Gà và chó có thể làm bạn?

Gà và chó có thể làm bạn?
Marissa Ames – http://www.backyardpoultrymag.com/can-chickens-and-dogs-be-friends

Gà và chó có thể sống hòa thuận với nhau? Điều đó phụ thuộc vào chó. Và thụ thuộc vào bạn nữa.



Chúng tôi đã có một khởi đầu dễ dàng trong việc giới thiệu mấy con chó của mình với đám gà. Oh’no Bà Ngoại (The Chicken Mama), vốn nửa máu Husky và nửa máu Chó chăn cừu Úc (Australian Shepherd), là một con chó hiền hậu đến nỗi nó chẳng bao giờ sủa. Thực vậy đó. Một năm rưỡi sau khi chuyển đến, những người láng giềng của chúng tôi mới biết là chúng tôi nuôi nó. Dẫu vậy, chúng tôi rất thận trọng khi mua gà về, chúng tôi nhận ra với lứa gà sau mình có một cộng sự. Oh’no chăm sóc đám gà con, nằm canh bên cạnh lồng úm. Khi tôi cho đám gà con ăn, nó nằm đợi sẵn vì vậy tôi có thể nhấc chúng lên và để nó liếm đít của chúng. Chúng tôi không hề gặp vấn đề bết đít [pasty butt]. Khi tôi có những chú vịt con đầu tiên, tôi thả nó trong một phòng được theo dõi tốt cùng với chúng. Thay vì làm phiền, nó lùa chúng vào những chỗ mà nó cảm thấy an toàn.



Tater, con chó Pyrenese/German Shepard [tức Bẹc-giê, chó săn cừu Đức] không phải là tuýp làm mẹ. Nó thuộc loại bảo vệ. Ban đầu, khi nhỏ hơn hai tuổi, chúng tôi phải dạy nó không đuổi theo đám gà. Chúng rất thích đuổi bắt! Nhưng nó không bao giờ làm hại chúng. Còn bây giờ, nó thuộc về đội ngũ bảo vệ chính của chúng tôi chống lại đám gấu mèo (racoon) vào ban đêm.

Những con chó của chúng tôi sống hòa thuận với bầy gà của chúng tôi. Chúng tôi phạt chúng khi chúng ăn thức ăn của gà, và chúng nhanh chóng nhận ra rằng cả thức ăn lẫn gà đều bị cấm đoán. Khi chúng tôi thả gà ra vào buổi sáng, Oh’no và Tater ở ngay bên cạnh tôi.

Rồi chúng tôi có gã này… Gozer, một con German Shepherd thuần chủng (purebred).



Nó không có vẻ là một sinh vật xấu xa vốn giết chín con gà và vịt trước khi đạt 6 tháng tuổi, đúng không? Để chống chế, chúng tôi không “để nó” giết chín con gà. Trước hết, nó chỉ tấn công chúng khi chúng tôi bỏ đi quá lâu, nhưng rồi nó tấn công chúng khi chúng tôi vừa bỏ đi. Chúng tôi bắt đầu nhốt nó trong nhà mỗi khi đi đâu đó. Rồi nó bắt đầu tấn công gà khi chúng tôi ở nhà nhưng lơ đãng. Vì vậy chúng tôi ngăn sân bằng hàng rào cao 4 foot [1.2 m]. Thêm hai con mái tơ nữa bị xử trước khi chúng tôi nâng hàng rào lên 8 feet [2.4 m].

Tôi cần thu gọn bầy gà, nhưng không phải bằng cách này.

Gozer không làm bạn với bầy gà của tôi. Có lẽ nó sẽ làm vậy khi trưởng thành. Có lẽ nó sẽ không bao giờ. Nhưng hiện tại, chúng tôi phải giữ cho bầy gà được an toàn.

Vậy làm sao mà bạn biết chó của mình có thể làm bạn với bầy gà?

Giống chó và vấn đề tiểu sử. Một số con có bản năng săn mồi cao hơn số khác. Những giống chó có lẽ không đáng tin cậy với bầy gà bao gồm:

1) Chó được lai tạo để săn bắt, nhất là những giống chó săn thú nhỏ. Chúng bao gồm chó sục (terrier) và chó tha (retriever).

2) Chó không được lai tạo để làm thành viên gia đình. Chúng bao gồm những giống được phát triển ở Mỹ như Husky, và những giống được phát triển ở châu Á. Tại sao những giống chó Âu thường đáng tin cậy với gà hơn? Một phần là vì chúng được phát triển để đáng tin cậy với trẻ con, và để vinh danh bầy đàn. Cũng vậy, châu Âu phát triển thật nhiều chó săn cừu, vốn phải đáng tin cậy trong việc canh chừng cừu con mà không làm hại chúng. Vì lẽ đó, Pyrenese và Akbash thuộc số những loài chó đáng tin cậy nhất đối với gia cầm.

3) Những con có sẵn vấn đề tâm lý, chẳng hạn như chó bị bạo hành (abused dog) [bên Mỹ, chó bị bạo hành sẽ được giải cứu và chờ chủ mới nhận nuôi]. Nếu bạn nhận nuôi một con từng bị bạo hành, bạn phải hiểu rằng việc bạo hành thường ảnh hưởng đến tâm lý của thú nuôi. Cũng vậy, những người chủ bạo hành cũng không thường xuyên cho chúng sự dạy dỗ mà chúng cần.

Vấn đề tuổi tác. Điều này bao gồm cả chó lẫn gà. Khi chúng ta bắt đầu cho chó giao tiếp với gà, chúng ta không được để chúng đi cùng với nhau trừ khi gà trưởng thành hoàn toàn. Chó bị mổ vào mũi và chúng học được từ những con mái dữ dằn rằng không nên dây với đám đó. Theo thời gian, điều này được thiết lập, Tater đuổi theo gà khi nó còn non. Còn bây giờ khi được bốn tuổi, nó không bao giờ làm phiền chúng nữa.

Vấn đề của bạn. Huấn luyện là phần quan trọng nhất của mối quan hệ chó-gà. Chó của bạn sẽ không tôn trọng gà qué của bạn trừ phi bạn dạy nó như vậy.

1) Chó của bạn cần hiểu rằng gà qué thuộc về bạn, không phải của nó. Bạn sẽ không chấp nhận bất kỳ hành vi sai trái nào đối với gà của mình.

2) Chó của bạn cần được theo dõi sát sao cho đến khi bạn biết rằng có thể tin tưởng nó. Điều này rất chán, nhưng việc buông lỏng sẽ không giải quyết vấn đề. Và như vậy bạn đang tự hỏi… việc phát hiện gà chết trong sân của bạn khi đã quá trễ để dạy dỗ nó, cũng tương tự với việc để cho điều đó xảy ra, theo cách hiểu của chó của bạn.

3) Những con chó tơ của bạn cần sự giải trí (distraction) và quan tâm. Thông thường, việc tấn công những vật nuôi nhỏ là một cách vận động. Nếu bạn có một loài chó lớn con, nhiều khả năng bạn không tập luyện nó đầy đủ.

4) Chó của bạn có thể cần hàng rào. Vâng, bạn muốn chúng thân thiết, và chạy rông cùng nhau ngoài bãi thả. Tôi nghe bạn. Tôi hiểu nỗi đau của bạn. Dẫu sao, hãy chuẩn bị cho việc dựng hàng rào.

Vậy làm thế nào mà bạn ngăn cản những chú chó của mình tấn công bầy gà?

Tôi từng được hướng dẫn cột một con gà chết quanh cổ chó và để như vậy trong một tuần. Ghê quá. Tôi sống trong khu đất nhỏ hơn 1/8 arce [~1,012 m2], và ngôi nhà gần nhất cách nhà tôi 15 feet [4.5 m]. Việc đó là không thể và không khả thi với chúng tôi, dẫu đã biết nhưng nó chỉ hợp với người khác.

Có lẽ bạn có thể tập dạn gà (chicken-shame). Tập dạn gà là khi bạn bắt một con gà, đưa nó lại gần con chó của bạn, và phạt con chó khi nó cố chạm vào gà. Chúng tôi tập cho Tater. Sau khi nó học xong bài không đứng dậy và chạm vào gà, chúng tôi bắt đầu giữ con gà trên lưng nó. Rất nhanh chóng nó học được rằng cứ mặc kệ việc đó. Khi chúng tôi bắt gặp nó một ngậm quả trứng trong miệng, thì chỉ một bài tập dạn trứng (egg-shaming) là đủ để nó dừng lại. Nó không thích bị rượt đuổi quanh sân vì tội ăn cắp trứng!

Có lẽ bạn có thể thường xuyên theo dõi cả chó lẫn gà, và huấn luyện chúng để cho nhau yên. Điều này có tác dụng với Tater. Với một chút cố gắng, nó ngừng rượt đuổi gà.

Nhưng tôi cũng từng chăm hai con chó cho một người bạn: một con Miniature Schnauzer và một con Giant Schnauzer. Vào lúc đó, tôi có một bầy gà rất nhỏ, tất cả được rào bằng lưới gà và thanh gỗ. Cả hai con cố chui qua lưới. Tôi xịt nước con Giant Schnauzer và nó nhận được bài học. Người chủ gửi vòng điện (shock collar) nhưng tôi chỉ sử dụng có hai lần khi con Giant Schnauzer đến quá gần chuồng gà. Dẫu vậy, con Miniature Schnauzer là cái đồ chó ngốc nghếch nhất trên đời. Vòng điện chỉ có tác dụng như là bài học tạm thời. Con chó này thực sự canh xem tôi có bận rộn không và đó là khi nó gặm lưới lồng. Tổn hại lớn nhất lại về nó; nó gặm quá nhiều đến nỗi tôi thấy máu nhỏ giọt trên nền! Nó không bao giờ tiến xa đến mức làm tổn thương bầy gà, nhưng đến mức tôi phải vá các lỗ trên hàng rào hay gấu mèo làm chúng rộng hơn. Dẫu vậy, tôi biết rằng mình chẳng thể tin tưởng con chó đó chút nào. Khi tôi mở rộng bầy gà và cho phép chúng chạy tự do trong sân, tôi bảo người bạn rằng mình không thể chăm sóc mấy con chó của cô nữa.

Làm hàng rào. Đây là câu trả lời mà bạn không muốn nhận từ bài viết này, đúng không? Hãy làm hàng rào. Tốn thêm tiền và làm hàng rào chắc chắn. Chọn lưới thép (hardware cloth) thay vì lưới gà (chiken wire) [lưới kẽm, mỏng và kém bền]. Có lẽ cả dây xích nữa!

Tôi biết, tôi biết… bạn từng nghe những điều khác. Bạn từng nghe:

Tôi biết, tôi biết… bạn từng nghe những điều khác. Bạn từng nghe:

Nhưng… tôi biết video của Cesar Millan! Vâng tôi biết. Tôi cũng đã xem. Nhưng nên nhớ, Thầy Chó (The Dog Whisperer) kiếm tiền từ sự thành công. Ông có công bố những video mà một con chó nhất định thất bại với cách huấn luyện của mình?

Nhưng… con Black Lab của tôi hết sức ngọt ngào! Tôi có thể tin tưởng nó cùng đám trẻ của mình, vì vậy tôi dám chắc nó không làm hại gà của mình! Con Black Lab của bạn không được lai tạo để tha những đứa trẻ cho mấy tay săn thú.

Nhưng… bạn tôi có một con Black Lab mà cô không hoàn toàn tin cậy với đám gà của mình! Tôi từng thấy nhiều tấm hình Black Lab được bao quanh bởi đám gà con. Những con Lab này thường già, trải cả đời phục vụ chủ nhân của mấy con gà đó, và vị trí của chúng trong bầy đàn đã được thiết lập. Con Black Lab của bạn có thể hành động hoàn toàn khác. Đừng mong đợi chó của bạn hành động như con khác, và đừng bỏ bê mấy đứa trẻ của bạn cho đến khi bạn biết đích xác chó của mình phản ứng như thế nào.

Nhưng… tôi thực sự muốn trang trại nhỏ bé của mình sống trong hòa thuận! Chúng ta đều muốn vậy. Tôi thực sự hài lòng với những năm đó khi tôi có thể chuẩn bị cơm nước, đi làm trong chín giờ, và trở về với sân gà được bảo vệ và an toàn. Đó là sự hòa thuận. Chúng ta yêu thích điều đó. Và chó và gà của bạn có thể sống hòa thuận vào một ngày nào đó, với đầy đủ sự quan tâm và dạy dỗ.

Gozer có thể sống hòa thuận với bầy gà của tôi vào một ngày nào đó. Nhưng bây giờ thì chưa.

Nhất định chưa.


=================================


Luyện chó giữ trại gà (Ashley Haffey)
Cách nuôi chó và gà một cách hòa thuận? (Armani Tavares)