Cá bảy màu metal head và một bài học vỡ lòng của mình về lai tạo

Nhiều năm nay mình vẫn giữ một dòng lai của mình giữa đực red grass và cái full black. Đực red grass là thoái biến từ blue grass sau một thời gian nuôi không chọn lọc. Dòng blue grass này từ một con cái duy nhất và bầy con của nó mình mua ở anh Chí Dũng lúc đến mua cá chọi. Dòng Full black lúc đó (khoảng 2013-2014) cũng khá mới và mình cũng mua đâu 10 con ở một tiệm cá chọi khác gần nhà thờ Fatima. Cô em gái lúc đó thậm chí còn không muốn bán vì nói chỉ mua về nuôi chơi, còn chỉ bán betta. Mình vẫn còn nhớ cái chậu full black cô đó dấu dưới gầm mấy kệ betta.

Dòng lai này dù nuôi không chọn lọc nhưng luôn giữ một dạng màu khá ổn định từ tím đậm/xanh đậm cho đến tím nhạt, lâu lâu xuất hiện vài cá thể dạng Blue/green Moscow. Kiểu hình đặc trưng theo kiểu của full black nguyên bản là đuôi delta/super delta và vây lưng dài. Dạng chung của cá đực và cá cái như sau (tất nhiên có nhiều biến thể khác nữa vì mình không chọn lọc):









Dòng lai này mình có nhiều hồ (4-5 gì đó) với số lượng biến động từ vài trăm con xuống còn vài chục con vào năm 2017, trong đó có một hồ chết hết cá đực chỉ còn vài con cá mái. Hồ này mình vẫn nuôi nhưng không quan tâm mấy, cá con đẻ ra mình cũng để luôn trong hồ. Lúc đó (khoảng tháng 6 năm nay) chỉ còn một con cá con sống sót và lớn lên. Nó là một con cá đực và khi trưởng thành thì nó trở thành như vầy:

Ảnh có flash:


Những ảnh sau không flash:







Cho tới thời điểm hiện tại, mình vẫn rất "gà" về cá bảy màu, chỉ biết mấy dòng phổ biến. Sau khi tra bác Google một hồi thì ra tên của em nó là Metal head snakeskin.

Mình có một bầy hoang dã khác với con đực kiểu hình như sau:





Đây có lẽ là dạng thủy tổ của red lace. Bầy cá này được giữ nguyên xi trong một hồ từ 2013 đến nay với số lượng lúc nhiều nhất khoảng 50 con và đến nay chỉ còn hơn chục con, khác biệt duy nhất hiện tại là dạng đuôi tròn biến mất và đuôi dài ra kiểu te tua như trên. Hoa văn, màu sắc trên thân và đuôi y như ban đầu.

Chả hiểu điên điên thế nào mình lại cho 4 con đực dạng red lace đó vào chung hồ cá kia, vẫn giữ nguyên con đực metal head snakeskin duy nhất ở chung trong hồ đó. Một số cá con xuất hiện trong hồ nuôi chung đó và khi lên màu thì trông như sau (nhìn muốn cắn lưỡi và không hiểu vì sao):






Khi thấy mấy con đực kiểu giống cá bảy màu hoang dã đến mức vậy thì mình cũng mặc kệ, chán rồi! Một thời gian sau xuất hiện một con đực như sau:

Flash:


Không flash:


và một con đực non thứ hai:

Flash:

Không flash:


Cá mái khá giống với cá mẹ ban đầu nhưng màu hơi nhạt hơn chút:


Lúc này, mình lại bắt đầu quan tâm trở lại, bèn tìm thông tin kỹ hơn về dòng metal head. Theo Philip Shaddock, metal head là dòng lai giữa cá có siêu gene (supergene) Moscow và da rắn. Đặc trưng của dòng này là con đực có đốm sậm màu ánh kim ở phần trước cơ thể (đây là đặc trưng của siêu gene Moscow), nửa thân sau và đuôi có kiểu hoa văn dạng da rắn (lace, grass thì về cơ bản cũng thuộc nhóm da rắn). Siêu gene Moscow là gene liên kết trên nhiễm sắc thể Y, do vậy gene này chỉ truyền từ cá cha sang cá đực con. Trong khi đó, hai con lai trên lại có kiểu đuôi da rắn màu đỏ giống mấy con red lace đực. Như vậy, nếu theo lý thuyết của Philip Shaddock, siêu gene Moscow đã có hiện tượng trao đổi chéo (cross over) và xuất hiện trên nhiễm sắc thể X ở cá cái (cái này chỉ là giả định của mình)! Vào thời điểm hiện tại, trong bầy này đã xuất hiện thêm hai con khác có dạng metal head đặc trưng, và có thể có con đuôi không có màu đỏ, có thể là con của con đực metal head duy nhất ban đầu. Sau khi chụp hình cho bài này, mình tách riêng toàn bộ cá đực có dạng hoang dã và để nguyên lại hồ này. Để xem liệu có ra một dòng metal head hay ho gì không.

Con metal head "nổi tiếng" nhất hiện nay có lẽ là con multicolor metal head snakeskin của Carlos Diez (bác này ở Tây Ban Nha). Các bạn có thể Google search là ra ngay hình và clip con này.

Dòng metal head hiện nay cũng được bán ở VN nhưng không phổ biến lắm. Nhưng các bạn có thể tự tạo ra dòng này dễ dàng dựa trên lý thuyết trên của Philip Shaddock. Lưu ý: cũng theo Philip Shaddock, cá bảy màu full black hiện nay có hai dạng: dạng Moscow black, là dạng đen tuyền di truyền theo siêu gene Moscow, là dạng trong đám cá con có thể có ánh xanh/tím/lục... còn dạng Midnight Black hay còn gọi là Thai full black thì đen hoàn toàn không có ánh xanh và di truyền theo gene midnight, không liên quan gì đến supergene Moscow. May mắn thay, đám full black đầu tiên của mình là Moscow black!