Betta cảnh, cũng phổ biến ở châu Âu!

Betta cảnh, cũng phổ biến ở châu Âu!
Joep van Esch - http://www.bettas4all.nl/viewtopic.php?f=7&t=10612#.WnBlPaiWaM8

Kể từ bản mô tả đầu tiên vào 1849, cá chọi Xiêm đã trải qua một phát triển to lớn. Bài viết này mang lại cái nhìn tổng thể về sự phát triển của nhiều biến thể vây như chúng ta biết ngày nay, tổ chức của người chơi betta ở châu Âu và một giới thiệu ngắn về diễn đàn Bettas4all và các sự kiện chính của họ, Holland Betta Show.

Bài viết này được đăng trên tờ The Vivarium & Aquarium News; Issue 1, volume 2
www.vivariumnews.com - Zoo Med

Sự phát triển của Betta cảnh hiện đại
Cá chọi Xiêm được mô tả lần đầu bởi Dr. Theodor Cantor vào 1849, người ban đầu xếp cá như là một biến thể của Macropodus pugnax. Cá chọi Xiêm đầu tiên được nhập khẩu thành công vào châu Âu năm 1872, với bầy thành công đầu tiên được thông báo vào 1894 (Pháp). Khoảng 1910, chúng cũng đến Mỹ (USA). Vào 1909, C. Tate Regan nhận thấy Cantor đã nhầm lẫn trong việc đặt tên loài và tái định danh cho loài cá chọi của Cantor là Betta splendens. Trong nhiều năm trời, cá chọi Xiêm được lai tạo bởi người châu Á với mục đích chính là phát triển bản năng chiến đấu của chúng, sự cứng cỏi, kích thước, màu sắc và lối đá. Sự tuyển chọn cá giống được thực hiện bằng việc tổ chức các trận đấu betta giữa các nhà lai tạo khác nhau. Kẻ chiến thắng trở thành hình mẫu cho thế hệ chiến binh kế tiếp. Việc thực hành lai tuyển chọn này là nền tảng của đủ loại màu sắc và dạng vây mà chúng ta thấy ngày nay.


Copper/red halfmoon plakat đực được cản bởi Jiri Bosina (Czech Republic)
Cá Đực Đẹp Nhất (Best of Show Male) - Holland Betta Show 2011

Dẫu nguồn gốc chính xác của chúng là chưa biết, những con betta đuôi dài đầu tiên được phát triển ở châu Á và đến Mỹ khoảng 1927. Khoảng 1960, hai phát triển quan trọng được thực hiện: (1) Các nhà lai tạo từ Ấn Độ phát triển một loại betta với đuôi bao gồm hai thùy và vây lưng cực rộng, cá đuôi kép (doubletail) và (2) nhà lai tạo Đức Dr. Eduard Schmidt-Focke phát triển con delta đầu tiên, một con betta với dạng đuôi tam giác, đối xứng. Vào 1980, một số nhà lai tạo Mỹ nổi tiếng, như Peter Goettner và Paris Jones, phát triển loại superdelta, một biến thể được đặc điểm hóa bằng độ xòe đuôi hình tam giác gia tăng và vây khổng lồ.

Vào 1984, Guy Delaval nhập nhiều con superdelta vào Pháp và hướng chương trình lai tạo của mình vào việc lai tạo cá với góc đuôi thậm chí còn lớn hơn. Ba năm sau ông thành công trong việc lai tạo cá với góc xòe đuôi 180 độ. Tại một triển lãm ở Pháp, Rajiv Massilamoni (Sri Lanka/Thụy Sĩ) nhận thấy Delaval đã làm được điều được cho là bất khả và bắt đầu hợp tác với nhà lai tạo Pháp Laurent Chenot nhằm duy trì và phát triển biến thể này xa hơn. Nỗ lực ban đầu trong việc cản cá của Delaval thất bại bởi chúng bị cận huyết quá sâu nhưng bằng việc pha cá này với nhiều dòng khác nhau, sau cùng cho ra một số cá với đặc điểm góc xòe đuôi 180 độ. Nhà lai tạo Mỹ, Jeff Wilson gọi chúng là “halfmoon” và tham gia vào nhóm. Vào 1993, Chenot, Massilamoni và Wilson trưng bày một số cá halfmoon của mình tại triển lãm IBC ở Tampa Florida dưới tên CHENMASWIL và đoạt giải “Cá Đẹp Nhất” (Best Of Show). Đây là khởi đầu cho cơn sốt halfmoon vốn có một tác động to lớn lên thú chơi betta toàn thế giới.


Halfmoon plakat cái đỏ lan gốc-Cambodian (Cambodian-based extended red) được cản bởi Serkan Gündogdu (Đức)
Cá Cái Á Quân (Reserve Best of Show Female) – Holland Betta Show 2011

Vào 1998, nhà lai tạo Indonesian Ahmad Yusuf phát triển một biến thể vây mà trong đó màng giữa các tia bị triệt thoái thành hình “như-lược”. Khi Henry Yin trưng bày cá này ở Mỹ, chúng được đặt tên là đuôi tưa (crowntail).

Nhưng betta vây ngắn cũng trở nên phổ biến trong thế giới betta bởi ngoại hình lanh lợi, gọn gàng của chúng. Đến năm 2000, plakat truyền thống là biến thể vây ngắn duy nhất được thấy ở các cuộc triển lãm nhưng cơn sốt halfmoon cũng dẫn đến sự tiến hóa của loại vây ngắn. Việc pha halfmoon vây dài với plakat truyền thống dẫn đến sự phát triển của halfmoon plakat. Phát triển sau cùng của biến thể vây ngắn là doubletail plakat và crowntail plakat.


Halfmoon đực xanh thép được cản bởi Jamie King (Czech Republic)

Betta cảnh ở châu Âu
Rõ ràng thú chơi Betta ở châu Âu đóng một vai trò quan trọng vào sự phát triển của Betta cảnh hiện đại và sự phổ biến của chúng vẫn đang gia tăng. Với sự ra đời của mạng Internet, thật dễ để trao đổi thông tin và kinh nghiệm không chỉ trên website, forum chuyên ngành, mà còn mạng xã hội như facebook. Hơn nữa, châu Âu có hàng loạt Betta club và cộng đồng lai tạo, một số ví dụ quen thuộc là Associazione Italiana Betta (AIB; Ý), Communauté Internationale pour les Labyrinthidés - International Betta splendens Club (CIL-IBSC; Pháp), Kampffischfreunde (Đức), Betta Freaks (Đức), Swiss Betta Club (SBC; Thụy Sĩ), Bettas4all (Hà Lan), và nhiều nữa. Mỗi năm, những tổ chức này chịu trách nhiệm tổ chức nhiều triển lãm Betta quốc tế trên toàn châu Âu mà chúng được đánh giá theo tiêu chuẩn triển lãm của International Betta Congress (IBC), CIL-IBSC hay Bettas4all.


Cá đuôi voan (veiltail) đực đa sắc được cản bởi Tomas Chuda (Czech Republic)
Cá Đực Đẹp Nhất (Best of Show Male) – Holland Betta Show 2012

Betta cảnh đuôi dài như các biến thể halfmoon, crowntail và ở mức độ ít phổ biến hơn doubletail, thường được tái hiện đầy đủ tại các triển lãm betta trên toàn châu Âu. Mặc dù biến thể đuôi dài cổ điển [đuôi voan] đã biến mất khỏi danh sách lớp của nhiều triển lãm Betta quốc tế bên ngoài châu Âu, dường như có một sự tái quan tâm ở những tay chơi vốn đang dành trọn chương trình lai tạo của mình cho biến thể này. Một sự phát triển mà chúng ta nhất định phải hoan nghênh bởi bạn không nên quên rằng chính biến thể này là nền tảng cho sự phát triển của betta cảnh vây dài hiện đại. Bên cạnh đó đuôi voan (veiltail), không nghi ngờ gì, là biến thể Betta splendens phổ biến nhất với công chúng và nó thường là biến thể chịu trách nhiệm cho việc mọi người “bị nhiễm” phải “betta-virus”.

Vào thập kỷ trước, Betta vây ngắn đã trở nên hết sức phổ biến giữa các tay chơi ở châu Âu và halfmoon plakat hiện là những lớp đông nhất trong các triển lãm châu Âu. Trong hai năm qua, những biến thể vây ngắn mới như doubletail plakat và crowntail plakat mang lại nhiều quan tâm giữa các tay chơi ở châu Âu và trở thành một bổ sung giá trị cho các triển lãm của chúng ta.


Cambodian red crowntail plakat đực được cản bởi Jiri Bosina (Czech Republic)

Bettas4all và Holland Betta Show
Bettas4all forum (www.bettas4all.nl) được thành lập vào 2004 với mục đích tập hợp người chơi betta trên toàn thế giới để chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm của mình về các khía cạnh nuôi dưỡng, lai tạo, duy trì và triển lãm cá betta (cảnh). Vào lúc này Bettas4all forum đã lớn mạnh thành một cộng đồng quốc tế vốn được biết vì không khí thân thiện nơi mà các thành viên tôn trọng quan điểm của nhau. Nhằm duy trì không khí này và thông tin chất lượng cao, forum được quản lý và điều hành bởi một đội ngũ quốc tế gồm các tay chơi kinh nghiệm và tận tâm.


Toàn cảnh bố trí Holland Betta Show

Vào tháng Tám 2006, Bettas4all đăng cai triển lãm betta đầu tiên ở Hà Lan (207 cá của 27 nhà lai tạo). Từ đó Bettas4all đã đầu tư nhiều công sức vào việc phát triển Tiêu Chuẩn Bettas4all nhằm khuyến khích betta cảnh lanh lợi, mạnh khỏe, cân đối. Điều kiện (condition), trình diễn (deportment), cân đối chung (overall balance), dạng thân & vây (form of body & finnage), và màu sắc là những khía cạnh quan trọng vốn được tích hợp vào tiêu chuẩn. Bởi vì con cá hoàn hảo không tồn tại, chúng tôi đã phát triển những mô hình 3D (three-dimensional) để thể hiện hình dạng, sự cân đối, kích thước và tỷ lệ lý tưởng của các biến thể vây khác nhau. Vào 2010, Bettas4all được mời tổ chức triển lãm betta riêng của chúng tôi trong Holland Koi Show, triển lãm cá koi LỚN NHẤT thế giới. Kỳ Holland Betta Show 2010 là một thành công lớn với 265 betta cảnh tham dự của 26 nhà lai tạo châu Âu. Với sự giúp đỡ và hỗ trợ của nhà tài trợ Zoo Med, triển lãm của chúng tôi đã lớn mạnh thành một trong những triển lãm lớn nhất ở châu Âu dẫn đến Holland Betta Show 2011 và 2012 (cả hai đều có 308 betta cảnh của 36 nhà lai tạo châu Âu).


Đánh giá cá betta tại Holland Betta Show


Các sản phẩm dành cho Betta của Zoo Med được trưng bày tại Holland Betta Show

Bettas4all tự hào được mời lần nữa vào Holland Koi Show lần thứ 21 để tổ chức Holland Betta Show 2013 vốn diễn ra từ 16-18 tháng Tám tại Castle Gardens xinh đẹp ở Arcen, Hà Lan. Tại triển lãm, gần 300 betta cảnh với các biến thể vây và màu sắc khác nhau sẽ được trưng bày và đánh giá theo tiêu chuẩn Bettas4all. Nhiều thông tin liên quan đến việc viếng thăm và/hay tham dự tại Holland Betta Show có thể được tìm thấy trên website (www.hollandbettashow.com) và forum của chúng tôi

CẨN THẬN, “BETTA-VIRUS” IS OUT THERE!