Phil Marsh - Phương pháp biệt dưỡng sân chuồng

Phương pháp biệt dưỡng sân chuồng
Phil Marsh - http://www.dannysgamefowlfarm.com


***************************************************

Phil Marsh (1869-1945) là sư kê nổi tiếng và nhà lai tạo các dòng gà Speed và Butcher. Ông cùng với người con Bill Marsh (1894-1977) điều hành một cơ sở bán thịt ở Fort Plain, New York và đó là nguồn gốc tên gọi dòng gà Butcher (hàng thịt). Họ nhà Marsh là một “thế gia vọng tộc” trong làng chọi gà Mỹ với lịch sử 5 đời sư kê. Theo lời Mark Marsh trên diễn đàn www.gamerooster.com thì phương pháp ở đây, vốn được nhà Feathered Warrior xuất bản nhiều năm trước, thực ra do “Fulldrop” E.T.Piper viết. Tuy bao gồm những vấn đề cơ bản nhưng không phải là phương pháp biệt dưỡng mà ông cố Phil Marsh của anh áp dụng.

***************************************************


​

Các bạn đều biết, gà chọi là niềm đam mê trọn đời với tôi. Ở một số mặt, tôi cho rằng mình là người giỏi nhất thế giới và đôi lúc vài trong số đó có thể trái ngược với những gì mà bạn từng biết. Tôi nhận ra rằng, các ý tưởng của tôi về gà chọi, cách chăm sóc và biệt dưỡng chúng, không phải lúc nào cũng giống với cách của nhiều chiến hữu và đồng môn. Tôi chỉ có thể nói rằng, tôi luôn cố gắng làm mọi việc một cách tốt nhất và những điều mà tôi đang áp dụng đã chứng tỏ là phù hợp nhất đối với hoàn cảnh cũng như gà của tôi. Tôi cũng biết rằng có rất nhiều chiến kê kém sức chịu đựng hơn chiến kê của tôi, do vậy mà cả phương pháp sân chuồng (coop walking) lẫn biệt dưỡng của tôi đều vô dụng và có lẽ lợi bất cập hại. Tôi thử áp dụng phương pháp của mình với gà bên ngoài và một số con tỏ ra vô dụng, số khác cũng đáp ứng tốt như gà của tôi. Thay vì điều chỉnh, tôi từ chối biệt dưỡng những con mà tôi biết là không phù hợp và không thể theo nổi phương pháp của mình.

Đây là một vài ý kiến của tôi về gà chọi. Phải có chân đá và khả năng duy trì chân đá kể cả trong điều kiện bị thương và áp lực. Không ai có thể tạo ra điều này thông qua biệt dưỡng. Cũng như không thể khiến chúng mạnh hơn thông qua cách cho ăn. Trên thực tế, trong giai đoạn biệt dưỡng tôi không thể loại bỏ lượng mỡ thừa và giúp gà mạnh hơn nhờ thức ăn. Tôi làm tất cả điều này trước đó nhờ bài tập bới rơm. Và tôi cũng không thể thực hiện trong vòng một tuần mà không làm suy yếu gà. Tôi thích giảm cân đến trọng lượng thi đấu TRƯỚC KHI đem biệt dưỡng bằng cách cho gà tập bới rơm trong vòng ít nhất 6 tuần. Những người khác thực hiện điều này trong vòng một tuần, nếu đúng như họ nói. Gà chiến và gà tơ của tôi được duy trì ở trọng lượng thi đấu bằng cách kiểm soát khẩu phần, vào mọi thời điểm, và đá ở trọng lượng thấp hơn vài oz so với trọng lượng khi vừa bắt ra từ lồng dưỡng. Lượng lông thừa được cắt tỉa cũng tương đương với hai hay ba oz.

Bạn muốn biết dòng gà hay nhất mà tôi từng thấy. Tôi có thể nói vài lời. Dòng gà hay nhất mà tôi biết là Berg Blue Muff. Theo tôi, chúng có đủ mọi thứ mà một chiến kê cần đến và còn hơn thế nữa. Tôi đoan chắc dòng Ed Pines mà Dave Berg lai tạo từ một con gà bông nhiều năm trước đây cũng hay tương đương. Sau chúng, tôi thích nhất dòng Butcher Boy của mình. Chúng chẳng qua là dòng Lawman Whitehackle cổ điển. Dòng gà của tôi khá nhỏ, mảnh mai và ôm vừa tay giống như cây đàn accordion, nhưng chân đá cực mạnh xét trên tương quan kích thước, đá tự do (free hitter), khôn ngoan và gan lỳ. Bề ngoài rất giống với dòng Claret. Trên thực tế, trong nhiều năm trời Claret chứa nhiều máu Butcher Boy hơn bất kỳ máu nào khác. John Madigin công nhận rằng tôi có đưa cho ông hai chiến kê. Như các bạn đều biết, chúng đem lại nhiều thắng lợi cho tôi trong nhiều năm trời, hầu hết tại trường gà của Tom Foley ở Troy.

Nhiều sân chuồng được bố trí cố định bao gồm một chuồng và một khoảng sân kích thước trung bình. Sân được che để gà trống không nhìn thấy nhau. Một số người tuyên bố việc để gà trống nhìn thấy nhau không ảnh hưởng gì. Nhưng với tôi là có và tôi không muốn chúng nhìn thấy nhau. Việc này theo tôi là nguyên nhân khiến rất nhiều chiến kê ngoài trường đấu từ chối hạ thủ gà nằm, nhưng tôi không muốn tranh cãi làm gì. Tôi luôn trữ sẵn sạn và vỏ sò để gà ăn. Nhưng tôi cho chúng ăn một lần mỗi ngày vào buổi trưa. Dĩ nhiên, nước uống luôn có sẵn trừ phi mặt đất vào mùa đông đầy tuyết thì tôi không cho uống. Chừng nào mà bãi cỏ còn tuyết thì không cần phải cung cấp nước uống. Một số người phản đối cách này nhưng tôi đã từng áp dụng trong nhiều năm trời và nó phù hợp với tôi. Công thức của tôi bao gồm một hỗn hợp 2/3 phần bắp xay sạch và 1/3 phần yến mạch vỏ. Hàng ngày, tôi cho gà ăn một muỗng canh đầy mỗi bữa. Tôi kiểm tra sơ vào buổi tối sau mỗi 10 ngày để xem có cần gia giảm thức ăn và tin hay không là tùy, lúc này lúc khác tôi đều phát hiện có con quá mập. Trường hợp đó, tôi sẽ gia giảm khẩu phần ăn. Khoảng hai lần mỗi tuần, tôi cho cho mỗi con ăn 1/4 trái táo, và mỗi tuần, hay mỗi mười ngày nếu vào mùa hè, cho ăn một miếng thịt bò xay, tươi, không mỡ và to cỡ quả óc chó. Tôi không bao giờ thay đổi khẩu phần ăn.

Nếu chiến kê không theo nổi chế độ này thì chúng không phải là loại mà tôi muốn. Dĩ nhiên, cả chiến kê lẫn chuồng trại đều không được nhiễm rận vào mọi thời điểm. Vào mùa hè và thu, và cả trong mùa đông nếu điều kiện cho phép tôi đều cho ăn trên nền đất. Do đó, chiến kê phải được tẩy giun và nhốt chuồng sau mỗi sáu tháng. Vào mùa đông, chuồng được trải một lớp nền mỏng và tôi thảy ít thức ăn để gà tập bới. Tuy nhiên, phương pháp của tôi không đặt nặng việc bới trong lớp rơm dày. Lối luyện tập đó cần cho ăn nhiều hơn và dĩ nhiên sẽ làm rối phương pháp của tôi. Tôi chăng dây ngoài sân để gà tập. Khẩu phần ăn được tôi tính toán cẩn thận sao cho đầy đủ chất dinh dưỡng mà không tích mỡ. Bãi cát luôn có sẵn vào mùa đông và hè để gà tắm. Sân chuồng được thiết kế để gà có thể ra khỏi chuồng và tắm cát vào bất kỳ lúc nào.

Tôi biết chắc phương pháp biệt dưỡng của mình quá khắc nghiệt đối với nhiều dòng gà, và trong trường hợp đó tôi đề nghị những ai áp dụng nó nên điều chỉnh cho phù hợp với gà của mình. Tôi luôn có rất nhiều chiến kê trên bãi. Khi hẹn thách đá 15 con, tôi thường bắt về 50 con và cho chúng xổ lâu từ 5 đến 10 phút. Từ 50 tôi chọn ra 30 con để nuôi. Tôi không tin vào bất kỳ loại thực phẩm nào, thậm chí kể cả những hiệu bánh mì và sữa đặc biệt. Sau khi tuyển chọn, gà được nhốt vào lồng dưỡng. Lồng của tôi xấp xỉ 0.6x0.6 m và chỉ có vậy, không dùng lồng bới. Thay vì cho ăn, chúng bị bỏ đói trong vòng 48 giờ và chỉ uống rất ít nước – sau mỗi 12 giờ. Trọng lượng của chúng được ghi nhận và tôi bắt đầu từ đây. Nên nhớ rằng không con nào tích mỡ, không con nào đổ bệnh dù nhiều hay ít. Tôi thích đầu gà hơi đỏ và sần mịn. Đầu không được bóng lưỡng. Tôi nuôi gà chiến 14 ngày, kể cả hai ngày nhịn ăn. Gà tơ được nuôi 11 ngày kể cả hai ngày nhịn ăn. Nói cách khác, gà chiến được biệt dưỡng 12 ngày và gà tơ 9 ngày.

Khẩu phần trong quá trình biệt dưỡng bao gồm 2/3 phần bắp đá xay, 1/3 phần yến mạch tấm (pinhead) vốn là yến mạch chà xay nhỏ. Một muỗng canh gạt hỗn hợp này cùng với 1/3 lòng trắng trứng luộc cho mỗi con vào bữa sáng và tối. Sử dụng công thức này vào ngày biệt dưỡng cuối cùng. Trộn đều và không bao giờ dùng quá một bữa. Luôn dùng tươi. Cộng thêm lòng trắng trứng, mỗi con được cho ăn nhỉnh hơn một muỗng canh. Mỗi ngày được cho ăn thêm 4 miếng vụn sạn, cỡ lớn. Luyện gà vào lúc 7 giờ sáng và 7 giờ tối. Sau khi luyện tập, lau đầu cho từng con bằng miếng bọt biển nhúng rượu whiskey. Rửa chân và các ngón trong nước ấm và để khô đầu và chân. Chỉ tắm gà vào buổi sáng.

Lồng phải luôn sạch sẽ. Thay rơm mỗi ngày. Không dùng thuốc tiệt trùng nhưng rắc tinh thể Idicao lên sàn ăn. Gà phải trống ruột giữa các bữa ăn. Nếu vì lý do nào đó mà có con không, hay có vẻ không theo nổi bài tập – loại bỏ ngay lập tức. Nếu chúng không thể theo nổi bài tập và khẩu phần ăn thì không đủ điều kiện xuất trường.

Sử dụng bàn tập dài, tấm ván vững chắc, không đàn hồi. Tấm ván láng như bàn tập dùng để gà tập chạy bởi bạn muốn gà chạy nhanh. Sử dụng tấm ván khác, hơi đàn hồi để gà tập bay. Không gì có thể diễn tả hết tầm quan trọng của việc luyện gà thật nhanh, nhanh nhất có thể để gà vượt qua, chúng đá chớp nhoáng nên cũng phải tập thật nhanh. Để thực hiện đúng cách cần phải thực hành tương đối. Đặt gà khoảng 1 m về bên phải và hướng về bên trái với bàn tay bợ bên dưới. Thúc gà chạy về bên trái một mét, xoay lại và dùng tay trái thúc gà chạy về bên phải. Thực hiện vài bận để gà làm quen rồi thúc cho nhanh. Chạy qua chạy lại được tính là MỘT LƯỢT, không phải hai. Ngày đầu tiên khởi đầu với 25 lượt chạy và 25 lượt bay, tăng dần 10 lượt mỗi ngày lên đến 95. Duy trì 95 lượt trong 2 ngày tức là ngày thứ 8 và thứ 9. Hạ xuống 50 vào ngày thứ 10 và 25 vào ngày thứ 11 và ngưng tập vào ngày thứ 12. Luôn cho gà tập chạy trước khi tập bay. Nó giúp gà khỏi đá người bởi chúng không thể đá trong lúc chạy và khi kết thúc, chúng đã mệt và không muốn đá khi bạn tập hất (flirt).

Tập thảy hay hất gà đúng cách là cả một nghệ thuật nếu thực hiện mà không lóng ngóng. Đứng tại bàn tập với con gà trước mặt, hướng về bên trái. Với tay trái bợ dưới ngực, thúc gà lui một bước. Tay phải nhanh chóng chộp đuôi gà và thúc nó ra phía trước, rồi tay trái lại thúc ra sau... Khi thực hiện đúng cách, gà dường như chỉ vận động trong một khoảng cách ngắn. Cần thực hành để cho quen với bài tập này, nhưng một khi đã quen, gà có thể tập luyện cực nhanh.

Mười lăm phút sau khi hoàn tất bài tập, cho gà ăn một muỗng canh vừa (rounded) hạt trộn và lòng trắng trứng. Kiểm tra trọng lượng mỗi buổi sáng và ghi chép. Một số con có thể cần gia giảm chút thức ăn nhưng hiếm khi quá nửa muỗng canh. Cố gắng giữ chúng ở trọng lượng dự khiến, và đem đá ở 2-3 oz thấp hơn. Mỗi sư kê đều có quan điểm riêng về lượng nước uống và tôi nhận thấy chúng uống khác nhau ở những vùng khác nhau, tùy thuộc vào khí hậu... Ngoài lượng nước mà bạn cho, không bao giờ để chén trong chuồng. Để gà uống thoải mái và khi chúng ngưng, lấy chén đi. Nếu có con uống thật nhiều nước, đấy là dấu hiệu gà đang sốt và cần loại ngay. Nếu chúng tiến triển tốt, chúng chỉ uống rất ít nước trong hai hay ba ngày sau cùng. Đó là dấu hiệu tốt. Đợi năm phút sau khi tất cả ăn xong rồi cho uống.

GHI CHÚ

Gà tơ trong sân chuồng cần nhiều thức ăn hơn gà chiến, có lẽ thêm gấp rưỡi lượng hạt. Cho mỗi con ăn khẩu phần mà chúng tiêu hóa hết thật nhanh và không bị mập. Nếu một gà chiến hay gà tơ bị xìu mà không có nguyên nhân rõ ràng, hãy ghép một hay hai gà mái với nó trong vài ngày. Nếu không khá hơn, loại ngay. Bạn chắng thể làm gì với một con gà bệnh. Cho gà tơ tập 2/3 khối lượng của gà chiến. Nếu cần tỉa mồng, hãy làm khi mới bắt về. Tôi chưa bao giờ dùng chất kích thích hay bất kỳ loại kê dược nào. Nếu gà chiến hay gà tơ giữa chừng phải há miệng để thở – dừng một chút trước khi hoàn tất bài tập. Nếu gà bỏ bữa, đừng thay đổi khẩu phần... mà loại bỏ và bắt con khác từ bãi chăn thả, thậm chí khi chỉ cách 4 hay 5 ngày trước trận đấu. Nếu theo đuổi phương pháp sân chuồng của tôi, gà sẽ không bị mập và hay hơn nhiều so với những con không theo nổi. Trong quá trình biệt dưỡng, hãy vào sân chuồng thường xuyên và thúc gà vận động thay vì nằm yên trong chuồng. Nếu gà đói, chúng sẽ vận động khi bạn bước vào. Xổ gà hai lần trong quá trình biệt dưỡng. Tôi đề nghị những ai sử dụng phương pháp của tôi, và những ai cho gà ăn khẩu phần nhiều gấp 2, 3 lần so với tôi, nên giảm dần khẩu phần ăn. Gia tăng lượng yến mạch và giữ nguyên khẩu phần một khi gà đã quen. Rồi dần dần cắt giảm lượng yến mạch cho đến khi chiến kê gần đạt trọng lượng dự kiến. Nếu gà quá ốm, hãy cho ăn nhiều hơn miễn đừng quá nhiều.

Cần đánh giá, điều vốn đòi hỏi kinh nghiệm, để biết khi nào chiến kê đạt trọng lượng thi đấu trong thời gian nuôi sân chuồng. Nhiều chiến kê hay dòng gà xuất sắc thường không đạt phong độ khi giữ gần trọng lượng thi đấu. Tôi không biết nói gì cũng như không tay dưỡng gà nào có thể đưa chúng đến phong độ cao nhất. Một số tay dưỡng gà dường như làm rất tốt với gà dáng thấp bằng cách đá quá trọng (over weight) và nuông chiều chúng, nhưng tôi không hiểu tại sao, và cũng không muốn làm như vậy.

Để trộn thức ăn biệt dưỡng, tôi lấy cho mỗi con một muỗng canh gạt. Bỏ vào lọ thiếc, rồi bổ sung một lòng trắng trứng cho mỗi ba con gà. Khi cho ăn, lượng này tương đương với một muỗng canh đầy hạt và lòng trắng trứng, cho ăn hai lần mỗi ngày.


------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ghi chú

Sân chuồng (coop) là một khuôn viên bao gồm chuồng (tránh mưa nắng, chỗ ngủ, ổ đẻ, chạc) và sân (đi dạo). Khuôn viên được bao bằng lưới, cách ly với bên ngoài.

Sân chuồng thường được dùng vào mục đích lai tạo và chăn nuôi nhưng trong bài viết này, tác giả dùng sân chuồng để biệt dưỡng chiến kê.

Xem thêm ở đây Thiết-kế-chuồng-gà

 

Hồi đó làm gì đã có thuốc thang như bây giờ, T coi lại tuổi của tác giả: Phil Marsh (1869 - 1945)