Cây Cỏ và Trang Trí

Cây Cỏ và Trang Trí
Victoria Parnell – http://bettysplendens.com/articles/page.imp?articleid=1636



Cá betta YÊU THÍCH cây cỏ (plants) và trang trí trong hồ của mình! Chúng sẽ ngủ trên cây, ẩn trong lâu đài, bơi xuyên qua các lỗ, chơi trong đám bong bóng từ một cục sủi (airstone), và tự mình đi đâu đó. Hãy đảm bảo bạn chỉ mua đồ trang trí vốn được thiết kế để dùng trong hồ cảnh. Một số loại chứa sơn và thuốc nhuộm vốn có thể gây hại cho cá betta của bạn.

Có hai loại cây mà bạn có thể dùng trong hồ betta, tự nhiên và nhân tạo. Cây nhân tạo thường được làm từ lụa (silk) và nhựa (plastic) và có thể có giá từ $1.00 - $20.00 USD ở các tiệm thú cưng, tùy thuộc vào sự trung thực (realism) và kích thước của cây. Cây nhựa nói chung rẻ hơn, nhưng cây lụa tốt hơn với betta bởi vì chúng không làm rách vây betta như cách mà nhựa cứng thường làm. Điều tốt nhất ở cây nhân tạo đó là chúng chẳng đòi hỏi gì về mặt bảo trì, ánh sáng và chất lượng nước. Chúng có thể được lấy ra và cất để dùng sau hay chuyển từ hồ này sang hồ kia. Tuy nhiên, cây tươi sống rất hữu ích cho một hồ betta nhờ khả năng của chúng trong việc hấp thu nitrate và duy trì một môi trường lành mạnh hơn cho cá betta. Chúng đòi hỏi một lượng ánh sáng và chăm sóc này nọ vốn thay đổi tùy theo loài cây. Thực vật nổi như java moss [rêu java] là tuyệt vời cho các hồ betta, và không phải là loại kiểu cách. Những cây thủy sinh nổi (floating), bám rễ (rooted) hay trồng chậu (potted) phù hợp khác là water sprite [thủy cúc], hornwort [rong đuôi chó], java fern [dương xỉ java] và amazon sword [trầu lùn].

NÓI THÊM VỀ CÂY TƯƠI SỐNG

Cây tươi sống (live plants). Chúng tuyệt vời trong hồ betta. Chúng hấp thu nitrate, chúng chuyển đổi carbon dioxide [CO2] thành ô-xy [O2], và làm giảm ammonia. Chúng cũng cho cá betta thứ gì đó để ẩn náu và chơi đùa. Đây là một số cây tươi sống thân thiện-với-betta nhất:

Amazon Sword [Trầu Lùn]

Amazon Sword là một trong những cây thủy sinh phổ biến nhất. Nó là một trong những cây lá kiếm dễ trồng nhất vì nó phát triển dưới nhiều cấp độ ánh sáng, nhiệt độ, độ cứng và độ pH khác nhau. Nó có lá xanh dài, mảnh đẹp đẽ vốn đâm ra từ rễ. Nó cũng sẵn có trên mạng hay trong các tiệm thú cưng. Phát tán (propagation) được thực hiện bằng việc cắt và cắm (clipping and replanting) những tay (tendrils) mà nó đưa ra ánh sáng.

Dwarf Sagittaria [Cỏ Thìa]

Đây là loài cây rất hấp dẫn vốn trông rất giống với loại cỏ (grass) thông thường. Nó sẽ không sống được bao lâu với những loài ăn thực vật dữ dội như gouramis [cá sặc], silver dollar [chim câu], và cá nheo bám miệng (suckermouth), nhưng sẽ ổn với cá betta ăn thịt. Nó có thể chịu đưng một tầm pH và ánh sáng rộng. Nó lớn nhanh và thường được bán theo từng cụm rất nhỏ. Nó cải thiện vẻ đẹp của đá và gỗ. Phát tán là tự nhiên nhưng có thể được thực hiện bằng cách cắt và cắm các mầm (leaders) của nó.

Java Fern [Dương Xỉ Java]

Đây là loại cây dễ thương vốn có lá xanh dài, hình mũi giáo. Nó không thích ánh sáng mạnh lắm, điều khiến nó trở thành một ứng viên phù hợp với chậu betta ánh sáng-yếu. Nó phát tán nhanh chóng và cứng cáp thậm chí trong hầu hết điều kiện nước thiếu thốn. Nó không mọc mạnh trên nền. Thay vào đó, nó phải được gắn vào một mảnh đá hay lũa bằng dây thun hay nĩa rễ (root forks).

Java Moss [Rêu Java]

Đây là loại rêu xanh đậm vốn mọc cả cụm. Nó là sự cải thiện lớn cho đá hay lũa. Nó không thích chiếu sáng mạnh, điều khiến nó trở thành một ứng viên tuyệt vời nữa cho các hồ và chậu betta. Nó đặc biệt tốt trong hồ ép bởi vì bạn có thể phân tán ra để nó nổi, và cá đực sẽ làm tổ của mình xung quanh nó. Phát tán là tự nhiên nhưng có thể được thực hiện bằng cách đơn giản ngắt một nhúm và gắn lên đá, lũa hay đồ trang trí khác. Việc bổ sung chất sắt là cần thiết.

Water Sprite [Thủy Cúc]

Đây là loại truyền thống giữa các tay chơi betta! Nó nổi, nó chịu đựng ánh sáng yếu và tầm pH rộng, và nó hầu như không thể chết. Thủy Cúc thực sự là một loại dương xỉ (fern). Chúng phát tán qua rễ phụ (adventitious) hay “nảy” cây con (plantlets) ở mép lá; hiếm lắm mới qua các bào tử (spores). Để sản xuất tối đa, cây non với trên-ba lá lược (fronds) có thể được bẻ bằng tay từ cây trưởng thành.


=================================


Ghi chú

*Các trại cá chọi thường sử dụng lục bình (hay bèo tây) (water hyacinth Eichhornia crassipes) trong các hồ nuôi cá. Dường như các trại bên Thái đổ đất hay bùn và trồng lục bình lên, nên cây của họ trông rất tươi tốt. Trong khi các trại ở Việt Nam thường thả nổi, một số nơi thậm chí còn che lưới lan để cản bớt ánh nắng nên cây nhỏ, teo tóp. Lá lục bình trong trạng thái tươi tốt trông khá giống với lá rau mác bao Monochoria hastata, nhưng trong môi trường nuôi dưỡng hạn hẹp, rau mác bao sẽ mọc rất cao so với lục bình và trổ hoa thường xuyên, trông khác hẳn.

*Một số trại cá chọi ở An Phú Đông đơn giản sử dụng cỏ bấc (hay cỏ môi) Leersia hexandra [lưu ý đừng lầm với cỏ bấc Juncus effusus, vốn phát âm gần giống], loại cỏ mọc tự nhiên ở bờ nước vốn có cạnh sắc (lội ruộng bắt cá mà không mặc quần dài nó cứa đứt chân). Cỏ này không phải là cây thủy sinh chính hiệu mặc dù nó vẫn có khả năng sống sót trong nước. Cỏ được cắt và bỏ cả bè vào hồ ngay từ khâu chuẩn bị ban đầu, một số ở mặt dưới bị mục ruỗng trở thành ổ trùng cỏ cho cá bột mới nở sau này, số khác ở bề mặt có thể vẫn phát triển trên chính cái “bè” nổi này. Theo lời một chủ trại, cá thường khỏe mạnh trong những hồ có bè cỏ như thế này, có lẽ nhờ việc lọc nước tốt. Nhưng vẫn có những bè thất bại khi toàn bộ cỏ chết sạch!

*Những cây thủy sinh khác mà chúng ta có thể thấy trong hồ nuôi cá betta là các loài thực vật nổi như cỏ thằn lằn (watergrass Hygroryza aristata), bèo nhật (West Indian spongeplant Limnobium laevigatum), bèo cái (water lettuce Pistia stratiotes), bèo tấm (common duckweed Lemna minor), trầu bà (Epipremnum aureum), bèo tai chuột (Salvinia molesta), các loài rong như đuôi chồn (Egeria densa), đuôi chó (hornwort Ceratophyllum demersum), rong trứng (bladderwort Utricularia aurea), la hán xanh (Cabomba caroliniana). Về mặt thẩm mỹ, la hán xanh được chuộng vì có dạng búp to, tròn khi nhìn từ bên trên, vốn thích hợp cho các chậu nuôi cá lộ thiên. Cùng với sự phát triển của loại cá Betta Koi thời gian gần đây, việc kết hợp chúng vào các chậu lộ thiên này có thể xem như là một hướng đi mới của thú chơi. Về nhu cầu ánh sáng, rong đuôi chồn và trầu bà thích hợp với môi trường ánh sáng yếu trong nhà. Về mặt lọc nước, bèo tai chuột có thể xem là nhà vô địch với khả năng tăng trưởng và sinh sản mạnh mẽ, duy trì chất lượng nước, nhưng cần đảm bảo hai yếu tố: ánh sáng đầy đủ và thường xuyên kiểm soát độ che phủ mặt hồ. Rong trứng hóa ra lại rất phù hợp với hồ ép vì nó là dấu hiệu của môi trường trong lành và chứa nguồn trùng cỏ dồi dào cho cá bột mới nở. Trái ngược với danh tiếng “loài cây ăn thịt” (carnivorous plant) vốn có những túi nhỏ (bladder) để bẫy vi sinh, cá bột mới nở dường như quá to với những túi này và đồng nào có rong trứng thì hầu như luôn có cá lia thia!