Sổ Tay Trọng Tài - Chương 9: Các Tiêu Chuẩn Đề Xuất và Thử Nghiệm

Chương 9: Các Tiêu Chuẩn Đề Xuất và Thử Nghiệm

TIÊU CHUẨN ĐỀ XUẤT (PROPOSED) CHO CROWNTAIL PLAKAT

Mô tả
Crowntail Plakat là phiên bản vây ngắn của cá Đuôi tưa (Crowntail).

Nó có đặc điểm triệt thoái màng vây (webbing reduction) Crowntail trên các vây, cho phép các tia với chiều dài đáng kể nhô ra khỏi màng vây như ở Betta cảnh “Crowntail”, và có đặc điểm vây ngắn như ở Betta Cảnh Halfmoon Vây-ngắn.

Định nghĩa
Triệt thoái màng vây hay độ giãn tia (extensions of the rays) phải tối thiểu 25% ở các vây lẻ (đuôi, vây lưng, vây hậu môn). Triệt thoái màng vây 50% ở cả ba vây lẻ là lý tưởng.

Các tiêu chí (criterion) này phải hiện diện ở mỗi vây lẻ, nhưng không cần hiện diện giữa các tia vây, để đạt yêu cầu tối thiểu.

Các tia vây phải có chiều dài bình thường và khoảng cách (spacing) bình thường giữa chúng.

Đó là cá vây ngắn; chiều dài (length) của vây lưng, vây hậu môn và đuôi không được vượt quá một phần ba chiều dài thân [chiều dài chuẩn: từ miệng đến gốc đuôi].

Vây hậu môn
Nó không được thuôn nhọn (tapered). Tia cuối cùng không được giãn (extended) hay dài hơn những tia khác. Hơn nữa, chiều dài của vây hậu môn phải tương ứng với đuôi và vây lưng để hình bóng (silhouette) tổng thể là ô-val dễ thương.

Vây bụng
Chiều dài phải tối thiểu bằng với vây hậu môn và chúng không bao giờ được bắt chéo (crossed).

Vây bụng phải có triệt thoái màng vây/tia giãn.

Vây lưng
Vây lưng rộng, đối xứng với vây hậu môn được ưu tiên.

Một cách lý tưởng, tia đầu tiên không được ngắn hơn những tia khác.

Đuôi
Góc đuôi được ưu tiên là 180 độ, các tia thẳng, cạnh đuôi thẳng.

Các tia phải cách đều (regularly spaced) từ đầu đến đáy của đuôi.

Các tia phải có phân nhánh sơ cấp (“Tia-Đôi”); tia tứ (tia hai đôi “DDR”) được chấp nhận nhưng phân nhánh không được quá mức.

HƯỚNG DẪN LỖI CHO CROWNTAIL PLAKAT

Tiêu chuẩn chung IBC được áp dụng cho Crowntail Plakat liên quan đến kích thước tối thiểu, góc đuôi, lỗi tia vây .v.v.

Với Crowntail Plakat mái, tiêu chuẩn chung IBC cho Crowntail mái sẽ được dùng tham khảo.

Lỗi sơ
- Vây hậu môn hơi thuôn nhọn.
- Vây lưng hẹp và/hay không đủ rộng tại gốc (base).
- Vây bụng quá ngắn.
- Chóp tia (tip) không phân nhánh (“Tia Đơn”).

Lỗi nhẹ
- Tia vây ngắn ở cạnh đuôi, tạo ra bề ngoài tròn trĩnh cho các cạnh đuôi.
- Thiếu triệt thoái màng vây ở Vây bụng.
- Các tia với chiều dài khác nhau [không đều].
- Các tia cong hay vẹo.
- Khoảng cách (spaces) triệt thoái màng vây không đều (irregular) giữa các tia.

Lỗi nặng
- Vây hậu môn rất thuôn nhọn.
- Góc đuôi nhỏ hơn 180 độ.
- Hơn một tia vây gãy (broken).

Lỗi trọng
- Độ giãn tia (ray extension) thấp hơn 25% ở một vây lẻ.
- Chiều dài của một trong ba vây lẻ vượt quá một phần ba chiều dài thân [quá dài].

Lỗi loại
- Độ giãn tia thấp hơn 25% ở hai trong ba vây lẻ.
- Chiều dài của hai trong ba vây lẻ vượt quá một phần ba chiều dài thân.

Sơ đồ phác họa của dạng CT PK được mong đợi:


Florent Philipot



TIÊU CHUẨN THỬ NGHIỆM GIANT PLAKAT 2013


Ảnh Bobby Chua

Vây bụng: Như các loại Betta cảnh khác.
Vây lưng: Như các loại Betta cảnh khác.
Đuôi: Như các loại Betta cảnh khác.
Vây ngực: Như các loại Betta cảnh khác.


Chiều dài thân tối thiểu 2.5 inch (cá đực) và 2 inch (cá cái). Ảnh Bobby Chua


Ảnh Mr. Piboonchai ChuanChuen

Chiều dài thân = A
Chiều rộng thân = B

To và mập (stout & heavy) theo tỷ lệ khoảng B:A = 1:2.5

Các Lỗi Dạng Và Vây – Giant Plakat
1. Thân không to và mập theo theo tỷ lệ chiều rộng và chiều dài thân khoảng 1:3 (lỗi nặng)
2. Thân mảnh mai theo theo tỷ lệ độ dày và chiều dài thân trên 1:3 (lỗi trọng)
3. Chiều dài thân ngắn hơn 2.5 inch với cá đực (lỗi loại)
4. Chiều dài thân ngắn hơn 2 inch với cá cái (lỗi loại)

[Theo tiêu chuẩn thử nghiệm (trial standard) này, Giant Betta không đòi hỏi phải quá to (7.5 - 9 cm) và hầu hết cái-gọi-là Half-Giant trước đây đều đạt chuẩn (~6.25 cm chiều dài chuẩn). Hơn nữa loại cá Giant “bản siêu lóc” với thân dài thậm thượt và vây ngắn, bất cân đối không được chuộng. Giant “bản rô” được chuộng theo tỷ lệ chiều rộng thân:chiều dài thân = 1:2.5. Lưu ý khi lai tạo.]

TIÊU CHUẨN THỬ NGHIỆM (TRIAL) VÂY NGỰC LỚN 2013


Ảnh Bobby Chua

Vây bụng: Như các loại Betta cảnh khác.
Vây lưng: Như các loại Betta cảnh khác.
Đuôi: Như các loại Betta cảnh khác.
Vây ngực: Vây ngực (pectoral) phải cân đối và bằng nhau về kích thước. To và tròn được mong đợi. Tuy nhiên, vây ngực với các tia hơi trồi không bị coi là lỗi. Chiều dài phải lan đến ½ chiều dài thân [tính từ gốc vây ngực đến gốc đuôi]. Quan sát từ bên trên (top view) là hết sức được đề nghị.


Ảnh Bobby Chua

Các Lỗi Dạng Và Vây – Vây Ngực Lớn (Big Pectorals)
1. Vây ngực – ngắn hơn ½ chiều dài thân (lỗi nhẹ)
2. Vây ngực – cạnh ngoài không đều (uneven outer edge) (lỗi nhẹ)
3. Vây ngực – ngắn hơn 1/3 chiều dài thân (lỗi nặng)
4. Vây ngực – hình dạng không đều (irregular shape) (lỗi nặng)
5. Vây ngực – hình dạng không cân đối (unbalance shape) (lỗi nặng)
6. Vây ngực – dài nhưng không rộng (lỗi nặng)
7. Vây ngực – dài hơn 2/3 chiều dài thân (lỗi nặng)
8. Vây ngực – kích thước không đều, khác biệt kích thước nhỏ hơn 1/3 ở một bên với bên kia (lỗi nặng)
9. Vây ngực – kích thước không đều, khác biệt kích thước bằng 1/3 ở một bên với bên kia (lỗi trọng)
10. Vây ngực – kích thước không đều, khác biệt kích thước bằng ½ ở một bên với bên kia (lỗi loại)


Cá thể với vây ngực hình dạng không đều (irregular shaped).

TẤT CẢ NHỮNG LỖI CHUNG PHÙ HỢP KHÁC ĐỀU ÁP DỤNG


Đây là một con Betta cảnh bình thường. Vây ngực bằng 1/3 chiều dài thân. Chiều dài thân được tính từ A đến C [từ gốc vây ngực đến gốc vây lưng]. Chiều dài vây ngực của Big Ears Betta phải bắt đầu từ A đến B. Ngắn hơn ½ chiều dài thân là lỗi. Kích thước vây ngực bằng 1/3 chiều dài thân là lỗi loại (disqualified fault). Kích thước vây ngực > 1/3 và < ½ chiều dài thân là lỗi nặng (major fault).

Định nghĩa khác biệt tên thương mại giữa Big Ears và Dumbo. Big Ears < AB, Dumbo ≥ AB.


TIÊU CHUẨN THỬ NGHIỆM 2013: ĐUÔI VOAN - BETTA VÂY-DÀI TRUYỀN THỐNG



Mô tả
Đuôi voan (Veiltail) là dạng betta cảnh vây dài lâu đời nhất (Betta splendens) vốn bất đối xứng.

Cá Đuôi voan lý tưởng có ngoại hình bất đối xứng với đuôi dài, vây lưng và vây hậu môn hẹp dưới dạng hình thang (trapezoid).

Tia ở tất cả vây phải cong đều đặn. Thân phải mạnh mẽ (strong) và không quá mảnh mai (skinny).

Đuôi
Đuôi phải rộng tại gốc (peduncle), nơi các tia ngoài cùng ngay tại gốc phải xòe không dưới 165 độ, lý tưởng là 180 độ. Các tia hướng lên từ gốc và rồi, sau khi đến điểm cao nhất ở khoảng 20% toàn bộ đuôi, uốn cong theo một cung dài, liền lạc đến điểm cuối của đuôi. Các tia vây riêng lẻ kết thúc không đều (staggered), từng bước dài hơn từ ngoài vào giữa đuôi, để một chóp được hình thành, nhờ đó tia đuôi giống như một cây cọ (brush) dưới dạng lưỡi mèo hay dạng tròn với chóp dẹp. Ở gốc đuôi, các tia phải tỏa ra một cách đối xứng đến một đường giữa tưởng tượng từ đầu đến gốc đuôi. Chiều dài của đuôi phải bằng (1) chiều dài thân. Nếu nó dài hơn 25%, đấy được xem là lỗi nặng.

Khi sừng (flared), đuôi phải căng theo toàn bộ chiều dài của nó, mặc dù nó không được đối xứng qua đường giữa từ đầu đến đuôi, mà phải rũ xuống (drop down).

Các tia vây không được vượt quá phân nhánh sơ cấp, kết thúc không hơn 2 nhánh (branches) mỗi tia.

Viền vây phải trơn tru và không sứt mẻ (broken) và không có bất kỳ tia trồi (extended rays) nào.

Vây lưng
Vây lưng không được quá rộng ở gốc, mà kéo dài dưới dạng cái liềm (sickle) để kết thúc bằng một chóp nhọn. Độ rộng của gốc vây lưng không được vượt quá một nửa độ rộng của vây hậu môn, bởi nếu khác thì dạng lưỡi liềm sẽ không hình thành. Nếu rộng hơn, đó là lỗi trọng. ⅓ độ rộng của vây hậu môn là lý tưởng, nếu ngắn hơn, đó là lỗi trọng. Chiều dài của vây lưng phải tối thiểu ¾ chiều dài thân, nhưng không được vượt quá (1) chiều dài thân.

Viền vây phải trơn tru và không có bất kỳ tia trồi (extended rays) nào.

Vây lưng phải dựng ở gốc và kéo dài về phía đuôi. Việc xếp chồng của vây lưng lên đuôi là được phép và được mong đợi.

Bất kỳ phân nhánh tia vây nào đều không được mong đợi.

Vây hậu môn
Vây hậu môn phải có dạng hình thang với hai góc gần 90 độ ở gốc gần thân, từ đó cạnh ngắn của hình thang phải nằm về phía đầu cá. Nó bắt đầu ngay sau vây bụng và kéo xuống đuôi. Các tia trước phải tối thiểu ⅔ nhưng không vượt quá ¾ chiều dài thân; các tia sau cùng không được dài hơn (1) chiều dài thân, tính từ miệng đến gốc đuôi, và không được ngắn hơn 90% chiều dài thân.

Viền ngoài của vây phải trơn tru và hơi tròn ở vùng trước, các tia không được kéo dài về phía sau, kết thúc ở một (1) điểm, từ đó việc phân nhánh tia vây là không được mong đợi. Việc xếp chồng của vây hậu môn lên đuôi là không được mong đợi, nhưng không bị coi là lỗi nếu chỉ xếp nhẹ.

Vây bụng
Có hình như lưỡi dao với mặt cắt hướng ra sau. Chúng hẹp ở gốc và không được to (voluminous), điều có nghĩa rằng chúng không được rộng hơn ⅕ độ rộng của gốc vây hậu môn. Chúng phải kết thúc tại một (1) điểm. Hai vây phải đều và không được bắt chéo lẫn nhau.

Chúng phải khoảng ¾ chiều dài thân.



Các Lỗi Dạng Và Vây – Đuôi Voan: Cá Vây Dài Truyền Thống
1. Thân quá mập hay quá mảnh (lỗi nhẹ)
2. Góc xòe đuôi dưới 180 độ nhưng trên 165 độ (lỗi nhẹ)
3. Góc xòe đuôi dưới 150 độ (lỗi trọng)
4. Vây lưng không có hình lưỡi liềm (lỗi nhẹ)
5. Phân nhánh tia đuôi > 1 (lỗi nặng) [vượt quá sơ cấp]
6. Phân nhánh tia vây lưng HAY phân nhánh tia vây hậu môn (lỗi nặng)
7. Phân nhánh tia vây lưng VÀ phân nhánh tia vây hậu môn (lỗi trọng)
8. Đuôi ≥25% chiều dài thân (lỗi nặng)
9. Độ rộng vây lưng > ⅓ nhưng < ½ độ rộng vây hậu môn (lỗi nhẹ)
10. Độ rộng vây lưng > một nửa độ rộng vây hậu môn (lỗi trọng)
11. Viền vây không trơn tru ở một vây lẻ (lỗi sơ)
12. Viền vây không trơn tru ở hai vây lẻ hay nhiều hơn (lỗi nhẹ)
13. Tia trước vây hậu môn < ⅔ chiều dài thân (lỗi nặng)
14. Tia sau vây hậu môn dài hơn chiều dài thân (lỗi nặng)
15. Tia sau vây hậu môn ngắn hơn 90% chiều dài thân (lỗi nặng)
16. Độ rộng của vây bụng > ⅕ độ rộng vây hậu môn (lỗi nặng)
17. Vây bụng bắt chéo (lỗi sơ)
18. Nhiều hơn một chóp ở cuối vây bụng (lỗi nhẹ)
19. Vây bụng ngắn hơn ¾ nhưng dài hơn ½ chiều dài thân (lỗi nặng)
20. Ngoại hình đối xứng ở một vây lẻ hay nhiều hơn (lỗi loại)
21. Vây bụng cũn cỡn (stubby) (ngắn hơn ½ chiều dài thân) (lỗi loại)
22. Một trong những vây lẻ quá ngắn hay quá dài, vượt quá ¼ [chiều dài thân] (lỗi loại) [trùng với điều 8 nên có lẽ chỉ tính cho vây lưng và vây hậu môn]

TẤT CẢ NHỮNG LỖI CHUNG PHÙ HỢP KHÁC ĐỀU ÁP DỤNG



ĐUÔI VOAN - BETTA VÂY-DÀI TRUYỀN THỐNG MÁI

Đuôi voan mái có vây ngắn hơn cá đực. Vây lưng và vây hậu môn không được vượt quá một nửa chiều dài thân.

Đuôi có dạng ô-val đối xứng với các tia đuôi dài nhất nằm ở chính giữa (trên một đường tưởng tượng từ đầu đến gốc đuôi).

Vây hậu môn buông từ trước ra sau theo một góc nhẹ và kết thúc ở chóp. Vây bụng phải bằng tia dài nhất của vây hậu môn và phải hẹp và kết thúc bằng một chóp đơn (single tip).

Vây lưng có gốc hẹp và không được dài quá mức tối đa, độ rộng thân (chiều cao).

Áp dụng lỗi tương tự như được mô tả cho cá đực, nhưng với vây ngắn hơn như đã nói ở trên.