Tản mạn về vấn đề lai tạo betta

Tản mạn về vấn đề lai tạo betta

Mới đây có một bạn trao đổi với mình về vấn đề lai tạo “tai bơi” (ear) tức vây ngực của cá dumbo betta. Dòng cá này xuất hiện đã lâu nhưng màu của vây ngực hầu hết đều trắng ngà. Màu thân (đỏ, xanh, vàng…) không lan đến vây ngực hoặc nếu có chỉ hạn chế ở phần gốc chứ không lan ra toàn bộ vây. Ý tưởng là lai tạo cho màu thân lan ra toàn bộ vây ngực. Nhưng vây vốn trong suốt (nền nhạt) nên màu tai bơi luôn nhạt và khác tông màu thân nếu đó là nền đậm, trừ phi có đột biến khiến màu đen lan đến vây ngực.

Theo mình thì đây là ý tưởng hấp dẫn và khả thi. Chúng ta có thể bắt đầu bằng việc tìm ra những cá thể dumbo mà màu sắc lan đến “tai” và lai tuyển chọn theo tính trạng này. Tính trạng sẽ được củng cố dần qua nhiều thế hệ và một dòng betta mới ra đời!


Dumbo bình thường với "tai bơi" trắng ngà - Ảnh Trần Gia Huy


Marble dumbo với màu sắc lan đến "tai bơi" - Prism Bettas Photography

Nhưng, chẳng may, vấn đề lai tạo luôn khó khăn và không dành cho tất cả mọi người. Lai tạo ở đây được hiểu là tạo ra một tính trạng hay dòng cá hoàn toàn mới. Việc lai tạo như vậy đòi hỏi những điều kiện sau:

*Động lực: có thể là tiền bạc, nếu lai tạo thành công, thị trường của các nhà lai tạo Thái là toàn cầu! Động lực để lai tạo và giữ dòng của họ là rất lớn. Nhưng dường như là bất khả với các nhà lai tạo Việt, không có cơ chế nào cho phép bạn dễ dàng bán trực tiếp một, hai con cá đẹp cho người chơi ở nước ngoài! Trên thực tế vẫn có những đợt xuất với số lượng nhiều, giá sỉ nhưng bạn sẽ không có động lực làm dòng cá mới, chất lượng hàng đầu để bán vào phân khúc thị trường này. Thị trường cá betta hầu như chỉ giới hạn ở phạm vi trong nước. Cách đặt vấn đề như trên tạo ra nhiều câu hỏi, nhưng chúng ta cứ tạm quy cho “cơ chế”. Nếu cơ chế tự diễn biến theo chiều hướng phục vụ thực sự, nhiều cơ hội kiếm tiền sẽ được mở ra và góp phần đáng kể vào việc tạo việc làm.

Động lực cũng có thể là niềm tự hào. Bạn có thể cản cá đẹp, lạ để cạnh tranh trong các cuộc triển lãm, cả trong lẫn ngoài nước. Nếu thành công và may mắn, bạn có thể đoạt giải và có được niềm tự hào. Nhưng nếu chỉ mua cá từ nơi khác về dự thi, dẫu đoạt giải, thì niềm tự hào của bạn ở đâu? Hoặc với sự phát triển của mạng xã hội ngày nay, cùng với kỹ năng chụp hình, ngoại hình hoặc khả năng ăn nói lưu loát, bạn có thể kiếm được khối “Like” và bằng cách nào đó, thường xuyên cảm thấy vui vẻ. Cũng tốt, trạng thái tinh thần là rất quan trọng cho sức khỏe!

Nó cũng có thể đơn giản là niềm vui tìm tòi, khám phá cái mới, đối diện thử thách. Hoặc có thể là sự kết hợp của nhiều thứ khác nhau nhưng động lực thúc đẩy chúng ta lai tạo, bằng không bạn sẽ tự bằng lòng với việc săn lùng và thưởng thức cá đẹp do người khác tạo ra mà thôi.

*Kiến thức: về lai tạo. Bạn phải am hiểu, ít nhất về mặt lý thuyết, lai dòng (line breeding), lai cận huyết (inbreeding) và các vấn đề của nó là gì. Rồi sẽ đến lúc bạn phải pha (cross-breeding) thôi, vì chẳng thể cận huyết mãi, nhưng nền tảng luôn là lai cận huyết. Một số người đặt nền tảng trên việc pha, luôn cản ra, từ chối cận huyết dưới mọi hình thức, tôi tin là họ chẳng thể tạo ra dòng nào mới mẻ và nếu việc pha có té ra vài con đáng chú ý, thì cũng chẳng thể tạo và giữ dòng! Đây chính xác là những gì đã xảy ra với thế giới cá chọi, vốn chịu ảnh hưởng từ gà chọi. Nếu có chuyển biến trong hiện tại thì điều đó nhất định đến từ các bạn trẻ đủ kiến thức, dám nghĩ, dám làm. Tuổi thọ sinh sản ngắn của cá betta cũng là một hạn chế đáng kể cho vấn đề lai tạo.

*Hằng tâm: là sự kiên nhẫn, chú tâm nhưng thư dãn. Công việc lai tạo hay củng cố tính trạng mất nhiều thế hệ và thời gian, nếu nôn nóng, bạn sẽ bỏ ngang. Hoặc đơn giản là đuổi theo những dòng cá mới. Cá betta nổi tiếng là xinh đẹp và đa dạng, việc xao nhãng cũng là chuyện dễ hiểu.

*Các yếu tố cần khác: về không gian, thời gian và thuận lợi cho công tác lai tạo. Việc lai tạo một dòng cần dăm ba hồ ép, nuôi thúc và mấy chục chai lọ. Nhà lai tạo với không gian hạn chế có lẽ chỉ có thể theo đuổi một dòng tại mỗi thời điểm. Các bạn sinh viên, học sinh, kỹ sư, cử nhân mới ra trường sẽ khó theo đuổi việc này vì thời khóa biểu thường biến động. Các đại gia thường thiếu thời gian. Con cái đại gia đủ mọi điều kiện nhưng chắc không nuôi cá betta, mà kiếm con gì to hơn, cỡ mấy chục ký nuôi cho đáng! Chỉ số ít người có điều kiện thuận lợi cho việc này. Ngay cả các trại cá cũng chịu sức ép về doanh số, và có lẽ đúng như Dan Young nói muốn kiếm tiền “hãy nuôi cá bảy màu”. Có một giải pháp cho vấn đề này là sự hợp tác giữa các nhà lai tạo như chúng ta thấy trong Câu Chuyện Thực Sự về Halfmoon. Như vậy, bạn chỉ phải chịu trách nhiệm cho một hai bầy mà thôi, lượng công việc giảm đáng kể.

Trên đây là các điều kiện theo tiêu chuẩn lai tạo khắt khe, cho tính trạng hoặc dòng mới. Sau khi trao đổi, dường như anh bạn đã nhận thức được tình huống của mình và từ bỏ ý định. Cũng tốt, để dành thời gian vào việc khác.

Vậy các nhà lai tạo betta ở ta là gì? Trên thực tế, từ nhiều năm nay, tất cả đều áp dụng một hình thức gọi là lai dựa (flock sourcing), tức dựa vào sản phẩm của các nhà lai tạo khác. Xin đừng hiểu sai ý tôi, làm gì cũng được miễn hiệu quả và hình thức này đã chứng tỏ là phù hợp trong nhiều năm qua, không chỉ ở đây mà còn nhiều nơi khác. Nói cho cùng trong thú chơi này ai mà chẳng dựa vào ai đó hay dòng cá nào có sẵn. Lai dựa là mua cá giống, dĩ nhiên là mới và đẹp, từ nơi khác (Thái Lan chẳng hạn) rồi đem cản. Tất cả đều có lợi, nhà lai tạo gốc bán được cá với giá cao, nhà lai tạo thứ cấp có cá giống và hàng mới để bán, người chơi có cá chất lượng với giá cả phải chăng. Chúng ta có điểm thuận lợi là rất gần với Thái Lan, cái nôi của cá betta, với điều kiện thuận lợi tương đương, chỉ thua mỗi “cơ chế” nhưng cũng đủ tạo ra sự khác biệt lớn. Quan sát dòng cá mới gần đây, chẳng hạn như Nemo, chúng ta có thể chỉ ra vài ba nhà lai tạo nội địa áp dụng hình thức lai dựa. Điều tương tự cũng xảy ra trong quá khứ với Fancy, Armageddon, Dragon, Metallic… Và nếu nhìn xa qua các lãnh vực khác, chẳng hạn cá cờ, bảy màu, cá dĩa thì cũng vậy.


Yellow Splendens - ‎‎Ảnh: Minh Trí Kiệt

Xin liệt kê vài tình huống lai dựa phổ biến:

*Nhà lai tạo nhận ra thị trường nội địa đang khan hay thiếu một dòng cá nào đó. Anh kiếm mua từ Thái, và nếu cẩn thận, anh mua cá giống từ hai nguồn khác nhau để tránh cận huyết sâu. Bạn có thể lặp đi lặp lại việc này hoài vì trên thực tế, chẳng mấy ai có động lực để giữ dòng lâu dài.

*Nhà lai tạo phát hiện thấy bên Thái xuất hiện một dòng cá mới. Anh mua về cản để cung cấp cho thị trường nội địa.

*Nhà lai tạo phát hiện thấy có sự nâng cấp so với dòng cá đang có sẵn trên thị trường nội địa. Anh mua cá giống về cản và cung cấp cho thị trường.

Trên đây là vài suy nghĩ của riêng tôi về khía cạnh mà ai cũng tham gia ở một mức độ nhất định. Thảo luận dựa trên quan sát thú chơi trong nhiều năm trời. Hơn tất cả, tôi muốn nói với các bạn một điều rằng chúng ta đang không ở cảnh giới cao nhất của vấn đề lai tạo: sáng tạo ra những thứ mới mẻ. Nói theo lời một sư kê, toàn bộ cái-gọi-là nhà lai tạo ở thị trường nội địa đều là nhà nhân bản (replicator) chứ không phải là nhà sáng tạo (originator). Chúng ta có đủ mọi điều kiện, chẳng may dường như cơ chế nào đó ngăn cản chúng ta vượt qua đẳng cấp của chính mình. Nhưng xin đừng từ bỏ hy vọng, và nếu bạn là fan của The Lord of the Rings “there is still hope”…


Turquoise4 Alien - ‎Ảnh: Minh Trí Kiệt


Green Alien - ‎Ảnh: Minh Trí Kiệt

 

Về một sơ đồ lai tạo





Đây là một sơ đồ lai tạo mà có bạn nhờ mình giải thích. Thiết nghĩ nó cần thiết cho hầu hết mọi người nên mình trình bày lại cho dễ hiểu. Hy vọng nó trông bớt “nguy hiểm” hơn hình gốc!

Về tổng thể đây là sơ đồ lai cận huyết (inbreeding) mà chủ yếu là lai dòng (line breeding). Bạn kiếm được con trống xuất sắc và muốn tái tạo nó? Hãy lai dòng.

Trống gốc F0 được lai dòng đến đời F3. Cụ thể:

*Mái F0 cản với trống gốc F0 tạo ra bầy F1 (½ máu gốc). Thường thì bạn chẳng kiếm được mái xịn cùng dòng, hay cùng chất lượng với trống gốc. Nhất là những dòng mới, đang “hot” thì nhà lai tạo sẽ càng không bán mái. Đây là vấn đề muôn thuở nhưng đừng e ngại, hãy cản với con mái gần nhất với dòng trống mà bạn có thể kiếm ra. Ngày nay thì vấn đề này không quá khó vì có rất nhiều nguồn bán cá khác nhau.

*Mái con F1 cản ngược về trống cha F0 tạo ra bầy F2 (3/4 máu gốc).

*Mái F2 (vừa là con, vừa là cháu) cản ngược về trống cha (cũng là ông) F0 tạo ra bầy F3 (7/8 máu gốc). Cá betta có tuổi thọ ngắn, nhất là khi cá về tay bạn đã khá lớn rồi thì nhiều khả năng không thể làm đến đời F3. Vậy phải làm sao? Hãy kiếm trống xuất sắc khác có chất lượng tương đương với trống gốc. Bằng không thì bạn đành phải chấp nhận dừng ở bầy F2.

Ở một diễn tiến khác, trống đẹp nhất bầy F2 được cản về mái đẹp nhất bầy F1 để tạo ra bầy F4. Đây là phép lai cận huyết cách một đời.

Trống F3 (đã rất giống với trống gốc F0) cản với mái F4 để tạo ra bầy F5. Trống và mái đời F5 sẽ rất giống với trống gốc F0.

Tới đây coi như việc tái tạo con trống gốc với bầy hậu duệ đủ cả trống lẫn mái đã thành công. Kế tiếp là việc giữ dòng, nhưng nó nằm ngoài chủ đề đang bàn ở đây.

Mỗi thế hệ lai tạo mất trung bình khoảng 6 tháng, toàn bộ quá trình sẽ mất khoảng 2 năm (F3 & F4 đươc thực hiện đồng thời).

Nếu bạn phát hiện một cá thể đẹp xuất sắc hay một đột biến mới thì đây là một trong những cách để tái tạo nó, hình thành một dòng mới.

====================

Còn đây là công thức lai tạo khác của Thái mà một bạn mới hỏi mình. Vẽ lại để trông bớt nguy hiểm hơn. Công thức này dựa trên một thực tế rằng tuổi thọ của cá betta khá ngắn, chỉ có thể lai dòng đến đời F2.

 

Cách giữ dòng



Một lần nữa, ở đây chúng ta lại chứng kiến ảnh hưởng của thế giới gà chọi lên cá chọi và betta cảnh. Trong sơ đồ đầu tiên, cá betta được lai dòng đến đời F3, điều vô cùng khó khăn dựa trên một thực tế rằng, “tuổi thọ sinh sản” của cá betta là tương đối ngắn ngủi. Còn trong sơ đồ này, chúng ta được giới thiệu khái niệm “trio” (một trống và hai mái). Các nhà lai tạo gốc thường bán “gà giống” dưới dạng môt trio, qua đó nhà lai tạo thứ cấp (hay nhân bản) có thể cản ra nhiều bầy gà chiến, kéo dài trong một số năm mà không phải lo lắng đến vấn đề thoái hóa cận huyết (suy dòng). Nhà lai tạo uy tín thường bán trống từ một bầy và mái từ một hay hai bầy khác để tránh cận huyết sâu. Nhưng tất cả các bầy này đều thuộc về cùng một dòng gà. Trio dường như không phải là một khái niệm phổ biến trong thế giới betta cảnh, nơi mà cá mái thường được hào phóng “tặng kèm” nhưng không được đảm bảo về khả năng sinh sản hay chất lượng.

Trở lại sơ đồ lai tạo, trống giống được cản với hai mái giống để tạo ra hai bầy đời F1. Với gà chọi, một trống có thể cản đồng thời với 9 mái khác nhau. Nhưng với cá betta, trống phải cản với lần lượt từng mái, thường cách nhau khoảng một tháng. Về phía cạnh nhân bản, mỗi mái giống có thể cản nhiều lần nhưng chưa rõ khả năng chịu đựng của trống giống đến đâu trong hoàn cảnh yêu đương “xa luân chiến”.

Trống bầy F1 này được cản chéo với mái bầy F1 kia để cho ra đời F2, gọi nôm na là “trộn đi”. Về khía cạnh nhân bản, ta có thể thực hiện nhiều bầy chứ không phải chỉ 2 bầy như trong sơ đồ.

Rồi trống bầy F2 này được cản chéo với mái bầy F2 kia để cho ra đời F3, gọi nôm na là “trộn lại”. Tất nhiên, bạn chẳng thể cứ “trộn đi trộn lại” mãi vì sẽ dẫn đến suy thoái cận huyết, nhưng theo ý kiến cá nhân, nếu trống và mái của trio xuất phát từ những bầy khác nhau thì chúng ta có thể trộn đến đời F4.

Về khía cạnh nhân bản, bạn cũng luôn có thể cản ngược một hay hai đời nếu trống hay mái già còn khả năng sinh sản.

Sơ đồ này tỏ ra phù hợp với cá betta vì chỉ cản các bầy cùng đời (thế hệ) vốn cách nhau khoảng một hay hai tháng, còn trong độ tuổi sinh sản. Như vậy, một trio cá giống có khả năng tạo ra nhiều bầy và tự duy trì đến đời F4 (2 năm). Còn nếu muốn giữ dòng lâu hơn, bạn phải làm sao?

Lai bổn (clan mating)
Phương pháp này tỏ ra phù hợp với các nhà lai tạo quy mô vừa và nhỏ. Điều mà bạn cần làm là phân dòng cá của mình thành nhiều nhóm riêng và đặt tên cho chúng, chẳng hạn theo chữ cái A, B, C hay theo màu Đỏ, Lục, Lam. Như đã nói ở trên, bạn hãy cản nhiều bầy từ trio gốc và khi thấy một bầy hoặc một nhóm cá thể xuất sắc, bạn có thể lập nó thành một “bổn”, với khoảng 2 cặp (một chính, một dự bị) và đặt tên, chẳng hạn “bổn Đỏ”. Lập ít nhất 3 bổn từ các bầy tốt nhất của mình. “Bổn” là thuật ngữ liên quan đến mái mẹ, thông dụng trong giới chọi gà, toàn bộ hậu duệ bắt nguồn từ một mái đều thuộc bổn mái đó.

Luôn cản trống với mái “ở bổn kế cận” và nghiêm túc tuân thủ theo quy ước định sẵn, chẳng hạn trống Đỏ cản mái Lục, trống Lục cản mái Lam, trống Lam cản mái Đỏ. Nếu mô hình được trình bày dưới dạng 3D thì bạn có thể thấy một vòng xoắn, và quả thật lai bổn đôi khi được gọi là “lai xoay” (spiral mating).



Toàn bộ trống và mái con được gộp vào bổn của mái mẹ và suốt đời thuộc về đó. Chừng nào bạn còn theo đuổi sơ đồ này, sẽ không bao giờ có việc phối cản giữa anh em cùng bầy hay anh em nửa-máu (cận huyết sâu), và phân hóa gien vẫn cao nhất có thể, ít ra bạn không cần phải theo dõi sát sao gia phả của từng cá thể. Việc thanh lọc gắt gao là cần thiết, nhưng chỉ giới hạn trong từng bổn nhằm duy trì sự đa dạng về di truyền.



Điểm thuận lợi đó là, bạn không cần phải cận huyết quá sâu và có thể giữ dòng trong nhiều năm trời mà không cần bổ sung máu mới. Nếu phát hiện một cá thể hay một bầy xuất sắc ở bên ngoài và muốn bổ sung vào dòng cá của mình, thì bạn có thể lập một bổn mới hay thay thay thế trống của một bổn cũ, kém hơn.

Ở đây, bổn (clan) là cấp độ nhỏ hơn dòng (strain). Các nhà lai tạo nên hợp tác và trao đổi cá để mỗi người chỉ phải giữ một bổn thôi. Sẽ đơn giản và thú vị hơn nếu bạn giữ ba bổn của ba dòng cá khác nhau thay vì ba bổn của cùng một dòng.

 

Mô hình lai tạo

Bấy lâu nay chúng ta vẫn thường nhìn nhận vấn đề lai tạo một cách phiến diện như là “sơ đồ” hay “bước cản cá” thuần túy! Một mô hình lai tạo hoàn chỉnh phải bao gồm ba mặt như sau: lai tạo – tuyển chọn – thanh lọc. Nghĩa là, mỗi cấp độ lai tạo, mỗi thế hệ hay bầy cá, phải luôn đi đôi với tuyển chọn và thanh lọc một cách gắt gao.



Vấn đề này được bàn sâu hơn trong bài viết ở đây: Betta: tuyển chọn và thanh lọc

 

Kết hợp tính trạng

Kết hợp tính trạng là vấn đề khá phổ biến trong lai tạo. Hãy xét trường hợp đơn giản nhất. Bạn nhìn thấy hai tính trạng ở các bầy hay cá thể khác nhau và muốn gom chúng vào một dòng duy nhất. Bạn phải làm sao?

Trước tiên phải tìm hiểu về đặc điểm di truyền (genotype) của từng tính trạng để dự đoán kiểu hình (phenotype) ở bầy hậu duệ: trội (dominant), lặn (recessive) hay trội bất toàn (incomplete dominant)? Tính trạng được quyết định bởi một hay nhiều gien? Điều này rất có ý nghĩa trong việc tuyển chọn con giống cho thế hệ tiếp theo.

Sau đó, bạn phải cản chúng với nhau để kết hợp các tính trạng. Nếu bạn đủ may mắn, cả hai tính trạng đều trội và quyết định bởi gien đơn, chẳng hạn như “cạnh đuôi tròn” và “đuôi dài”, thì bạn có khả năng thành công ở ngay bầy lai đầu tiên, tức thu được cá đuôi quạt!

Nhưng trường hợp như vậy là hiếm hoi, bởi nếu dễ thì nó hầu như đã xuất hiện đâu đó rồi, chỉ việc mua về mà thôi. Nhiều khả năng bạn sẽ không đạt được mục tiêu ở bầy lai đầu tiên mà phải củng cố dần qua nhiều thế hệ. Trong quá trình này, bạn có thể cản cận huyết (inbreeding) hay pha (crossbreeding), điều mà chúng tôi sẽ nói rõ trong ví dụ cụ thể ở dưới. Nhưng một khi dòng cá với các tính trạng kết hợp hình thành, bạn phải cản cận huyết để giữ dòng.

Ví dụ ở đây là việc tạo ra con dumbo koi như một bạn từng trao đổi. Koi là red marble nền nhạt, nền tảng của nó là “gien nhảy” (jumping) nên màu sắc biến thiên theo sự nhảy nhót và số lượng té ra trong bầy là không thể kiểm soát. Dumbo là đặc điểm vây ngực lớn, được cho là gien lặn, “tai bơi” to chỉ xuất hiện khi tồn tại dưới dạng đồng hợp ee. Lời khuyên là nên chọn những con “big ear” với chiều dài vây ngực dưới một nửa chiều dài thân. Dài quá con cá sẽ bơi lội khó khăn. Đa số dumbo là cá ánh kim do được phát triển từ lavender. Nên chọn cá giống nền nhạt không-ánh kim là red/yellow dumbo mà chúng tôi thấy có tồn tại. Bằng không, con đường củng cố màu koi sẽ khó khăn hơn khi xuất hiện ánh kim. Bầy lai với dumbo ánh kim sẽ cho ra hầu hết là marble thường, không có đỏ và vàng!

Các đặc điểm koi và dumbo không nằm ở gien ty thể (mitochodrial) nên việc lai trống nào với mái nào là như nhau.

Cách thông thường là chọn một cặp koi và dumbo đẹp nhất từ mỗi bầy (mà bạn kiếm được) và cản chéo, cho ra hai bầy F1. Có khi bạn chỉ kiếm được trống từ một bầy (do nhà lai tạo không bán mái) thì bạn có thể lấy hai trống koi cản với hai mái dumbo, hoặc ngược lại. Như đã nói ở trên, kết quả là như nhau.



Bạn lại tiếp tục lai chéo trống ở bầy F1 này với mái ở bầy F1 kia để cho ra thế hệ F2. Đây là lai cận huyết ở một mức độ nhất định vì cá giống (F0) có quan hệ huyết thống. Nhưng nếu bạn muốn tránh cận huyết một cách tuyệt đối thì có thể chọn 4 cá thể F0 từ những nguồn khác nhau (điều theo tôi là chẳng cần thiết, mà cũng chẳng thể chứng minh).

Chúng ta mong đợi vài cá thể với đặc điểm kết hợp (dumbo koi) xuất hiện ở đời F2 (chắc chắn có ¼ dumbo)*. Điều mà bạn cần làm là cản nhiều bầy trong khả năng của mình, chẳng hạn 4 bầy, để có thật nhiều cá thể mà lựa chọn. Nếu chưa thấy, bạn tiếp tục cản chéo dumbo nền nhạt giữa các bầy với nhau với hy vọng koi sẽ xuất hiện.

Với các tính trạng khác (đuôi D chẳng hạn), bạn có thể củng cố tính trạng bằng cách cản về dòng hay cá thể đuôi D chất lượng. Nhưng trường hợp ở đây, koi về bản chất là marble mà bạn không thể kiểm soát, bước cản về koi là không cần thiết. Lời khuyên là chọn những cá thể gần nhất với dumbo koi và lai bổn (clan mating). Việc tạo dòng ổn định là tương đối khó khăn và mất nhiều thời gian.

Sau cùng, có nhiều con đường để đạt đến mục đích, những chia sẻ ở trên không nhất định là duy nhất và luôn đúng. Quan trọng là, hãy tự trải nghiệm và tìm ra cách thức phù hợp nhất với hoàn cảnh của bạn. Chúc mọi người may mắn trong thú chơi của mình!

====================

Ghi chú

*Về di truyền của dumbo

E là alen vây ngực thường, tính trội. Có hai loại kiểu hình: thường (nhỏ) và lavender (phụng vĩ). Dòng lavender vốn có vây ngực to hơn bình thường, nghe nói dumbo là đột biến từ dòng này. Điều lý giải cho việc dumbo lavender thường rất phổ biến.

e là alen vây ngực to (dumbo), tính lặn.


100% eE (dumbo geno) với kiểu hình vây ngực lavender (phụng vĩ).


25% ee dumbo, 50% eE (dumbo geno, vây ngực lavender), 25% thường (vây ngực nhỏ)

Trong số 25% vây ngực thường có té ra kiểu hình vây ngực lavender?


Cá F1 (dumbo geno) với kiểu hình vây ngực lavender (Ảnh Phan Trường Phục)