Lai Tạo Betta – Cho Vui và Kiếm Tiền?

Lai Tạo Betta – Cho Vui và Kiếm Tiền?
Victoria Parnell - http://bettysplendens.com/articles/page.imp?articleid=1125


Để sản xuất với số lượng đủ lớn nhằm kiếm tiền ở Mỹ, bạn cần phải có phòng cá thật rộng và vận hành tốt (well-maintained).

Nhiều lần mỗi tuần, tôi nhận email từ những người muốn lời khuyên về việc làm thế nào để kiếm tiền từ việc bán betta trên mạng. Tôi chỉ đoán đấy là vì tôi điều hành một website tương đối nổi tiếng vốn có vẻ bán được rất nhiều cá betta. Khi bạn nhìn vào bảng giá (price tag) trên một số cá này. Trời đất! cứ như thể tôi đang kiếm được cả đống tiền! Vì vậy, tôi sắp sửa nói về tiềm năng kiếm-tiền ở cá betta và những gì đòi hỏi ở bạn.

Đầu tiên và trước hết -- Cơ hội kiếm sống của bạn bằng việc lai tạo betta là gần như bằng không. Với mục đích sản xuất đủ cá hàng đầu để đáp ứng nhu cầu, bạn đi đến việc gia tăng chi phí phòng cá của mình cho đến khi mọi thứ cân bằng như trước. Tôi bán hàng trăm con betta mỗi tháng, và tôi may mắn hầu như hòa vốn.

Để trở thành nhà kinh doanh lớn trong thú chơi này, bạn cần, đầu tiên và trước hết, một tên tuổi và uy tín. Bên cạnh việc điều hành website này, tôi cũng là thí sinh (competitor) IBC quan trọng và trong ban điều hành của chi hội (chapter) địa phương mình. Tôi làm vì niềm đam mê cá, bởi thực sự không hề có mối lợi nào khác. Mặc dù uy tín và tên tuổi của tôi trong thú chơi, đôi khi tôi vẫn gặp khó khăn trong việc bán đủ cá để trang trải chi phí lai tạo chúng, bởi vì thị trường hiện quá tràn ngập.

Tôi từng thấy bao nhiêu tân binh tham gia vào thú chơi bởi vì họ yêu thích betta và hy vọng biến một đồng thành cả gia tài (turn a buck to make it all worth), và tất cả họ đều biến mất trong vòng một hay hai năm vì nản chí, thất vọng hay bị cháy túi. Để bán được cá, bạn phải có:

1.) Cá đẹp. Việc này nói dễ hơn làm. Cá đẹp không mọc trên cây, chúng rất khó sản xuất và nuôi dưỡng, và rồi bạn phải cạnh tranh với những nhà kinh doanh châu Á nổi tiếng, những người có cả tài nguyên lẫn khả năng sản xuất cá đẹp số lượng lớn.

2.) Danh tiếng. Điều này đến từ TRẢI NGHIỆM thực sự trong chính thú chơi, hãy tham gia vào câu lạc bộ địa phương, giành lấy sự tôn trọng từ bạn chơi của mình nhờ làm việc chăm chỉ và đạo đức cá nhân tốt.

3.) Tiền. Vâng, bạn cần tiền để làm ra nó. Bạn cần mua hồ, đồ dự trữ (supplies), thức ăn, cây sưởi, bộ xử lý nước, đó là chưa kể các cặp cá giống của mình (vốn phải đẹp nhất mà bạn có thể kiếm ra).

4.) Thời gian. Tôi có trên 2,000 cá trong lọ (jars) vốn cần phải thay nước mỗi 1-2 ngày, và vô số cá trong các hồ vốn cần bảo trì định kỳ. Việc này chiếm quá nhiều thời gian mà tôi thực sự phải “thuê” vài tay đến để giúp đỡ mình... thật may, họ mong đợi được trả công bằng cá betta!

Có một bài hay được viết bởi Dan Young (thành viên Ban Trọng Tài, chủ tịch MBC, hai lần đoạt IBC Grand Champion) về chủ đề lai tạo betta để kiếm tiền vốn cũng hữu ích: Vậy Khi Nào Tôi Được Trả Công?

Nghe nói rằng, có những lựa chọn khác trong thú chơi...

Nhà vận chuyển (transhipper): Hiện có 4 (mà tôi biết) ở Mỹ, và bốn nhà đó cạnh tranh thị trường như vốn dĩ. Bạn chỉ có thể kiếm vài đô (buck) một con, vì vậy để kiếm tiền cho đáng thực sự là công việc toàn thời gian (full time). Thành công nhất trong số này là bạn tôi Linda Olsen, người không ngại cho bạn biết bao nhiêu nhân công và thời gian bỏ ra cho những gì cô làm. Tôi biết nhiều người khác vốn đã thử và thất bại khi thâm nhập vào lãnh vực vận chuyển trong hai năm qua; tôi nghĩ người cuối cùng mà tôi thấy thực sự thành công là Pegasus. Và anh cũng quằn lưng như một...

Nhà nhập khẩu (importer): Ngày càng nhiều người đang làm công việc này về sau, xin giấy phép nhập khẩu của mình nhằm vận chuyển cá betta từ châu Á để bán ở Mỹ. Tôi không nhìn vào tài chính riêng của họ sau này, nhưng vài người trong họ dường như làm tốt. Tuy nhiên, với quá nhiều người trong số họ nảy ra khắp nơi ngày nay, cạnh tranh là khốc liệt. Đây là nơi mà danh tiếng cá nhân và dịch vụ khách hàng chất lượng bước vào. Bạn chứng kiến những con nợ (fly-by-nighters) đến và đi mỗi tháng. Hầu hết nhà lai tạo châu Á trẻ tuổi quá hạnh phúc với cơ hội xuất khẩu và bán cá của mình ở Mỹ, và nhiều người trong số họ bị cháy túi sau này khi công việc không trôi chảy. Là một nhà nhập khẩu, bạn phải sống gần Cửa Khẩu (Port of Entry). Bạn cũng phải duy trì một Giấy Phép Nhập Khẩu 50 đô-la/năm, và mỗi lần hàng về bạn phải đến Cửa Khẩu, đợi gần hải quan, rồi đợi để thanh tra Cá & Động Vật Hoang Dã (Fish & Wildlife inspector) kiểm qua các thùng, cả hai đều đòi hỏi chi phí vào lúc mà dịch vụ được tiến hành.

Để giải quyết vấn đề, hãy xem xét vài cách mà bạn ít ra có thể thanh toán một số chi phí nuôi betta của mình.

Tiệm Thú Cưng Địa Phương. Một số nhà lai tạo/tay chơi ngoài kia có thể kiếm vài đồng bằng việc bán betta dư thừa cho tiệm thú cưng địa phương, từ 50 cent đến một đô-la mỗi con hay bằng việc trao đổi chúng lấy thẻ tiệm (store credit) (vốn có thể dùng để mua hồ, thức ăn, bộ lọc .v.v!). Nếu bạn sản xuất cá mạnh khỏe và có thể sản xuất thường xuyên, tiệm thú cưng thậm chí có thể bắt đầu chỉ lấy cá betta của bạn.

Bán Online. Rất nhiều nhà lai tạo với hàng dư thừa, chụp hình chúng và đăng bán trên các nhà đấu giá online như Aquabid.com hay trên website của chính họ. Đây là cách tuyệt vời để thu hồi một phần đầu tư! Hãy cố giữ ghi chép chính xác về bầy cá của mình để nếu một khách hàng thắc mắc về di truyền của cá, thì bạn có thể trả lời họ một cách trung thực.

Đấu Giá Chúng Tại Triển Lãm. Việc đưa cá của bạn đi đấu giá sau triển lãm không chỉ tiết kiệm tiền gửi cá về và giúp đỡ chi hội địa phương mình, mà còn kiếm cho bạn thêm vài đồng nữa! Và ai không thể dùng thêm thức ăn cá hay hồ nữa hay thậm chí cá betta khác!

Thú chơi betta đáng giá một cách khó tin, cho dù bạn không bao giờ kiếm ra tiền. Lời khuyên của tôi như thế này: Hãy kiếm vài con betta. Tham gia vào chi hội địa phương. Chọn cố vấn (mentor) giỏi trong thú chơi, người có thể chỉ bảo bạn và giúp bạn tiến bộ. Thu thập một số kinh nghiệm về lai tạo và nuôi dưỡng betta, và nếu bạn bắt đầu sản xuất cá đẹp, cố gắng bán cá dư và xem chúng thế nào. Hãy rạch ròi! Không cách tạo tiếng xấu nào nhanh hơn việc cố bán cá dạt với giá trên trời. Không gì sung sướng hơn trên đời bằng việc lai tạo và nuôi dưỡng cá chất lượng hàng đầu của riêng bạn và giành được sự công nhận như một nhà lai tạo hàng đầu thay vì chỉ là nhà kinh doanh để kiếm tiền nhanh chóng. Trên tất cả, bạn hãy thong thả và tận hưởng niềm vui. Đây thực sự là một thú chơi lớn lao, và một vài mối quan hệ mà bạn kết giao có thể trở thành bạn hữu suốt đời.

Tôi hy vọng bài này giúp ích đôi chút. Một lần nữa, chào mừng đến với thú chơi! Tôi mong bạn gắn bó.

 

Victoria có giải thích "danh tiếng" bao gồm:

- Tham gia tích cực vào các cuộc triển lãm của IBC và sinh hoạt của cộng đồng nuôi cá betta tại địa phương.

- Tạo dựng uy tín nhờ thái độ làm việc nghiêm túc và quan hệ tốt.

Như vậy "danh tiếng" được tạo dựng thông qua sự đóng góp cho cộng đồng và những phẩm chất của bản thân. "Danh tiếng" theo như mô tả của Victoria hoàn toàn có ý nghĩa tích cực. "Danh tiếng" giúp nhiều người biết đến mình và như vậy việc kinh doanh sẽ thuận lợi hơn, nhưng nếu không biết giữ gìn (chẳng hạn như lợi dụng danh tiếng để bán cá xấu với giá cao) thì nó sẽ bị hủy hoại một cách nhanh chóng.

Anh em trên diễn đàn vốn là người chơi cá betta bình thường chứ không phải là nhà kinh doanh cá cảnh nên không quan tâm nhiều đến đề tài này. Giả sử có người vốn không nuôi cá betta nhưng thấy thị trường cá betta hấp dẫn và muốn tham gia (thuần túy ở khía cạnh kinh doanh) thì bài viết của Victoria sẽ giúp người đó biết nên làm như thế nào trong lãnh vực này.