Phương pháp biệt dưỡng 14 ngày - Dr. Teddy Tanchanco

Phương pháp biệt dưỡng 14 ngày
Dr. Teddy Tanchanco (TJT Cocking Academy) - www.dannysgamefowlfarm.com

1. Thức ăn trong giai đoạn biệt dưỡng

Một số sư kê nói rằng bí quyết trong biệt dưỡng gà chọi là thông qua thức ăn. Hiển nhiên thức ăn đóng một vai trò rất quan trọng trong vấn đề biệt dưỡng, nhưng chúng ta nên nhớ rằng thức ăn phải được cân đối với những yếu tố khác mà một tay luyện gà phải theo dõi trong khi sửa soạn chiến kê đá trường. Với tất cả sự tôn trọng dành cho những tay luyện gà khác, hãy xem những gì mà tôi nói ở đây chỉ là ý kiến cá nhân mà thôi.

Đầu tiên, trước khi bước vào bài "biệt dưỡng 14-ngày", chúng ta phải tuyển chọn ứng viên. Nếu bạn đang đá giải derby 5-gà, đơn giản nhân số lượng chiến kê (5 con) với ba (3) để cho ra số lượng ứng viên mà bạn phải chọn (tức 15 con). Giả sử rằng những chiến kê này đã trải qua giai đoạn tiền biệt dưỡng, nơi chúng đạt thể chất, sức khỏe tốt và nở nang nhưng không mập mỡ hay “sapola”. Trong giai đoạn tiền biệt dưỡng, chúng nặng hơn hạng cân thi đấu khoảng 200 gram là tốt nhất. Giảm cân trong quá trình biệt dưỡng tốt hơn là tăng cân, điều vốn mất nhiều thời gian, công sức và không chắc chắn. Nên nhớ rằng, chúng ta đang áp dụng bài biệt dưỡng 14-ngày, không phải là 21 hay 30.

Còn bây giờ, bạn có thể sẽ hỏi “vậy đâu là hạng cân thi đấu phù hợp?”. Hạng cân thi đấu tối ưu là trọng lượng mà gà của bạn đá hay nhất trong lúc xổ khi nó ở tiền biệt dưỡng. Trong giai đoạn này, hãy ghi nhận trọng lượng của từng con trước mỗi lượt xổ. Chấm điểm theo nhãn quan của bạn. Nó có thể là tốt, rất tốt, xuất sắc hay bình thường ở công đoạn này. Sau tối thiểu 5 lượt xổ, bạn phải có khả năng nhận biết hạng cân thi đấu tối ưu của nó. Hãy coi trọng lượng mà nó đá hay nhất là hạng cân thi đấu tối ưu của nó.

Chỉ cho các ứng viên của bạn ăn bánh mì nhúng sữa như là thực phẩm thanh lọc vào ngày tuyển chọn. Tẩy giun cho chúng như thường lệ, và diệt rận bằng cách đơn giản xịt thuốc hay tắm táp. Việc nhúng nước tốt nhất nên thực hiện trong giai đoạn tiền biệt dưỡng. Bây giờ tất cả đều sạch sẽ, từ trong ra ngoài.

Để phòng bệnh và các lây nhiễm khác trong quá trình biệt dưỡng, tôi cho mỗi trống uống một viên Vibramycin 50 mg vào ngày đầu tiên. Việc này được gọi là thanh lọc vi khuẩn (bacterial flushing).

Về thức ăn trong bài biệt dưỡng, tôi cố gắng duy trì mức 16% đạm thô (crude protein) từ ngày 1 đến ngày 11. Để đạt được điều này, hãy trộn nhiều thành phần theo công thức sau:

30% - Bắp Hạt (Whole Corn)
15% - Lúa Mì Đỏ (Red Wheat)
15% - Thức Ăn Bồ Câu (Royal Pigeon Feed)
10% - Yến Mạch Chà (Oat Groat) hay Gạo Lức (Red Rice)
10% - Yến Mạch Ngựa Đua (Jockey Oat)
20% - Viên Giữ Dáng (Holding Ration Pellet)
1:5 - Lòng Trắng Trứng Luộc
2 - Muỗng canh Bột Dextrose
2- Muỗng canh Bột Mầm Lúa Mì (Wheat Germ Meal)
1 - Muỗng canh Sữa Tươi (Magnolia Fresh Milk) trong Hộp Giấy (Green Tetra Pack)

Chất bổ - Đổi món:
a) Trái cây = Táo – Chuối – Cam
b) Gan Bò – Thịt Bò Nạc Xay
c) Nho khô
d) Rau xanh = Cà rốt – Cà chua – Cải bắp

Bắp là thực phẩm chủ lực của gà chọi, vốn chứa rất nhiều carbohydrate và một số đạm. Tôi sử dụng lúa mì đỏ thay vì trắng bởi vì nó dễ tiêu và giàu đạm hơn loại trắng. Nếu bạn không thể tìm ra hiệu thức ăn bồ câu Royal Pigeon Feed, bạn có thể thay bằng 5% đậu hà lan (green pea) và 5% đậu vàng [yellow pea, nhiều khả năng là đậu yellow vetchling Lathyrus aphaca, nhưng bản thân đậu hà lan khô đã qua xử lý cũng được gọi tương tự] trong khẩu phần. 20% thức ăn viên đã nói ở trên là Viên Giữ Dáng (Holding Ration Pellet) hay đơn giản là Viên Biệt Dưỡng. Chỉ cần đảm bảo rằng loại viên mà bạn sử dụng chứa 16% đạm thô. Hãy đọc thông tin trên bao bì. Tỷ lệ ở trên được tính theo phần [thể tích] và không theo trọng lượng.

Tất cả hạt được ngâm nước trong ít nhất 8 giờ. Ngay sau mỗi bữa ăn, hãy ngâm hạt mà bạn cần cho bữa sau. Ngâm gia tăng độ ẩm hạt và kích thích nảy mầm. Hạt mầm chuyển hóa nhiều đạm hơn. Các loại đậu, như đậu hà lan và đậu nành, phải được cho mọc mầm để chuyển hoá đạm. Bằng không gà chẳng thể tiêu thụ lượng đạm trong những hạt này. Chỉ trộn hạt với viên vào bữa ăn. Bây giờ bạn đã có cái gọi là khẩu phần căn bản (base ration).

Trên khẩu phần căn bản này, bổ sung thêm một ít lòng trắng trứng luộc. Băm nhỏ một (1) lòng trắng trứng luộc cho mỗi bốn hay năm con gà. Việc này giúp cân bằng độ ẩm bên trong cơ thể gà. Lòng trắng trứng luộc được cung cấp cho gà trong toàn bộ bài biệt dưỡng.

Liên tục cung cấp sạn cho các trống từ ngày 1 đến ngày 9. Sạn giúp gà tiêu hoá thức ăn và giữ mề hoạt động tốt. Chúng lưu trong mề đến cả tuần. Do đó, sạn cần được rút [khỏi bữa ăn] 5 ngày trước trận đấu để làm trống mề, không chỉ thức ăn mà còn sạn nữa, vào ngày xuất trường.

Cho gà ăn bình thường. Luôn cho ăn đúng giờ mỗi ngày. Tôi cho gà ăn vào 7 giờ sáng và 4 giờ chiều. Cho mỗi con ăn hai (2) muỗng canh đầy đồ trộn như mô tả ở trên. Lượng này vào khoảng 35 - 40 gram thức ăn mỗi con. Vào ban ngày, chiến kê phải trống diều (crop-empty) vào lúc 2-3 giờ chiều để chứng tỏ rằng hệ thống tiêu hoá của nó hoạt động tốt. Nó chỉ cần từ sáu đến bảy giờ để tiêu hoá hết thức ăn. Nếu con nào bị chướng diều (crop-bound) và kéo dài trong ba ngày thì hãy loại nó khỏi chương trình biệt dưỡng.

Tôi thích gà ăn ngấu nghiến và tiêu hóa nhanh. Điều này chứng tỏ hệ thống tiêu hoá của chúng thực sự tốt. Gà kén ăn hay bỏ mứa thức ăn trong chén nhất định đang có vấn đề gì đó. Chúng cần được theo dõi và điều trị cho hết bệnh, và trả về chế độ tiền biệt dưỡng. Luôn theo dõi các chiến kê của bạn trong quá trình biệt dưỡng vào trước và sau bữa ăn. Nếu có điều kiện, hãy theo dõi chúng nguyên ngày, hàng ngày và thậm chí cả khi chúng ngủ.

Với chế độ cho ăn này, chúng ta hy vọng các trống giảm được vài gram (50 – 100 hay nhiều hơn) trọng lượng vào giai đoạn đầu của bài biệt dưỡng. Do đó, việc theo dõi trọng lượng hàng ngày là cần thiết. Cân các trống vào buổi sáng trước khi ăn. Một trống phải giảm cân từ mười (10) đến hai mươi (20) gram một ngày và đạt được hạng cân thi đấu tối ưu của mình vào ngày thứ mưới tám của bài biệt dưỡng hay ba ngày (3) trước trận đấu. Nếu một con sút đến 100 – 200 gram hay nhiều hơn trong vòng 24 giờ thì nó nhất định bị bệnh hay không thể thích nghi với áp lực của bài biệt dưỡng. Hãy trả nó về chế độ tiền biệt dưỡng.



2. Kỹ thuật Nạp Carbo

Carbohydrate là nguồn năng lượng chính của các chiến kê trong tập luyện. Tương tự như các vận động viên chuẩn bị thi đấu, chiến kê phải tích trữ đủ năng lượng trong cơ thể mình để sử dụng trong trận đấu sống còn. Những ngày quan trọng trong quá trình biệt dưỡng là ba (3) ngày sau cùng trước khi xuất trường, tay huấn luyện muốn nạp cho các chiến kê của mình nhiều năng lượng nhất có thể để đem lại thể thực mà nó sẽ cần đến. Điều này được thực hiện bằng kỹ thuật “Nạp Carbo” (Carbo-Loading).

Nói một cách đơn giản, “Nạp Carbo” là gia tăng (Nạp) carbohydrate vào khẩu phần của chiến kê trong ba (3) ngày sau cùng của quá trình biệt dưỡng như là một phần của công đoạn "ốp".

Mục đích ở đây là gia tăng năng lượng trao đổi (metabolizable energy, M.E.) sẵn có trong cơ thể chiến kê vốn sẽ được sử dụng khi lâm trận. Điều này được thực hiện bằng cách gia tăng hàm lượng calory trong khẩu phần ăn của gà. Từ khẩu phần cơ bản 16% đạm thô mà chúng ta đã cho từ ngày thứ nhất đến ngày thứ 11 của bài biệt dưỡng, chúng ta tăng dần lượng cacbohydrate lên 75 hay 80% trong ba ngày cuối. Tăng dần, nhờ vậy không làm xáo trộn hệ tiêu hoá của các chiến kê.

Với mỗi 100 gram khẩu phần cơ bản, thêm 10% tương đương với 10 gram bắp vào ngày thứ 12, 20 gram vào ngày thứ 13, và 30 gram vào ngày thứ 14, với tổng cộng 80% bắp trong khẩu phần vào ngày thi đấu. Do vậy, tổng lượng đạm giảm xuống trong khi carbohydrate tăng lên. Liều lượng bình thường với hai (2) muỗng canh (tablespoon) thức ăn được cho các trống mỗi ngày, vào bữa sáng và chiều.

Tại sao lại dùng bắp? Trước hết, việc ăn bắp giúp chiến kê của bạn “chớp giật” (snap) mỗi lần nó đá địch thủ của mình. Hãy so sánh những chiến kê được dùng bắp với những con không dùng. Chiến kê vốn dùng bắp trong khẩu phần của mình có da thịt và cơ bắp hơn dẫu chỉ nặng hơn một chút, trong khi chiến kê không dùng bắp vô tay thấy chùng hơn.

Bắp là lựa chọn của tôi khi nạp carbo bởi nó có nhiều carbohydrate (năng lượng trao đổi) hơn so với những loại thức ăn khác. Yến mạch chà (tách vỏ) có năng lượng trao đổi cao nhất (3400 kcal), kế đó là bắp với 3366 kcal. Tuy nhiên, yến mạch chà cũng có hàm lượng chất béo cao. Điều này sẽ khiến các trống bị mỡ bụng (gut fat) hay “sapola”. Kinh nghiệm dạy tôi rằng việc cho ăn nhiều yến mạch chà sẽ khiến phân rất xanh và lấy đi “chớp giật” khỏi các cú đá của chiến kê. Do vậy, tôi chuộng bắp vốn cũng có năng lượng trao đổi cao nhưng hàm lượng chất béo thấp. Năng lượng trao đổi này được tích trữ trong cơ thể chiến kê trong ít nhất hai ngày trước khi nó chuyển hoá thành mỡ nếu không được dùng tới lúc này.

Trong ba (3) ngày cuối trước trận đấu, vẫn ngâm hạt như thường lệ. Độ ẩm trong cơ thể chiến kê bị chi phối bởi nhiều yếu tố, cả tự thân lẫn môi trường. Bởi vậy, lượng nước đưa vào được kiểm soát trong ba ngày cuối của bài biệt dưỡng.


Dữ liệu được lấy từ: The Merck Veterinary Manual, Seventh Edition

3. Kiểm soát nước uống và độ ẩm

Cơ thể chiến kê chứa tối thiểu 65% nước. Chỉ riêng điều này, chúng ta có thể thấy rằng nước thực sự là một thành phần quan trọng trong vấn đề biệt dưỡng gà chọi đúng đắn. Hãy đào bới sâu hơn.

Trước hết, tại sao chúng ta lại quan tâm đến nước uống và độ ẩm đến như vậy? Để biệt dưỡng gà chọi một cách đúng đắn, chúng ta phải đạt được cái gọi là "lên đỉnh" (peak), nghĩa là chúng ở vào trọng lượng thấp nhất có thể, nhưng vẫn sở hữu thể lực hay sức mạnh lớn nhất. Chúng ta có thể tác động đến điều này thông qua việc kiểm soát nước uống và độ ẩm cho chiến kê một cách đúng đắn.

Nước đặc biệt tác động lên chiến kê đang tập luyện theo hai cách: 1) nguồn cung cấp độ ẩm cần thiết cho các chức năng bình thường của cơ thể, và 2) yếu tố điều hoà thân nhiệt. Về tiêu hoá, nước đóng vai trò dung môi đối với các hạt và viên trong quá trình lên men. Thức ăn mà gà tiêu thụ được chứa ở diều, nơi nó được lên men. Tại đây, các acid, đạm và carbohydrate được nâng cao trước khi chúng được chuyển sang mề để tiêu hoá xa hơn. Do vậy, mỗi khi một trống bị chướng diều, chúng ta phải cố đủ cách để làm sạch bầu diều với thức ăn lên men, bằng không nó sẽ chết vì ngộ độc. Nếu không được cung cấp đủ nước, việc tiêu hoá và lên men thức ăn sẽ không ổn và có thể đe doạ tính mạng các chiến kê yêu quý của bạn. Bởi vậy, hãy theo dõi kỹ càng chế độ ăn và uống của gà nhà, nhất là trong khi chúng đang tập luyện.

Từ ngày 1 đến 11 trong chương trình biệt dưỡng của chúng ta, nước uống luôn được cung cấp cho các chiến kê ngay sau bữa ăn. Độ ẩm cũng được đảm bảo bằng cách ngâm hạt trong từ 6-8 giờ. Tuy nhiên, vào ngày thứ 12, trong vai trò tay biệt dưỡng/huấn luyện, bạn phải có điều mà tôi gọi là “nhãn quan y tế” (clinical eye) và thật cẩn trọng trọng việc đánh giá tình trạng của mỗi chiến kê. Hãy tự hỏi những câu sau:

1) Gà của bạn tiêu thụ hay uống bao nhiêu nước trong ngày?
Một cách thực hiện điều này là vạch một đường bên trong khay nước của nó vào ngày đầu tiên của bài biệt dưỡng để đánh dấu lượng nước thực sự mà bạn cho vào buổi sáng. Vào ban đêm, ghi nhận xem nó đã tiêu thụ bao nhiêu nước. Đến ngày thứ 11, bạn có thể ít nhiều đoán được mỗi trống sẽ uống bao nhiêu nước mỗi ngày. Vào ngày thứ 12 của bài biệt dưỡng, coi xem nó uống bao nhiêu nước.

2) Gà có tiêu thụ hết lượng thức ăn thường lệ? Nó phản ứng như thế nào với việc nạp carbo?
Vào ngày thứ 12, chúng ta bắt đầu điều chỉnh lượng carbohydrate trong khẩu phần, nhớ không? Nếu trống có độ ẩm cơ thể thích hợp vào thời điểm này, nó sẽ tiêu thụ cùng một lượng thức ăn mà nó đã quen dùng.

3) Phân của nó như thế nào? Chúng lỏng, khô hay ẩm?
Chúng ta đánh giá độ ẩm của cơ thể gà thông qua việc quan sát phân. Về độ ẩm, ý tôi là, phân không bung bét (spatter) mà có cấu trúc và hình dạng thích hợp khi được thải. Thử đạp nhẹ lên và nếu nó dính vào giày của bạn, thì nó có độ ẩm thích hợp. Cũng quan sát gà của bạn khi rặn ỉa (move his bowels). Nếu ỉa khó khăn, thì nó nhất định quá khô. Nếu gà quá khô thì nó sẽ không đâm [đá chân nông]. Nếu gà quá ướt thì nó sẽ chậm và đâm không chính xác.

4) Thời tiết như thế nào? Trời râm, nắng, mưa hay nóng?
Vào những tháng mùa hè, trống nhất định sẽ uống nhiều hơn để bù vào lượng nước bị thất thoát và đồng thời điều hoà thân nhiệt của mình. Một trống bị sốt sẽ uống nước thường xuyên hơn so với con với nhiệt độ cơ thể bình thường. Hậu quả, phân của nó sẽ lỏng (watery).

Gió cũng làm khô gà. Mặc dù nhiệt độ của nó có thể bình thường, nhưng thất thoát nước qua da và lông bị tác động mạnh mẽ bởi gió hay luồng khí. Bạn có thể không để ý, nhưng các chiến kê của bạn có thể đã quá khô, dẫu chúng ở yên trên chạc [trong chuồng] bởi gió quá lạnh.

Trong những tháng mùa mưa, gà thường nhiễm bệnh. Những bệnh như CRD và Coryza khiến gà bị sốt. Ban đầu, gà có thể chưa thể hiện dấu hiệu bệnh lý nhưng bạn sẽ thấy chúng uống nước thường xuyên hơn không chỉ để bù nước mà còn điều hoà thân nhiệt. Nếu nó bị sốt, hãy loại nó khỏi bài biệt dưỡng.

Tầm thân nhiệt của gà trong giai đoạn biệt dưỡng từ 38.5 đến 39.5 độ C. Đây là thân nhiệt bình thường của gà. Hãy dùng nhiệt kế nhét hậu môn (rectal thermometer) để đo thân nhiệt chiến kê của bạn.

5) Sau cùng, cảm giác khi bồng mỗi con như thế nào?
Đây là điều mà không phương tiện khoa học hay y học nào có thể đo lường được. Bạn phải có cảm nhận về chiến kê được biệt dưỡng thích hợp. Các sư kê Mỹ gọi điều này là "nút bần" (corky), có lẽ ám chỉ đến cảm nhận phảng phất khi bạn bồng gà trong tay.

Khi được bồng, một số con nở nang (full-bodied) và nặng, và cơ bắp căng cứng (tight). Một số con mảnh mai, nhẹ và chùng (loose), trong khi số khác lại mảnh mai, nặng và căng cứng. Điều mà chúng ta tìm kiếm ở một chiến kê là nở nang nhưng không quá căng cứng và hơi chùng. Nếu chúng tạo cảm giác cứng, thì chúng bị căng cơ (muscle-bound). Chúng ta không muốn điều này xảy ra vào ngày xuất trường. Trống căng cơ có cơ bắp vốn vẫn chịu đựng sự mỏi mệt. Khi chúng ta nói "chùng" chúng ta ám chỉ cơ bắp thả lỏng. Cơ bắp được đào luyện đúng độ phải vừa căng vừa chùng. Luôn kiểm tra trọng lượng của chúng qua sổ tay của bạn. Trống của bạn phải ở hạng cân thi đấu tối ưu của nó. Vào ngày thứ 12, chúng ta muốn thấy cơ bắp chùng bởi vì trong hai (2) ngày kế tiếp chúng ta sẽ cố làm cho các chiến kê căng và khô hơn.

Nếu các chiến kê của bạn được biệt dưỡng một cách đúng đắn, chúng sẽ uống ít đi trong phần còn lại của bài biệt dưỡng.



4. Ốp và xử lý sự cố

Ngày Xuất Trường là ngày Quan Trọng nhất khi chiến kê của bạn thi đấu. Vào ngày này, nhiều giờ trước khi lâm trận, chiến kê phải đạt được tình trạng đỉnh của nó (peak). Chúng ta hoàn tất điều này thông qua một công đoạn gọi là ốp (pointing).

Ốp là quá trình khi mà chiến kê đạt trọng lượng thấp nhất có thể, nhưng thể lực lại tốt nhất. Các trống trong tình trạng này được gọi là “lên đỉnh” hay “tới độ” (on point). Một chiến kê đang tới độ phải có lông bóng mượt, mặt đỏ au, phân ẩm, mắt đỏ long lanh, cảnh giác và thư thái, và thân nhiệt bình thường.

Nhưng trước khi ốp gà của bạn, tôi nghĩ cần giải thích một chút về cách thức tham gia một giải derby. Giải derby thường được tổ chức vào buổi tối kéo dài đến sáng sớm. Trong các giải derby lớn, việc đăng ký trọng lượng được thực hiện một ngày trước đó và lịch đá được thông báo vào buổi sáng. Với các giải derby nhỏ, việc đăng ký trọng lượng diễn ra vào buổi sáng của ngày thi đấu.

Buổi sáng, trước khi đăng ký trọng lượng, trước cả bữa ăn, khởi động các trống trong lồng bới và quan sát phân của chúng. Đợi đến khi nó trống bụng rồi đem cân. Từ trọng lượng của mỗi con, trừ đi 30-50 gram và đăng ký với trường gà như là trọng lượng chính thức của thí sinh (entry) đó. Trọng lượng xấu hay vượt quá trọng lượng đăng ký 40 gram thì sẽ bị phạt thua trong các giải derby. Trống sút cân trong quá trình ốp và 30 gram ít nhiều là giới hạn an toàn. Chẳng hạn, nếu trọng lượng thực sự là 2.1 kg, trừ đi 30 g và đăng ký là 2.070 kg như là trọng lượng của thí sinh, thì 2.115 kg là trọng lượng xấu. Vào thời điểm thi đấu, gà của bạn nhất định sẽ nhẹ hơn 2.1 kg nhờ hạn chế thức ăn và nước uống. Thậm chí nếu trống của bạn không sút cân trong quá trình ốp, thì trọng lượng vẫn nằm trong giới hạn cho phép. Nhớ điều chỉnh cân của bạn tương tự với cân của trường gà.

Thời điểm thi đấu cũng quan trọng. Gà tiêu hóa khẩu phần ăn bình thường của mình trong từ 6-8 giờ. Vì vậy, hãy cố nắm lịch đá để lập trình sẵn giờ cho ăn. Nếu giờ đá của bạn vào 6 giờ tối, đếm ngược từ 6-8 giờ (khoảng 12 giờ trưa) và cho gà ăn ½ khẩu phần ốp bình thường. Vào 6 giờ tối, nó phải trống bụng và "tới độ".

Trong khi ốp, tốt nhất nên cho ăn thiếu hơn là thừa. Rà soát bầu diều và kiểm tra xem nó có trống bụng không. Nếu thấy còn một hay hai hạt, hãy cho ăn ít hơn ½ khẩu phần bình thường. Diều trống không có nghĩa là mề và những cơ quan tiêu hóa khác cũng trống. Để chắc chắn không còn thức ăn lưu lại trong cơ thể gà, hãy cho ăn ít hơn.

Bây giờ nói về phần tinh tuý của ốp, độ ẩm (moisture). Khi đến trường gà, để các trống nghỉ ngơi trong ít nhất 30 phút trước khi cho uống 1-2 ngụm nước. Việc này sẽ kích thích nhu động ruột. Độ ẩm chỉ có thể được đánh giá bằng cách quan sát phân gà. Có bốn (4) trạng thái hay chu kỳ biến đổi xảy ra với phân gà khi chúng ta thực hiện công đoạn ốp. Trước hết là dạng phân ẩm và vón thông thường vốn xuất hiện vào buổi sáng ngay trước khi cân gà và sau bữa ăn cuối. Kế tiếp, khi gà đã xả hết chất xơ và các chất thải khác từ thức ăn, bạn sẽ thấy thứ mà tôi gọi là “phân nâu” (cecal dropping). Đây là loại phân dính màu nâu nặng mùi mà gà thỉnh thoảng thải ra trong quá trình biệt dưỡng. Nhưng lúc này, phân nâu là dấu hiệu cho thấy bụng trống. Bạn sẽ thấy một số phân ẩm phớt xanh với chóp trắng xuất hiện. Khi chiến kê thực sự trống bụng (từ diều cho đến ruột già) thì “phân sáp” (moisture dropping) sẽ theo ra. Chúng giống như bãi nhớt trắng với đường kính khoảng hai (2) inch [5 cm]. Chúng trở nên nhỏ đi theo quá trình tới độ. Trống được coi là tới độ (on point) khi kích thước bãi phân sáp nhỏ như một đồng 5 cent và hơi dính.

Một chuyển động khác thường mà tôi thấy ở các chiến kê tới độ là điều mà tôi gọi là “hội chứng lắc mặt” (head knocking). Khi đang lên đỉnh, các trống bắt đầu lắc mặt (giống như chứng co giật cơ mặt ở người). Điều này phải được thấy trong khi khởi động trước trận đấu. Rất khó mô tả chuyển động này bằng lời, nhưng một khi bạn thấy chuyển động lắc này, thì đây là một dấu hiệu rằng chiến kê đã lên tới đỉnh. Một dấu hiệu khác nữa là đồng tử (pupil) bắt đầu giãn nở.

Đây là mọi dấu hiệu cho thấy gà đang ở trạng thái đỉnh của chúng. Cẩn thận đừng để trôi qua trạng thái đỉnh khiến chiến kê của bạn “xuống độ”.

“Triệu chứng xuống độ” (off syndrome) đến ngay sau trạng thái đỉnh. Điều này có nghĩa chúng đã sử dụng hết mọi dưỡng chất và năng lượng sẵn có trong cơ thể mình, và cơn đói bắt đầu lên tiếng. Một số sư kê quả quyết rằng “triệu chứng xuống độ” liên quan đến việc xài thuốc kích thích quá liều, táo bón hay cóng lồng (coop-stale) [nhốt lồng quá lâu]. Thông thường, trống xài thuốc quá liều thường bị đờ đẫn; trống táo bón sẽ không hào hứng với việc đấm đá bởi nhu động ruột vốn đã kém; và trống cóng lồng thường chậm chạp và lơ mơ. Nhưng chủ yếu, tôi nghĩ nguyên nhân thực sự của “triệu chứng xuống độ” là đói. Bạn có thể nói rằng việc làm cho gà đói là điều mà chúng ta thực hiện khi ốp gà. Vâng, đúng phần nào, bởi vì chúng ta bớt thức ăn, nhưng nên nhớ rằng cơ thể vẫn hấp thu dưỡng chất thậm chí sau khi hạt và những thứ khác đã được tiêu hoá. Một khi dưỡng chất được tiêu thụ hết, cơn đói sẽ đi đôi với việc thiếu năng lượng và dưỡng chất cần thiết khiến tình thế trở nên rất nghiêm trọng và tai hại. Trong việc ốp, chúng ta muốn chiến kê trống bụng nhưng lại không đói. Do vậy, trong khi khởi động trước trận đấu, một chiến kê vốn bồn chồn, dễ kích động, và thèm khát thức ăn, là “xuống độ”. Nó dồn tâm trí vào thức ăn, chứ không vào trận đấu.

Để kéo dài [trạng thái] tới độ, bạn có thể cho ăn vài hạt hay bắp xay hoặc chuối/lòng trắng trứng vài giờ trước khi khởi động. Để thúc đẩy tiến độ ốp, cho ăn ít hơn vào bữa cuối. Trạng thái tới độ không thể được duy trì quá lâu một khi nó đã xảy ra. Nó tiến triển, bởi vậy hãy sắp đặt để trận đấu diễn ra trong vòng từ 4 đến 6 giờ trùng với chu kỳ tới độ.

Để tránh “triệu chứng xuống độ”, phải biết liều lượng đúng và cách sử dụng chính xác của loại thuốc kích thích mà bạn sử dụng. Tránh táo bón và cóng lồng bằng cách khởi động thường xuyên và kiểm tra nhiệt độ phòng xem có quá lạnh không. Rà soát trống xem có dấu hiệu sốt không. Đây là dấu hiệu chắc chắn nó đang bệnh và “xuống độ”. Nếu thấy phân của chúng quá ẩm, hãy cho vài viên thức ăn (pellets) hoặc bắp xay để hạ bớt độ ẩm của cơ thể. Tuy nhiên, trống bị sút 70 gram hay hơn vào ngày xuất trường là một dấu hiệu xấu.

Mặt khác, trọng lượng xấu thường xảy ra bởi vì việc cho ăn của chúng ta. Đây là lý do bạn cho ăn ít hơn liều lượng thông thường một chút vào ngày thi đấu.

5. Luyện tập trong giai đoạn biệt dưỡng

Có cả trăm lẻ một cách huấn luyện một chiến kê. Các tay luyện gà khác nhau có cách thức và quy trình huấn luyện khác nhau. Thời còn đá gà, tôi khâm phục những đại sư kê ở trong và ngoài nước, những người mà tôi từng gặp gỡ và làm quen vào hồi đó. Gặp gỡ những sư kê Mỹ như James Pope và Buddy Mann là vô cùng hữu ích và cần thiết cho nhu cầu của riêng tôi về việc huấn luyện chiến kê một cách đúng đắn. Với James Pope, xổ là bài tập tốt nhất cho chiến kê của bạn, còn Buddy Mann sẽ kết hợp những bài tập tự nhiên với bài tập bàn (table workout). Từ kinh nghiệm của họ và của cá nhân tôi, tôi xin chia sẻ với các bạn hầu hết những gì mà tôi biết về các bài tập trong quá trình biệt dưỡng.

Kể từ lượt xổ đầu tiên, tôi nhận thấy mỗi lần gà thi đấu, nó thở gấp (pant); nó thở đặc biệt gấp gáp trong những tháng mùa hè; nó cũng thở cực kỳ gấp gáp khi độ ẩm trong cơ thể quá cao. Do đó, mối quan tâm chính của một tay luyện gà trong quá trình biệt dưỡng là phát triển cơ chế chịu đựng (coping mechanism) của chiến kê nhằm hạn chế việc thở gấp. Thở gấp là dấu hiệu cho thấy cơ thể gà bị căng thẳng, chẳng hạn như nhịp tim của nó phải gia tăng để cung cấp thêm ô-xy cho các bộ phận trong cơ thể. Hô hấp là phản ứng tự nhiên. Luyện tập giúp cải thiện hơn nữa cơ chế chịu đựng.

Trước hết, tôi xin nói rõ rằng việc huấn luyện gà chọi thực sự bắt đầu từ khi mới nở. Chế độ dinh dưỡng và chăm sóc thích hợp, trong hầu hết giai đoạn, là nền tảng của việc tập luyện. Bạn chẳng thể làm được gì nhiều trong một bài biệt dưỡng 14 hay 21-ngày, ngoài việc giữ cho chiến kê tỉnh táo, gia tăng độ bền và săn chắc (tone) của cơ bắp. Thể lực và lối đâm xuất phát từ lai tạo, và cơ bắp được phát triển trong giai đoạn chăm sóc và tiền biệt dưỡng. Việc tập luyện sẽ giúp cải thiện sự dẻo dai, sức mạnh, cơ bắp săn chắc, hình dáng và sức chịu đựng của hệ tim mạch. Không lượng tập luyện nào có thể cải thiện được năng lực thể chất, tuần hoàn và hô hấp của những con gà bệnh. Vì vậy, hãy bắt đầu từ lúc chúng còn non và chăm sóc một cách đúng đắn khi chúng trưởng thành.

Trong quá trình biệt dưỡng, tay luyện gà phải nhắm đến việc làm sắc bén sự tỉnh táo (alertness) của chiến kê của mình bởi vì đây chính xác là điều mà chúng cần khi lâm trận. Sự linh hoạt, dẻo dai và tư duy nhạy bén là một tài sản trong thực chiến, mà đôi khi, chỉ diễn ra có vài giây. Bạn phải tránh cái mà chúng ta gọi là "Hội Chứng Buồn Chán" (Boredom Syndrome) khi con gà ủ rũ, trở nên đờ đẫn và kém hứng thú.

Mục đích nữa của bài tập trong quá trình biệt dưỡng là luyện cơ bắp của chúng [cho săn chắc]. Luyện cơ (toning) khác với việc phát triển cơ bắp bởi điều sau được hình thành trong quá trình tăng trưởng và tiền biệt dưỡng, trong khi luyện cơ chỉ đơn giản là làm việc trên nền tảng đã có sẵn. Với cơ bắp săn chắc, các chiến kê sẽ thư thái, mà không căng cứng (muscle-bound).

Có vô số quan điểm liên quan đến vấn đề huấn luyện chiến kê. Hầu hết các sư kê kỳ cựu trước đây đều làm theo “bài bản” (manual) hay tập bàn (table excercises), tức viện dẫn đến sự giám sát và bồng bế của tay luyện gà. Điều này dẫn đến sự cần thiết của những bài tập khác nhau, chẳng hạn như “kéo đuôi” (tailing), thảy (fly), bật (flip), lật (turnover) .v.v. Những người khác lại theo đường lối “tự nhiên” tức con người không can thiệp nhiều đến vận động của chiến kê trong việc tập luyện. Điều này đem lại phương pháp xoay tua (rotation) và việc áp dụng lồng bay và lồng bới vào luyện tập chiến kê. Cả hai hệ thống đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng, và tôi thấy việc kết hợp cả hai là cần thiết để huấn luyện chiến kê một cách đúng đắn.

6. Phương pháp xoay tua

Xoay tua (rotation) ở đây đơn giản là chuyển gà từ dây cột, vào lồng bay, qua lồng bới, vào tủ dưỡng (resting coop), rồi trở về dây cột hay lều (teepee). Với phương pháp này, tay huấn luyện phải có lồng bay dài 12’ [3.6 m], rộng 4’ [1.2 m] và cao 12’ [3.6 m]. Nếu bạn có lồng với kích thước lớn hơn, thì tốt hơn. Phải có chạc điều chỉnh với độ cao 4’ [1.2 m], 6’ [1.8 m] và 8’ [2.4 m] so với mặt đất. Nền là hỗn hợp phân ngựa, cát sông và đất vườn. Cấu trúc xốp của nền đệm cho cú tiếp đất của gà và cũng kích thích chúng tắm cát.

Lồng bới (scratch box), mặt khác, được làm bằng gỗ với kích thước như sau: dài 3’ [1 m], rộng 3’ [1 m] và cao 3’ [1 m]. Bố trí nó đủ cao để cánh không bị vướng khi gà vỗ chúng. Lồng phải có sàn gỗ để đảm bảo tầm chân thích hợp khi gà bới với chân vung hết cỡ về phía sau. Các chất liệu bới như vỏ bắp (corn shuck), lá chuối, hay cỏ khô phải được bỏ vào lồng. Lồng được dùng vào mục đích bới, chứ không phải tắm cát, vì vậy đừng bỏ đất cát vào đó. Lều hay khu vực cột dây là nơi ăn ngủ của gà, và nơi mà chúng phơi sương và tắm nắng vào buổi sáng. Vị trí lều của bạn phải hướng Đông hay là nơi hứng nắng vào buổi sáng.

Một loại tủ đặc biệt để nghỉ dưỡng cũng cần thiết khi bạn xoay tua. Đây là cái tủ nhỏ, rộng 2’ [0.6 m], dài 2’ [0.6 m] và cao 2’ [0.6 m]. Các trống được cho nghỉ ở đây vào ban ngày - một loại phòng nghỉ trưa (siesta).

Việc xoay tua được thực hiện bằng cách chuyển các trống từ lồng này sang lồng kia sau một thời gian ở đó. Khi chuyển lồng, luôn rửa mặt và chân của gà trước khi thả nó vào lồng kế tiếp. Sử dụng bình phun sương với thuốc Vet Rx. Việc này giúp nở phổi và tăng cường hô hấp. Trong lồng bới, khuyến khích việc cào bới bằng cách thảy vài hạt yến mạch chà cho mỗi con. Vào ngày đầu tiên, bố trí một ít chất liệu bới và để gà bới trong vòng 5 phút. Vào ngày thứ hai, tăng dần lượng chất liệu và thời gian bới cho đến ngày thứ 7, khi lớp chất liệu dày gần 6 inch [15 cm] và thời gian tập luyện dài 30 phút. Từ ngày thứ 8, giảm dần lượng chất liệu bới và thời gian tập luyện cho đến khi bạn đạt mức zero vào ngày thứ 12 của quá trình biệt dưỡng [ba ngày sau cùng là công đoạn ốp, gà nghỉ ngơi hoàn toàn].

Có những loại chất liệu bới khác nhau tuỳ vào bài tập nặng hay nhẹ. Tôi sử dụng lá chuối cho bới nhẹ, chỉ áp dụng trong những tháng hè, và sử dụng vỏ bắp hay lá mía cho bới nặng, chỉ áp dụng trong những tháng lạnh. Cỏ khô được xếp vào loại chất liệu ở-giữa (in-between). Chính bạn phải quyết định xem gà của mình cần bài tập tập nhẹ hay nặng và điều chỉnh tương ứng.

Bài tập bới được thực hiện khi gà đói, bằng không bạn sẽ không bao giờ đạt được kết quả như ý. Tôi thả các trống của mình vào lồng bới khoảng 4 giờ sáng khi chúng bắt đầu cảm thấy đói. Sau khi bới, bắt chúng lên, rửa mặt và chân, rồi trả chúng về lều tương ứng để tắm nắng và phơi sương.

Khoảng 7 giờ sáng, tôi cho gà ăn khẩu phần biệt dưỡng buổi sáng. [Tham khảo ở trên].

Vào 9 giờ sáng, bắt gà từ dây cột, rửa mặt và chân, rồi thả chúng vào lồng bay tương ứng cho đến 12 giờ trưa.

Vào 12 giờ trưa, đưa chúng vào tủ dưỡng. Thời gian nghỉ ngơi này không quá 2 giờ để tránh cóng lồng (coop-staleness).

Khoảng 2 giờ chiều, lấy một cặp gà và cho “xổ kéo” (salida) hay tập kéo (kahig) và cho phép chúng nạp hai cú trong khi vẫn nắm đuôi. Sau khi xổ kéo, lại đưa ra dây cột trong lúc chờ bữa chiều. Vào ban đêm, chúng tôi luyện gà trên bàn tập (table workout).

Ghi chú:

Bổ sung một số lưu ý của tác giả về quá trình biệt dưỡng:

* Hạt ngũ cốc chứa những dòng vi khuẩn nhất định, tùy thuộc vào cách chúng được lưu trữ, sấy hay xử lý. Độ ẩm của từng loại hạt cũng phụ thuộc vào nguồn gốc xuất xứ của chúng... khí hậu... và cách thức xử lý (sấy khô). Nếu bạn mua hạt vào những thời điểm khác nhau trong quá trình biệt dưỡng thì chất lượng hạt sẽ không đồng đều. Điều này sẽ ảnh hưởng đến hệ thống tiêu hóa của chiến kê và tiếp theo là khả năng đá của chúng. Với những sư kê cực kỳ cẩn trọng, điều tôi muốn nói là bạn không nên thay đổi chủng loại vi khuẩn trong hạt ngay trong quá trình biệt dưỡng, đặc biệt vào giai đoạn ốp. Chẳng hạn, bạn đang biệt dưỡng đến ngày thứ 18, rồi bạn lại đưa lượng bắp mới vào khẩu phần, thì hệ thống tiêu hóa sẽ bị áp lực bởi vì dòng vi khuẩn mới sẽ gây xáo trộn quần thể vi sinh vật trong ruột. Bắp mới sẽ khiến phân có màu xanh (chân đá thiếu lực), điều mà bạn không muốn xảy ra vào ngày thi đấu. Tóm lại, nên chuẩn bị đầy đủ thức ăn trước khi bắt đầu biệt dưỡng.

* Bắp xay (cracked corn) dùng trong công đoạn ốp thực chất cũng là loại bắp dùng trong quá trình biệt dưỡng. Bởi vậy thành phần vi khuẩn và độ ẩm không có gì thay đổi.

*Hạt càng trữ lâu và cũ thì khả năng mất chất càng cao.

* Hệ thống tiêu hóa của chiến kê không thích nghi với thức ăn có chất xơ. Nếu bạn cho ăn yến mạch khô, có khả năng bạn sẽ phát hiện thấy những phần chưa tiêu hóa hết trong phân. Cách tốt nhất là ngâm yến mạch trước khi cho ăn. Trên thực tế, bạn phải ngâm cho đến khi chúng hơi chua (trong khoảng 3 ngày) để dễ tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu để quá đến 4 ngày thì chúng sẽ bị ôi và bốc mùi khó chịu. Để tránh điều này, hãy ngâm một lượng vừa ăn và trữ trong tủ lạnh, thêm một muỗng canh mật ong. Điều này sẽ giúp làm chậm quá trình kên men. Lưu ý là không ngâm quá 3 ngày. Ngâm quá lâu sẽ khiến hạt lên men, gà ăn vào sẽ bị tiêu chảy.







--------------------------------------------------------------------------

Một-số-thuật-ngữ
Kim-tự-tháp-biệt-dưỡng
Phương-pháp-biệt-dưỡng-nạp-carbohydrate
Phương-pháp-ốp-gà-trong-vòng-5-ngày

 

Thanks anh. Hết bài này em sẽ làm tiếp mấy tập tài liệu mới kiếm đc, chắc phải hết năm 2012 mới xong...