Độ bền trong lai tạo (Douglas Bruce)

Độ bền trong lai tạo
Douglas Bruce (The Prodigy) – Roosterman 40 (3/2015)

Cái gì “Thuần”???
Bạn nhìn thấy mỗi ngày… trên các quảng cáo mạng và tạp chí về gà thuần… Hatch thuần, Kelso thuần, Lacy thuần, Mug thuần, Sweater thuần, Grey thuần, Lemon thuần… bộ tam-cặp-mái tơ-trống tơ-trống và mái… THUẦN, THUẦN, THUẦN!!! Có bí mật gì lớn lao ở đây? Có thể nào mua được gà thuần và nếu vậy, tại sao chúng lại quá giá trị? Câu hỏi đầu tiên vốn tha thiết được trả lời là đây… Có cái gọi là gà thuần hay không??? Câu trả lời đơn giản là… Không… Chẳng có gì là thuần… nó quá lệch lạc và sai lầm, nó có thể khiến cho đầu bạn nổ tung nhưng nói một cách đơn giản và thuần túy thì tất cả đều là gà pha. Chẳng phải từ thuở Vườn Địa Đàng khi Thượng Đế thả con gà chọi đầu tiên vào để đánh thức Adam mỗi sáng, đã từng có gà chọi thuần. Nếu bạn đào bới đủ sâu vào cách thức lai tạo của những dòng gà chọi danh tiếng bạn sẽ thấy một sự thực rằng mọi thứ được bắt đầu bằng cách pha một trống loại này với một hay nhiều mái loại khác để tạo ra cái-gọi-là dòng thuần danh tiếng… Rồi chúng được đặt tên theo chủ nhân hoặc nhà lai tạo hoặc địa danh nơi chúng được lai tạo ra… Từ đó tên gọi dòng gà ra đời… Hatch, Kelso, Sweater, Murphy, Lacy .v.v…. tất cả đều cùng một kiểu.

Còn bây giờ, hãy đừng TIN những gì mà tôi KHÔNG nói. Những dòng gà danh tiếng có thể được lai tạo và duy trì thông qua sự tuyển chọn thích hợp và kỹ thuật cản khéo léo nhưng chẳng có gì là thuần cả. “Hàng thuần với người này là hàng pha với người khác”… và về mọi phương diện từ thể chất, tâm lý đến những tính trạng vô hình mà theo đó chúng được lai tạo. Hãy tin tưởng vào những điều tốt đẹp nhưng việc cải thiện và thậm chí là duy trì chỉ có thể bắt nguồn từ kỹ thuật cản đúng đắn và một chút hiểu biết về di truyền. Bằng việc này và tuyển chọn khắt khe, những dòng gà có thể đồng thời được tạo ra và cải thiện… với kiến thức về tuyển chọn, lai cận huyết và lai dòng một cách đúng đắn, bạn có thể tạo ra chiến kê chất lượng vốn có thể cạnh tranh trong mọi thể loại đá cựa.


Tác giả (ngoài cùng bên trái) cùng với toàn đội “Team Ratliff” trên sân khấu trình diễn bài tập bàn (work-out) đúng cách trong Triển lãm Gà chọi Thế giới (World Gamefowl Expo) tại Manila vào tháng giêng năm 2015.

Độ bền trong lai tạo
Một ví dụ xuất sắc về độ bền trong lai tạo những dòng gà chọi là người bạn và quân sư của tôi Mike Ratliff. Hầu hết mọi người đều biết dòng gà General nổi tiếng của ông đã được cản trong hơn 55 năm tuy nhiên câu chuyện kỳ lạ hơn là về dòng gà Bell Roundhead vốn ít nổi tiếng hơn. Qua tuyển chọn khắt khe và thanh lọc mạnh mẽ, Mike không chỉ duy trì dòng gà này trong hơn 78 năm mà còn cải thiện chúng tốt hơn nhiều về cấu trúc và lối đá so với cặp gà gốc mà ông khởi đầu. Tất cả việc này được thực hiện mà không bổ sung một giọt máu nào từ bên ngoài.

Ông đã làm điều đó như thế nào???... Tôi mừng vì bạn đã hỏi… Đấy là nhờ quá trình tuyển chọn. Chọn con tốt nhất mà bạn có về cấu trúc cơ thể: ngực to tròn, xương lườn hay ức ngắn, dáng trung bình (không cao), mắt đỏ tươi, cánh dài và lông săn chắc. Điều này cũng đúng với gà mái. Đồng thời tuyển chọn những phẩm chất tốt nhất: gan lỳ, khôn ngoan, lối đâm, tốc độ và thăng bằng, sức mạnh, sức sống và ngưỡng sinh tồn. Tôi biết nhiều người trong số bạn có thể không đồng tình với cách tuyển chọn và kỹ thuật của tôi nhưng để tôi hỏi bạn một câu. Có bao nhiêu người trong các bạn từng duy trì một dòng gà mà nó vẫn còn thi đấu và chiến thắng trong hơn 40 năm trời mà không bổ sung bất kỳ chút máu lạ nào? 50 năm? 60 năm? Gần 80 năm? Mike Ratliff có lẽ… biết điều gì đó mà chúng ta không biết chăng?... Tôi xin ngừng tại đây.

Hãy tiến hành khi bạn đã tuyển chọn những con giống của mình, biết rằng lai cận huyết và lai dòng là vô giá trong việc thiết lập một dòng gà và duy trì chúng một cách mãi mãi. Lai cận huyết (giữa anh em cùng bầy) giúp bạn khóa những tính trạng di truyền mong muốn. Nên nhớ rằng bước kế tiếp là đá các trống tơ mà bạn cản ra để tuyển chọn gà giống… bạn cần thắng nhiều hơn thua bằng không bạn nên cân nhắc lại việc tuyển chọn của mình. Lai dòng nhánh trống (cha với con gái, ông với cháu gái, ông cố với chắt gái)… và tương tự bên nhánh mái (mẹ với con trai, bà với cháu trai, bà cố với chắt trai)… việc này cho phép bạn có thể tái tạo trống và mái giống của bạn. Bằng hai kỹ thuật này, bạn có thể tạo ra một dòng gà, rồi hai phân dòng, nhánh trống và nhánh mái, rồi lai xa giữa hai nhánh để duy trì và cải thiện chúng mãi mãi… nhưng chìa khóa xuyên suốt tất cả là tuyển chọn và ghi chép đầy đủ.

Đầu tư vào cây “Rìu Sắc”
Loại, loại và loại nhiều hơn nữa… đây là câu yêu thích của cha tôi… thanh lọc và thanh lọc mạnh là cách tốt nhất để cải thiện những gì mà bạn có. Việc hạn chế lỗi tật sẽ thúc đẩy sân gà của bạn tiến bộ.

Dẫu bạn có là nhà lai tạo danh tiếng hay tay cản gà vườn thì hãy đầu tư vào một cây rìu sắc. Bắt đầu với trứng, chỉ ấp những trứng có hình dạng hoàn hảo mà không bị lồi lõm hay dơ bẩn… chiên hết số còn lại… LOL… Loại tất cả những con gà mới nở đổ bệnh và yếu ớt, vốn kêu khóc luôn miệng. Đừng bao giờ giúp chúng chui ra khỏi vỏ. Nếu chúng không thể tự thoát ra khỏi vỏ thì cũng chẳng nên cơm cháo gì ngoài trường đấu. Loại tất cả những con có lỗi tật như ngón và bàn chân co quắp, gù, u bướu và mắt yếu. Bấy giờ bạn sẽ có khởi đầu tốt đẹp.

Một khi gà của bạn đạt từ 10 đến 12 tháng tuổi, hãy tiền biệt dưỡng để chúng dạn người rồi xổ xẹt đúng cách 3 lần mỗi 2 tuần… nghỉ một tuần… nói cách khác hãy xổ chúng khi bạn mới bắt về để tiền biệt dưỡng, rồi khi gà được một tuần, rồi một tuần sau đó. Đó là tất cả trong giai đoạn tiền biệt dưỡng. Loại tất cả những trống tơ đá dưới chân, chậm hay mất thăng bằng và những con chòi bàn chân ra phía trước. Tôi biết phần này rất khó khăn nhưng đây là chỗ mà bạn dựng xây hay hủy hoại trại nhà… thông qua việc thanh lọc gắt gao. Bạn có thể không có nhiều gà như mình mong muốn nhưng số còn lại có thể chiến thắng.


MIKE RATLIFF và con trống giống yêu thích Bell Roundhead 13-tuổi lấy từ I. M. Hartt ở Vinson, Oklahoma. Mike đã giữ dòng gà này trong 31 năm trời.

“Cỏ sân nhà khác chưa chắc đã xanh hơn”
Qua câu này tôi ám chỉ rằng bạn có thể sở hữu chiến kê tiềm năng hoặc hay hơn ở chính sân của mình so với các nhà lai tạo đình đám mà bạn tính cống nạp những đồng tiền khó nhọc cho họ. Hãy ngừng mơ màng về một siêu trio gà thuần nào đó mà hãy vùi đầu vào việc tuyển chọn, thanh lọc và sản xuất gà của chính mình. Đại loại chẳng có thuốc viên hay thuốc chích kỳ diệu nào để khiến cho gà bạn thắng trận và cũng chẳng có dòng gà kỳ diệu nào mà không qua tuyển chọn gắt gao và cản đúng cách từ năm này qua năm nọ.

Tôi chẳng hề nói KHÔNG với việc mua gà tốt nếu bạn cần đến chúng. Nếu bạn cần con giống tốt bằng mọi giá thì hãy mua chúng… tuy nhiên, chỉ nên nhớ rằng chúng đều là gà pha và được tuyển chọn một cách cẩn trọng của ai đó… Thương hiệu chẳng có nghĩa lý gì ngoài trường đấu. Bạn tự tạo ra vận may của mình trong cuộc đời và làng gà nhờ lao động chăm chỉ và quyết định khôn ngoan. Quyết định của bạn lúc này sẽ trở thành số phận của bạn về sau. Cảm nhận chung thường nâng tầm cuộc chơi bất kể bạn có chi bao nhiêu tiền cho gà giống. Nếu bạn không sử dụng cảm nhận chung, kỹ thuật cản khôn khéo, thanh lọc gắt gao và tuyển chọn tốt thì bạn sẽ nhanh chóng hủy hoại bất kỳ dòng gà nào bất kể chúng có xuất sắc hay đắt tiền đến đâu.

Sau cùng… theo thiển ý của tôi… hãy tìm một dòng gà tốt mà bạn thích và hứa hẹn: gan lỳ, khôn, dễ bồng bế, cấu trúc tốt với lối đâm và tốc độ… cản những con tốt nhất với nhau và bỏ qua số còn lại. Học hỏi về di truyền gia cầm, lai cận huyết, lai dòng và tự tạo ra vận may cho mình… Với kiến thức, tận tâm và ứng dụng đúng cách, bạn có thể tạo ra dòng gà chọi chất lượng và duy trì chúng mãi mãi. Chúc may mắn và cầu trời phù hộ cho bạn.

(Viết bởi: Douglas Bruce, “The Prodigy”)


Gà Bell Roundhead thuần của đội Team Ratliff. Mike Ratliff đã giữ dòng gà này trong 78 năm, một ví dụ về độ bền trong lai tạo.


===================================================


Ghi chú

*Trong cuốn “Gamefowl Breeders’ Manual and Cockers’ Guide”, Kenny Troiano trình bày mô hình lai tạo bao gồm 3 mặt như sau: phương pháp cản – tuyển chọn – và lai tạo. Chúng có quan hệ mật thiết và không thể tách rời. Một lần nữa trong bài viết này, tác giả nhấn mạnh đến tầm quan trọng của tuyển chọn và thanh lọc trong lai tạo. Dòng gà được cải thiện và duy trì thông qua tuyển chọn và thanh lọc các tính trạng mong muốn. Đây vốn được coi là quá trình “thuần” hóa dòng gà nhưng ông không công nhận dòng thuần bởi tất cả các dòng gà danh tiếng đều có xuất xứ lai tạp.

*Mike Ratliff là một đại sư kê, người mở trường và đào tạo ra rất nhiều thế hệ sư kê, đến hơn 8 ngàn người. Ngày ông tuyên bố giải nghệ và đóng cửa trường gà ở tuổi 83 (2007) là một sự kiện lớn được báo chí đăng tin. Ông tái xuất đầu năm nay (2015) tại Hội chợ Gà chọi Thế giới ở Manila, Philippines cùng với một đội 3 người gọi là Team Ratliff (Mike Ratliff, Douglas Bruce và Lorenzo Estrada, hai người vốn là học trò cũ của ông). Đội của ông đang cân nhắc quay lại thi đấu ở Philippines kết hợp với việc thỉnh thoảng mở các khóa đào tạo sư kê.
http://usatoday30.usatoday.com/news/offbeat/2006-12-16-cockfighting_x.htm
http://www.houstonpress.com/2007-01-18/news/master-cockfighter/full/

 

Tình thế ở ta khá khó khăn. Bạn phải cản theo hình lông gà Việt bằng không khi đá trường sẽ bị thiệt vì phải chấp. Dthong có một gợi ý rất hay rằng hãy giữ một dòng gà Việt. Rồi đem pha với gà Mỹ nhập để lấy gà đá trường.