Troiano Newsletters: Ghép máu mới để cải thiện dòng gà

Ghép máu mới để cải thiện dòng gà
Kenny Troiano/Maximus Troy Publications

Mỗi dòng gà đều có thể có một vài nhược điểm. Một số dòng lại có rất nhiều. Dẫu bạn có cẩn trọng trong việc thực hành tuyển chọn và lai tạo, bạn vẫn thấy một số tính trạng cần phải hạn chế hoặc loại bỏ. Khi điều này xảy ra, đừng vội nản chí bởi có những kỹ thuật mà bạn có thể áp dụng để xử lý nó.

Để điều chỉnh hoặc cải thiện những nhược điểm hay tính trạng không mong muốn này, bạn cần ghép máu mới vào. Khi bổ sung những tính trạng từ nguồn huyết thống khác, một số bầy gà thực sự được cải thiện.

GHÉP (INFUSION) MÁU MỚI NHƯ THẾ NÀO: Khi ghép máu mới, nhất định không nên ghép một cách tùy tiện. Cần phải xác định xem máu mới cần thiết cho gà của bạn ở mức độ nào trước khi tiến hành.

Chẳng hạn, bạn vừa mua được một chiến kê mà bạn tin rằng nó sẽ cải thiện cho bầy gà của mình. Trước hết, bạn cần lai nó với ba hoặc bốn con mái chọn lọc để thử xem kết quả thế nào. Chất lượng của bầy lai cần được đánh giá một cách cẩn trọng. Nếu thu được kết quả tốt, bạn hầu như có thể đưa máu mới vào toàn bộ bầy gà. Việc này không chỉ giúp bạn có cơ hội kiểm tra chất lượng của máu mới, mà còn có thể sử dụng con lai để giảm bớt tỷ lệ máu mới được ghép vào bầy gà, nhờ vậy mà hạn chế được ảnh hưởng của việc ghép.

PHƯƠNG PHÁP GHÉP (INFUSION) TỶ LỆ 1/16: Phương pháp này ghép một dòng gà vào một dòng gà có sẵn, với mục đích cải thiện những tính trạng dù ít ỏi nhưng lại rất có ý nghĩa. Nó không được dùng để thay đổi dòng gà một cách triệt để. Nó cũng được dùng để làm tươi (refreshing) huyết thống. Ý tưởng là lai một cá thể đặc biệt vào bầy gà để nâng cấp hay cải thiện bầy gà của bạn. Ví dụ, trong một bầy gà, chẳng hạn như Hatch, bạn ghép vào máu mới, chẳng hạn như Aseel, và rồi lai ngược về bầy Hatch cho đến khi bạn còn 1/16 máu Aseel và 15/16 máu Hatch. Đến đây, bạn đem lai dòng (line-breed) vào bầy Hatch. Thứ mà bạn thâu được là bầy gà được cải thiện tốt hơn chút đỉnh ở một vài tính trạng.

TRÁNH MÒ MẪM: Thật khó để lai gà chọi Mỹ chất lượng cao, đúng chuẩn nếu mỗi năm bạn đều ghép máu mới vào bầy. Bạn có thể mua một con gà trống thuần (purebred) để lai với gà mái thuần của mình, và rồi phát hiện rằng hai dòng không thể ghép được. Tóm lại, ghép máu mới là công việc mò mẫm, không phải là phương pháp lai tạo hay. Nếu bạn muốn ghép máu mới, bạn phải chấp nhận như vậy thôi, không chỉ vì đấy là máu mới mà còn vì nó có nhiều tính trạng khác xa với gà của bạn.

CẦN KIÊN NHẪN: Cách tốt nhất để ghép máu mới là bỏ ra ba năm để thực hiện và thử nghiệm với các cá thể trước khi áp dụng toàn diện. Mua một số gà mái từ dòng gà mong muốn và lai chúng với con gà trống tốt nhất của bạn, hoặc kiếm một số gà trống hay để lai với những con gà mái tốt nhất của bạn. Rồi theo dõi bầy lai trong vài năm, và nếu chúng đạt chất lượng, thì hãy ghép máu mới vào toàn thể bầy gà.

CHẤP NHẬN RỦI RO: Dẫu nhiều nhà lai tạo có xu hướng ghép máu từ bên ngoài, bạn phải cẩn trọng để không làm hỏng bầy gà gốc của mình. Nếu thấy cần phải ghép máu mới từ bên ngoài vào bầy gà, bạn cần hết sức cẩn trọng với nguồn gà mà mình chọn.

Cá nhân tôi không ghép máu mới từ bên ngoài vào bầy gà của mình. Tuy nhiên, nếu đến thời điểm mà tôi thấy cần thiết, tôi sẽ ghép máu mới vào một nhóm nhỏ trước, và tạo ra một bầy gà riêng biệt. Nếu cùng với thời gian, việc ghép đem lại kết quả tốt và không kèm theo nhược điểm, thì tôi sẽ bắt đầu nhân rộng nó ra toàn bộ bầy còn lại. Tôi cũng thực hiện một cách từ tốn. Cụ thể, tôi sẽ làm với một phân dòng (line), bắt đầu từ phân dòng kém nhất.

GHÉP MÁU TỪ PHÂN DÒNG KHÁC TRONG CÙNG BẦY: Cho đến nay, đây là phương pháp ghép tốt nhất. Có rất nhiều lợi ích mà lại ít rủi ro. Nếu tôi phát hiện thấy một số tính trạng mà tôi cần hạn chế hay loại bỏ, tôi sẽ lấy gà trống hoặc gà mái từ một phân dòng khác vốn đặc biệt mạnh ở những tính trạng đó để lai với phân dòng gốc, rồi sau đó lai dòng ngược về phân dòng gốc.

Nếu phân dòng A có vấn đề, tôi sẽ ghép với phân dòng B, và rồi lai tiếp để máu phân dòng B nhạt bớt, cho đến khi còn lại những cá thể dòng A chất lượng và thay thế những tính trạng không tốt của phân dòng A bằng những tính trạng tốt của phân dòng B.

TRÁNH ĐƯA VÀO NHỮNG TÍNH TRẠNG KHÔNG TỐT: Cùng với việc ghép máu mới vào một bầy gà có sẵn, cần phải tránh đưa vào cả những tính trạng không tốt hay bệnh tật. Quan điểm là làm mạnh bầy gà, chứ không làm suy yếu chúng. Trong bất kỳ bầy gà được lai tạo tốt nào, nguy cơ thoái hóa thông qua việc ghép máu mới cao hơn nhiều so với nguy cơ thoái hóa vì thiếu máu mới.

Tôi tin rằng việc ghép giữa các phân dòng có xu hướng làm xuất hiện những đặc điểm tiềm ẩn của tổ tiên. Do đó, trước khi ghép ồ ạt một con gà không rõ nguồn gốc, hãy thử nghiệm máu mới trong phạm vi nhỏ, trong vài năm để xem nó “phối” như thế nào.

Một số nhà lai tạo luôn cố tạo ra thứ gì đó vốn chưa hề tồn tại. Một số thích tạo ra giống mới và số khác lại thích cải thiện một giống đã có sẵn. Thậm chí sau khi đã có khá nhiều kinh nghiệm, họ vẫn sẵn sàng thử nghiệm với một con gà mới mà họ quan tâm, và nhanh chóng ghép nó với bầy gà của mình, bằng cách pha (crossbreeding). Kết quả thường không được như ý, phải lai tạo một cách cẩn trọng nhiều năm nữa để cải thiện, và chất lượng chỉ xuất hiện ở con cháu về sau.

Nhà lai tạo kinh nghiệm không bao giờ đặt niềm tin vào gà mới cho đến khi nó được kiểm tra một cách toàn diện. Ông vẫn duy trì bầy gà gốc cho đến khi các bầy thử nghiệm chứng tỏ được việc ghép là thành công.

Tôi hy vọng điều này sẽ giúp bạn cải thiện chất lượng bầy gà của mình. Nên nhớ rằng, nếu ai cũng nỗ lực để tạo ra gà đá hay thì tất cả đều được hưởng lợi. Chúc mừng năm mới!