

EDTA (Axit Ethylen Diamen Tetra Acetic = Ethylene-Diamene-Tetra-Acetic-Acid) là loại đầu tiên và thông dụng nhất được biết đến. EDTA không thích hợp một cách lý tưởng đối với cây thuỷ sinh bởi vì chúng không ổn định ở độ kiềm cao hơn 6,0 độ và nói chung các điều kiện trạng thái của bể cá cảnh thường có độ kiềm ở mức giữa 6,0 và 8,0 độ. Đây cũng là một liên kết ít giá trị và vì thế nên dùng nó để cắt giảm chi phí thì thật sự không may do vậy việc hấp thụ sẽ bị hạn chế.

DTPA (Axit Dethylen Tramin Penta Axetic = Dethylene-Triamine-Penta-Acetic-Acide) có thể sẽ là một sự lựa chọn tốt hơn và được sử dụng rộng rãi hơn bởi vì chúng ổn định khi độ kiềm lên tới 7,5 độ. Điều này nằm trong giới hạn điều kiện trạng thái của bể cá cảnh.

Nguyên tắc về phân bón tốt cho cây trong bể cây thuỷ sinh

Khi ta tìm kiếm một loại phân bón thì cần theo một nguyên tắc tìm kiếm chung là:

1. Tốt nhất là chất lỏng
2. Chất dinh dưỡng vĩ mô thấp hoặc không có
3. Hàm lượng sắt (Fe) cao trong dạng liên kết
4. Tất cả các loại chất dinh dưỡng vi mô khác cũng có ở trong dạng liên kết nếu có thể được.

Một vấn đề khá quan trọng cũng cần phải được lưu ý rằng các loại phân bón dành cho sự sinh sôi của cây thuỷ sinh trong bể là có thể không thực sự phù hợp đối với bể cá cảnh. Thực tế đã cho thấy là có đến 60 - 70% những trường hợp sử dụng phân bón tốt cho cây thuỷ sinh sẽ gây ảnh hưởng đến cá (tuỳ mức độ) và còn gây ra một số trở ngại khác (chủ yếu là rêu).