Giới Thiệu Về Betta: Khóa Học Cấp Tốc Cho Các Tân Binh

Giới Thiệu Về Betta: Khóa Học Cấp Tốc Cho Các Tân Binh
http://www.bettas4all.nl/viewtopic.php?f=7&t=7709#.WnBjK6iWaM8

Theo Angel (Silverstallion) - Betta Forum Moderator Arofanatics.com

Qua bài này, bạn có thể hiểu sơ về chi cá mê lộ (labyrinth) đặc biệt này.

---------------------------------------------------------------------------------------------
Phân Loại
Từ Betta là tên chi (genera) của một nhóm cá mà nhiều người trong chúng ta quen thuộc với. Đây là cách mà hệ thống hoạt động.

Giới (Kingdom): Động vật (Animalia)
Ngành (Phylum): Ngành Dây Sống - Chordates (Chordata)
Lớp (Class): Cá Xương (Osteichthyes)
Bộ (Order): Bộ Cá Vược - Percoids (Perciformes)
Họ (Family): Belontiidae [sau đổi thành Họ Cá Rô - Anabantidae và hiện là Họ Cá Tai Tượng - Osphronemidae]
Phân họ (Subfamily): Macropodinea [Cá Cờ Macropodusinae]
Chi (Genera): Betta
Loài (Species): splendens, imbellis, smaragdina [hiện có thêm stiktos, mahachaiensis, siamorientalis]

Từ đó tên loài thường được ghi nhận như là Betta splendens hay Betta imbellis.

---------------------------------------------------------------------------------------------
Hình Thái Cá Betta


Hình thái của một con Betta splendens

Bạn có thể thấy từ đồ hình ở trên, betta, như bất kỳ loài cá nào khác có một tập hợp các bộ phận vốn trợ giúp nó chuyển động, cảm nhận và quan trọng nhất, để tồn tại trong môi trường khắc nghiệt của mình.

Miệng (Mouth): để ăn, chiến đấu và làm tổ

Mắt (Eyes): để nhìn, chẳng hạn đánh giá khoảng cách và màu sắc

Mũi (Nostrils): để ngửi

Nắp mang (Gill cover): chủ yếu để bảo vệ cấu trúc mang, nhưng một số loài betta đã tiến hóa để sử dụng chúng như là một bộ phận để so kè với cá đực khác và hấp dẫn cá cái. Kích thước của mang phản ánh kích thước của toàn bộ cơ thể cá.

Vảy (Scales): Phần che phủ bên ngoài của cá vốn hoạt động như một áo giáp để chống lại những cú cắn từ cá khác hay ngăn ngừa thiệt hại từ những cú đâm hay va đập. Đó cũng là rào cản giữa nội mô với vi sinh như vi khuẩn và nấm.

Đường bên (Lateral line): Chúng thực sự là những hàng lỗ (rows of pits) nhỏ dọc theo mình cá. Cá betta cũng có một cặp, mỗi hàng một bên thân. Bộ phận đặc biệt này hoạt động hơi giống với lỗ tai ở con người, cảm nhận sự rung động trong nước. Do đó, chúng có khả năng nhận biết những gì xung quanh mình và gần đến đâu.

Vây (Fins): Một trong những cấu trúc quan trọng nhất của cơ thể và phục vụ nhiều chức năng. Chủ yếu, chúng được sử dụng để bơi lội và xoay trở cá quanh môi trường của nó. Chúng có thể được sử dụng để hấp dẫn bạn tình hay hăm dọa cá đực khác.

Cá có khả năng di chuyển theo 3 chiều, lên xuống, trái phải và tới lui. Điều này là khả dĩ với sự trợ giúp của các vây và bóng bơi (swimming bladder).


Đây là Lướt (Pitch). Vây bụng và vây hậu môn cho phép cá ngoi lên, đứng yên và lặn xuống.


Kế tiếp là Xoay (Roll). Với sự trợ giúp của vây lưng, vây ngực, vây bụng và vây hậu môn, cá có thể xoay quanh chính trục của nó.


Sau cùng là Chuyển (Yaw). Việc này vốn bao gồm mọi chuyển động vây là sự kết hợp nhất định.

---------------------------------------------------------------------------------------------
Những gì làm nên một con cá có mê lộ?
Mọi con cá đều có mang (gills) như là hệ thống hô hấp của mình. Nước, cùng với ô-xy, sẽ đi vào qua miệng cá và cấu trúc mang. Các mạch máu ở phiến mang (gill filaments) có khả năng thực hiện trao đổi khí qua một lớp mỏng tế bào vận dụng sự khuếch tán (diffusion) nơi mà ô-xy trong nước đi vào máu và carbon dioxide từ máu đi vào nước. Cơ chế tuyệt vời đúng không?

Bởi vì nhiều loài cá mê lộ chọn sinh sống nơi vùng nước lầy lội, nghèo ô-xy, tổ tiên của chúng bắt đầu tiến hóa một bộ phận thở phụ đặc biệt gọi mà Mê Lộ (Labyrinth).

Mê lộ là bộ phận thở với một cấu trúc như bọt biển (sponge-like) và có khả năng chiết tách ô-xy trực tiếp từ không khí thay vì nước. Nó hoạt động rất giống với phổi người.

Vì vậy điều xảy ra đó là khi bạn thấy cá betta của mình đang hớp không khí từ mặt nước, túi khí (collection of air) đó sẽ được đẩy vào mê lộ và sự trao đổi khí xảy ra. Một khi lượng ô-xy trong túi khí xuống thấp, cá sẽ ngoi lên mặt nước, đẩy khí trong “phổi” ra và hớp vào một ngụm khí mới. Để khiến nhiệm vụ này dễ dàng hơn, loại miệng của cá tiến hóa để trở nên chuyên biệt hơn, nơi mà hàm dưới dài hơn hàm trên và miệng hướng lên. Thậm chí khi miệng đóng lại, vẫn có một lỗ để trợ giúp việc thở.


Hệ thống hô hấp của Betta splendens

---------------------------------------------------------------------------------------------
Vậy tại đây kết thúc phần giới thiệu đơn giản về cá Betta. Cứ thoải mái thảo luận với tôi về chủ đề.

Các hình ở trên được thực hiện hay vẽ bởi chính tôi, vì vậy hãy hỏi hay ghi nhận nó nếu bạn sắp sửa sử dụng. Cám ơn!

Angel signing off!

Source: Introduction to Bettas: A Crash Course For Beginners