Nuôi dưỡng nhà vô địch

Nuôi dưỡng nhà vô địch
Tác giả Joseph Tan - www.arowanaclub.com



Tôi bắt đầu yêu thích cá rồng từ năm 2000. Vì là lính mới nên tôi không muốn tiêu quá nhiều tiền (đến bây giờ vẫn vậy), sợ làm chết con cá tội nghiệp! Bạn bè khuyên tôi rằng trại Panda Aquatics bán cá rồng với giá phải chăng. Vậy là trong cái ngày định mệnh đó, tôi đã thực hiện chuyến viếng thăm đầu tiên đến trại.

Khi đến trại Panda Aquatics, tôi gặp một người và bảo ông một cách đơn giản rằng tôi muốn mua một con cá “đẹp” (sau này tôi mới biết ông là chủ trại). Ông đề nghị tôi nhìn lướt qua một hồ toàn huyết long non. Hồ nuôi khoảng mười con huyết long kích thước 15 cm đang bơi loanh quanh. Vì đã đọc qua một số mẹo trên mạng, và chưa từng mua con cá rồng nào trước đó, nên tôi tìm một chú cá với màu đỏ “quyến rũ”. Thật là thú vị, phấn khích và cũng khá khó khăn khi trong hồ có đến mười con cá bơi tung tăng khắp nơi. Tôi nhanh chóng bị hoa mắt khi dõi theo chúng khắp hồ.

Ngay sau đó, một con cá nhỏ thu hút sự chú ý bằng cách bơi tới bơi lui một cách đều đặn ngay trước mắt tôi. Thoạt nhìn, cô nàng trông cũng không đến nỗi nào. Tuy nhiên với tinh thần ganh đua của người Singapore, tôi muốn lựa con cá đẹp nhất. Nhưng mỗi lần liếc ra xung quanh, đôi mắt tôi lại bị hút về phía cô nàng. Cô nàng rất dạn, luôn bơi phía trước bể và xòe cái đuôi to tướng về phía tôi. Còn có một con cá to hơn nhiều cạnh tranh sự chú ý của tôi. Cuối cùng, sau khi ngồi lì ở đó cả tiếng đồng hồ (tôi thực sự quên cả giờ giấc), tôi vẫn không thể quyết định được. Tôi phải nhờ ông Kan giúp. Ông tuyên bố: “Hãy bắt con cá đuôi to!”. Nhờ lời khuyên đó, tôi không do dự gì nữa. "Đại vĩ tiểu thư" ấy chính là con cá rồng đầu tiên được tôi nuôi một cách nghiêm túc để lấy kinh nghiệm. Ông Kan nói “Lựa khá lắm, cá đẹp đấy. Nếu anh chưa hài lòng, cứ quay lại đổi vào bất cứ lúc nào”. Và tôi đã quay lại rất nhiều lần, nhưng không phải để trả "đại vĩ tiểu thư" mà để mua thêm những con cá rồng khác.



Nói thật lòng, tôi thích kiểu đuôi quạt của con cá cái này. Tuy nhiên, những đặc điểm khác lại không lý tưởng lắm đối với một con huyết long chất lượng. Nó nhạt màu, không có ánh kim lấp lánh trên vảy, và không có bất kỳ đặc điểm nào mà người chơi cá rồng ngày nay đòi hỏi ở một con cá tiềm năng, chẳng hạn như môi đỏ, vây đỏ sậm, vảy đều, màu xanh dương trên mặt vảy... Nó chẳng có đặc điểm nào ở trên cả, mà thực sự còn hơi có màu xanh lá cây. Sắc đỏ trên vây ở mức vừa phải. Nhưng tôi chỉ là lính mới tò te nên cũng không quá buồn. Tôi có thể nói rằng hầu hết các bạn sẽ không mua con huyết long non với bề ngoài như vậy. Tôi mừng là mình đã nghe theo lời khuyên của ông Kan, vì sau 4 năm nó trở thành điều may mắn kinh khủng đối với một lính mới như tôi, một phần thưởng lớn lao.

Dẫu sao, cô nàng đã được "rinh" về nhà và bắt đầu chuyến hành trình cùng tôi vào một số thử nghiệm "kì lạ", khác xa với các tiêu chuẩn về nuôi dưỡng cá rồng. Nó trở thành "vật thí nghiệm" của tôi. Tôi đã áp dụng những ý tưởng mới vào thời đó, vay mượn từ kĩ thuật nuôi cá chép Nhật (Koi). Một trong những điều mà tôi thử nghiệm là ngâm cá trong dung dịch thuốc tím (KMnO4 – potassium permanganate) trong ba ngày!

Tháng 6 - 2001
Sau khi được bố trí, con cá bắt đầu phát triển một hành vi kì lạ nhưng dễ mến tức là đòi ăn và gây chú ý bằng cách đuổi theo người đứng trước hồ và cố đớp họ. Do đó nó được đặt tên là Rotty (theo tên giống chó Rottweiler). Sau đó các đốm bắt đầu nổi trên mặt, rồi các vệt nâu từ từ xuất hiện trên viền vảy. Chà, kinh nghiệm đầu tiên của tôi về một con cá rồng lên màu. Từ đó trở đi, tôi tin là phương pháp của mình có tác dụng. Tôi nên duy trì và phát huy những gì mình đã làm. Vào tháng 6, tôi bắt đầu chụp vài tấm hình. Lúc đó, nó đã dài khoảng 30 cm. Thân dày hơn, bản rộng hơn và đã lên màu nhưng chưa đậm.




Tháng 1 - 2002
Vảy của nó giờ đã lên màu cam đậm. Nói thực, thôi thấy giai đoạn chuyển đổi này là rõ ràng nhất về cả màu sắc lẫn sắc độ. Nó đã dài gần 45 cm, và thân rộng lên một cách đáng kể, khiến hình dạng trông giống như một trái thủy lôi. Màu trên mặt lan rộng hơn, và môi trở nên đỏ hơn. Đơn giản là nó rất đáng được chiêm ngưỡng.




Tháng 4 - 2003
Tôi mua 1 hồ nhỏ làm bằng sợi thủy tinh, và thử xem có thể kích thích sự tăng trưởng của nó hay không, dẫu biết rằng giai đoạn tăng trưởng mạnh nhất hầu như đã qua rồi. Nó được thả trong hồ sợi thủy tinh 2.4 x 1 x 0.6 mét đặt ngoài ban công, tận hưởng ánh nắng mặt trời. Mặc dù sự háu ăn của nó bắt đầu giảm nhưng độ dày phần lưng vẫn tăng lên. Điều này chứng tỏ rằng nó được cung cấp đủ chất dinh dưỡng.



Tháng 10 - 2003
Nó thực sự thích nắng chiều. Màu sắc và tông màu toàn thân đậm lên. Nhưng tôi thấy chán vì chỉ được ngắm nó từ phía trên. Chán lắm! Nó đã dài gần 50 cm. Tôi hoàn toàn thất vọng về mức độ tăng trưởng nhưng vui vì màu sắc được cải thiện. Tôi dự định mang nó trở vào nhà. Có một điều hết sức đáng lo. Nay Sayers đã cảnh báo tôi: “Màu sắc của nó chắc chắn sẽ xuống một khi thiếu ánh nắng”. Tôi đã rất đắn đo xem phải làm gì, và sau cùng tôi quyết định đem nó vào nhà. Phải mất 4 tháng để lên kế hoạch mua hồ cực to và di dời cô nàng vào nhà.



Tháng 2-2004 đến 2005
Rotty được dời vào hồ mới lộng lẫy của mình và không lâu sau, bắt đầu "chơi đùa" với tôi. Tôi mất ăn mất ngủ vì lo rằng nó sẽ bị xuống màu sau một thời gian. Vì vậy tôi bắt đầu thấp thỏm quan sát. Tôi chỉ có thể nói rằng trái với nhận định thông thường, màu sắc của nó vẫn giữ nguyên, và được cải thiện hằng tháng. Sau này tôi đoán rằng có hai lí do khả dĩ. Thứ nhất nó có nguồn gen tốt. Thứ hai màu sắc của nó là thật chứ không phải nhờ hiệu ứng ánh sáng. Cái hồ bằng sợi thủy tinh tràn ngập ánh sáng, và nước thì trong vắt. Do đó, thân nó không hề sậm lại để tạo ra hiệu ứng "đỏ hơn" so với màu sắc thực. Nó không hề xuống màu kể từ khi được dời vào nhà. Thậm chí, màu sắc còn được cải thiện, tương tự như mức độ tăng trưởng chậm rãi của mình. Kích thước dềnh dàng khiến nó bơi chậm rãi nhưng với dáng vẻ vương giả.






VÀI BÍ QUYẾT CHIA SẺ
Trong việc nuôi dưỡng Rotty, tôi đã đề ra những nguyên tắc vàng cho mình. Tôi quyết biến thú chơi thành ra đơn giản hết mức, và không để mình trở thành nô lệ của cá. Với quan niệm đó, tôi thực hiện chế độ nuôi dưỡng Rotty như sau:

1) Kiểm soát chất lượng nước
2) Tăng trưởng tối đa
3) Theo dõi quá trình phát triển thật KIÊN NHẪN

Tôi không cho rằng mình luôn đúng hay đây là cách tốt nhất để nuôi cá rồng nhưng đó là những nguyên tắc mà tôi đã thực hiện sát sao trong những năm qua.

KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG NƯỚC
Như đã nêu, tôi xin đưa ra ba thông số đơn giản:

Giữ pH ổn định – giữ pH càng ổn định càng tốt. Tôi duy trì độ pH từ 7.5 đến 8. Để làm được điều này, tôi đệm nước bằng san hô vụn. Tôi không theo dõi gH, kH và những thông số khác. pH là thông số duy nhất mà tôi theo dõi. Điều này KHÔNG BẮT BUỘC.

Thay nước đều đặn – tôi thay nước hàng tuần suốt 4 năm nay, chưa bao giờ quên thay ít nhất 25% nước. Đây là điều BẮT BUỘC.

Bảo trì bộ lọc thường xuyên – bảo trì "con tim" của hệ thống thủy sinh định kì hằng tuần bằng cách vệ sinh chất liệu lọc. Nhất định không được bỏ qua. Đây là điều BẮT BUỘC.

Những điều mà tôi tránh vì ảnh hưởng đến những thông số ở trên

Nước đen (black water) – có lẽ cũng có tác dụng nào đó. Nhưng sẽ khó duy trì nồng độ ổn định khiến chế độ thay nước hàng tuần của tôi sẽ gây căng thẳng cho Rotty. Cả đời nó chưa hề tiếp xúc với axit tannic.

Chất điều chỉnh pH (water conditioner) - tương tự như nước đen.

Tôi tin rằng việc kiểm soát chất lượng nước là chìa khóa cho sự phát triển vượt trội của Rotty. Như người ta nói: “Hãy giữ nước tốt và cá sẽ khỏe đẹp”.

TĂNG TRƯỞNG TỐI ĐA
Theo kinh nghiệm nuôi cá Koi, mức độ tăng trưởng tột bực là trong 2 năm đầu, sau đó sẽ giảm xuống và tăng trưởng một cách chậm rãi.

Tôi hết sức tin tưởng rằng không có loại thức ăn nào tốt hơn mồi SỐNG một khi muốn đạt mức độ tăng trưởng tối đa. Tuy nhiên tôi lo lắng về mầm bệnh mà thức ăn có nguồn gốc thủy sinh mang lại. Thế là tôi kiếm loại mồi sống không đe dọa đến sức khỏe của Rotty, và cũng phải dễ nuôi nữa. Cuối cùng tôi tìm được giải pháp là sâu superworm.

Tôi nhanh chóng sử dụng loại sâu Vita-Superworm của hãng Pondmaster. Loại sâu này đã được bổ sung những vitamin đặc biệt và khoáng chất. Tôi đã thiết lập công thức nuôi dưỡng như sau:

Năm thứ nhất: 80% superworm, 20% tép mồi, cho ăn 2 lần/ngày

Năm thứ hai: 80% superworm, 20% tép mồi, cho ăn 2 lần/ngày

Năm thứ ba: 60% superworm, 40% tép mồi, cho ăn 2 lần/ngày

Năm thứ tư: 50% superworm, 50% tép mồi, cho ăn 1 lần/ngày

Tới triển lãm Aquarama 2005, Rotty đã dài được 58 cm.

Lưu ý khi áp dụng chế độ dinh dưỡng giàu protein, tôi phải hết sức duy trì chất lượng nước. Nước sẽ rất mau dơ nếu bạn lười thay khi cho cá ăn nhiều chất đạm. Vì vậy, nếu bạn lười thay nước thì hãy thay thế bằng một chế độ dinh dưỡng ít protein hơn.

THEO DÕI QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN THẬT KIÊN NHẪN
Rotty chỉ dài khoảng 15 cm khi tôi mới bắt về. Tôi đã vay mượn một số nguyên tắc của cá chép Koi trong việc theo dõi sự tăng trưởng và phát triển của nó. Thử thách lớn nhất đó là không hề có thông tin nào để tham khảo cả. Tuy nhiên cũng có một vài nguyên tắc chung mà tôi dùng để xây dựng các cột mốc dưới đây. Tuy nhiên, để những cột mốc này có tác dụng thì bạn phải có một chú cá với kích cỡ phù hợp ở độ tuổi phù hợp. Con cá còi một năm tuổi cũng chỉ dài có 15 cm thôi. Vì thế, nếu bạn có một con cá như vậy thì các cột mốc này sẽ không còn chính xác nữa. Bạn có thể tham khảo:

Năm đầu: mức độ tăng trưởng từ 1.2 – 1.9 cm/tháng. Vì vậy vào tháng 6-2001, Rotty đã đạt 15 cm. Đừng nên quá tham vọng và cố gắng đạt mức độ tăng trưởng 2.5 cm/tháng như một số người nuôi đồn thổi. Tôi chưa bao giờ đạt được mức đó! Nếu điều đó đúng thì sau năm đầu tiên con cá 15 cm của bạn sẽ biến thành con cá khổng lồ 45 cm.

Mặt của Rotty bắt đầu ửng hồng và vảy sần lên trong 4 tháng đầu. Một khi xuất hiện thì nó ngày càng đậm dần lên, thậm chí cả khi nó đang dài và to ra.

Rotty vẫn lên màu rất mạnh cho dù nó lớn rất nhanh trong năm đầu.

Năm nhì: nó đạt khoảng 45 cm. Màu trên mặt lan rộng hơn và màu vảy ngày càng đậm hơn. Màu phát triển về chiều sâu và sắc độ. Tốc độ lớn chậm lại.

Năm ba: nó dài tới 50 cm. Màu vảy đã bao phủ đến ba phần tư thân thể. Màu và sắc độ gần như cam đậm. Khẩu vị cũng giảm xuống, nhưng dáng bơi trở nên bệ vệ nhờ kích thước dềnh dàng to lớn! Lớn chậm như rùa.

Năm tư: màu sắc và vảy hoàn toàn chuyển sang màu cam đậm và viền vảy ngả tông đỏ dưới nguồn sáng đầy đủ. Trước triển lãm Aquarama 2005, nó đã dài đến 58 cm. Nó ăn vừa đủ nhưng kích thước vẫn được duy trì.

Một điều hiển nhiên ở Rotty đó là màu sắc của nó phát triển cùng với quá trình tăng trưởng. Đây là dấu hiệu của cá huyết long chất lượng. Tôi từng thấy vài con cá rồng mà màu sắc ngưng phát triển, và không bao giờ được cải thiện cho dù có được chăm sóc cực tốt về sau. Không nhất thiết phải hạn chế tốc độ tăng trưởng của cá rồng để giúp nó lên màu. Nếu bạn làm vậy, cá rồng của bạn sẽ không bao phát triển tối đa kích thước tiềm tàng của nó.

Đó là cuộc vui kéo dài khoảng 4 năm giữa tôi và Rotty. Nó được nuôi trong hồ 900 lít trong hơn một năm qua. Hồ được bố trí một bộ lọc thùng đơn giản cùng với máy bơm hiệu EHEIM. Hồ được chiếu sáng nhân tạo. Ở trên, tôi đã chia sẻ với các bạn về lo ngại của mình rằng nó sẽ bị xuống màu. Thật may mắn là điều này đã không xảy ra. Ngược lại, màu sắc của nó ngày càng đậm lên dưới nguồn sáng nhân tạo. Nó là một bằng chứng sống cho thấy rằng với nguồn gene và chế độ chăm sóc tốt thì màu sắc vẫn có thể được cải thiện và thăng hoa dưới ánh sáng đèn. Hệ thống chiếu sáng bao gồm một đèn huỳnh quang dùng cho hồ cá 1.2 m, một đèn chìm hiệu NAN 1 m và một đèn tiết kiệm hiệu PL 110W 1 m, thời lượng chiếu sáng 8 giờ/ngày trong 6 tháng qua. Trước đó, nó chỉ được chiếu sáng bởi 2 bóng huỳnh quang dài 1.2 m! Như tôi đã nói, chẳng có gì đặc biệt, chỉ toàn là những thứ bình thường mà thôi.

Tôi hy vọng bạn có thể rút ngắn quá trình học hỏi của mình nhờ bài viết này. Thêm nữa, tôi muốn nói rằng đây không phải là một bài viết “siêu đẳng”. Tôi đoan chắc rằng còn nhiều phương pháp nuôi cá rồng hay và hiệu quả hơn. Tôi vẫn đang học hỏi và mong được học hỏi từ các bạn.

Rotty là một ví dụ hay và chân thực, chứng tỏ rằng ngay cả với phương tiện và điều kiện hạn chế, những nhà vô địch vẫn có thể thăng hoa.

HÃY ƯỚC MƠ VÀ BỀN CHÍ! (Và làm theo cảm nhận chung)

 

hehe.
cám ơn chú Khánh! khi có thời gian cháu sẽ cố gắng dịch thêm, dạo này gần tết, nhiều việc quá.

 

Cám ơn bạn.
Bạn có thể tìm mấy cuốn sách dạy nuôi cá nước ngoài rồi dịch không?
Mình dốt quá nên không biết ngoại ngữ.

 

@thẻ cào100884: bạn cứ tham khảo trên các bài trong diễn đàn trước, mọi người sẽ cố gắng bổ sung thêm bài dịch sớm nhất có thể, còn thắc mắc chuyện gì thì bạn cứ hỏi, đừng ngại, diễn đàn có nhiều cao thủ sẽ trả lời cho còn mình chỉ dịch thôi chứ chưa nuôi cá này bao giờ. hehe

 

chắc mình phải nuôi thử 1 con quá