Lai tạo Halfmoon

Lai tạo Halfmoon
Victoria Parnell - http://www.bettysplendens.com/producing-halfmoons.html


Cá halfmoon xanh thép (cái)

Cá halfmoon không phải là kết quả của một gien đơn lẻ, mà là kết quả của nhiều tính trạng vốn phải hiện diện để tạo ra cái đuôi 180 độ. Đặt cược tốt nhất của bạn vào việc sản xuất cá halfmoon là cản hai cá từ những dòng halfmoon được thiết lập tốt (well-established). Thứ này tốt nhất được lấy từ các nhà lai tạo danh tiếng, địa phương hay quốc tế. Thật đáng trả giá cao để mua được cá mà bạn muốn, hơn là mua giảm giá cá dưới chuẩn (substandard) vốn sẽ làm bạn tụt hậu nhiều thế hệ.

Nếu không có con halfmoon chất lượng nào cho bạn trong [phạm vi] ngân sách hay dạng/màu mong đợi của mình, thì có thể khởi đầu dòng halfmoon bằng một cặp superdelta. Khả năng (odds) bạn thu được vài con HM trong thế hệ đầu được gia tăng nếu cá SDT xuất phát từ một dòng halfmoon đã thiết lập. Nếu có thể, hãy hỏi xem hình ảnh cá cha mẹ. Yêu cầu hình ảnh cá cùng bầy. Nếu dòng cá té ra số lượng HM tốt, thì bạn sẽ thường chấp nhận việc sử dụng superdelta làm con giống khởi đầu. Hãy mua cặp tốt nhất mà bạn có thể, rồi chuẩn bị làm việc cật lực.

Tránh lai tạo cá betta với dị tật (vice) hay lỗi (imperfection) nghiêm trọng, chẳng hạn như lưng gù (humpbacks), tự cắn đuôi (tail-biters), và những con dị dạng (malformed) hay không mong đợi khác. Những tính trạng này có thể di truyền, và bạn chịu rủi ro khi chúng tái xuất hiện trong dòng cá của mình nhiều thế hệ về sau, ngay khi bạn nghĩ mình cuối cùng đã làm “được”. [Chẳng hạn] Một dòng cá với bộ vây hoàn hảo mà hệ thống miễn dịch yếu thì không phải là cá hoàn hảo.

Chọn một cá đực vốn gần nhất với cá lý tưởng mà bạn có thể tìm ra. Cá halfmoon đực trên thực tế chiếm ưu thế thể loại tại các nhà đấu giá như Aquabid, vì vậy có nhiều cơ hội để lựa chọn. Hãy tìm kiếm vây lưng đầy đặn, cạnh dứt khoát (crisp), trơn tru (clean), thân sạch và vây giương thẳng – vây cụp (drooping) là tệ, và có thể là dấu hiệu cá không thể giữ bộ vây của chính mình. Khi có thể, mua cá non trong khoảng 3-6 tháng tuổi. Chúng tràn trề các hormone mãnh liệt và sẽ là những con giống dễ chịu nhất.

Kiểm tra cá mái của bạn. Nàng dễ bị xem nhẹ khi được so với bạn tình chói sáng của mình, nhưng nàng quan trọng với dòng cá của bạn hơn là cá đực. Hãy tìm cạnh đuôi thẳng, vây lưng đầy đặn, màu đẹp và cử chỉ hoạt bát. Các tia vây đuôi phải phân nhánh ít nhất 3 lần. Bốn lần thì tốt hơn nhưng nhất định không dưới 3. Đảm bảo rằng nàng xuất phát từ một dòng HM được thiết lập tốt, bằng cách đó bạn biết nàng có chất liệu di truyền để tạo ra bầy HM.

Hãy chọn cá giống của bạn theo cách mà chúng đáp ứng về tổng thể với một tiêu chuẩn mạch lạc (chẳng hạn tiêu chuẩn IBC). Biết rõ tiêu chuẩn của bạn. Đừng quá tập trung chỉ vào đuôi. Có nhiều lãnh vực để cải thiện thậm chí ở những con betta tốt nhất hiện nay, chẳng hạn như phát triển vây lưng và vây hậu môn, và độ thuần màu (purity). Theo đuổi đuôi tốt nhưng đừng bỏ qua các vây khác, bằng không sau vài thế hệ bạn phát hiện chính mình trong phòng cá nhìn thấy cả đống đuôi 180 độ, hoàn hảo trên những con màu kém, vây lưng thiếu (skimpy) hay vây hậu môn nhỏ xíu (waspish).

Có ít nhất 3 yếu tố di truyền cần thiết để tạo ra một con Half Moon Betta. Thứ nhất, mọi tia đuôi phải thẳng tắp mà không được cong hay vẹo. Thứ nhì, tia đuôi thẳng phải phân nhánh nhiều lần với phân nhánh tam cấp (triple) tạo ra những con tốt nhất. Thứ ba, độ xòe (spread) đặc biệt ở màng vây (webbing) giữa các tia cho phép cái đuôi quạt 180 độ hình thành. Dường như tia đuôi thẳng và độ xòe màng vây đặc biệt bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi các yếu tố môi trường. Thậm chí nếu Betta sở hữu những tính trạng di truyền này chúng có thể không thể hiện ra bởi vì nhìn chung điều kiện nước nghèo nàn hay kỹ thuật nuôi dưỡng kém.

Nếu cả ba yếu tố di truyền này được chuyển giao như là tính trạng lặn (hay cả ba đều trội) thì Halfmoon Betta sẽ cản thuần (breed true) và bạn sẽ thu được 100% HM con từ một bầy HM. Vì vậy, dường như an toàn khi nói rằng ba yếu tố di truyền là hỗn hợp của các tính trạng trội và lặn. Theo dự đoán của tôi, gien để phân nhánh nhiều là một tính trạng trội, trong khi những gien để tia vây thẳng và độ xòe màng vây đặc biệt có lẽ là các tính trạng lặn.

Một quan điểm mà tôi giữ từ lâu, vốn được tổng kết một cách cô đọng bởi bạn tôi Myron Tay: “Bằng mọi cách đi khắp nơi tìm những con HM vốn sẽ cải thiện hay khởi đầu dòng cá của bạn. Nhưng đừng chỉ mua một cặp và ép chúng. Sự cải thiện ở đâu trong đó? Nên nhớ rằng nhà lai tạo mà bạn mua cá có lẽ đã giữ lại cặp cá đẹp nhất của mình để cản tiếp thế hệ sau. Thậm chí nếu bạn có cản cặp cá từ cùng dòng (để bắt đầu chương trình lai tạo của mình), thì hãy pha (out-cross) dòng cá của bạn để mà bạn có thể đạt được sự cải thiện về sau”. Nói hoàn toàn đúng! Niềm kiêu hãnh ở đâu khi chỉ mua một cặp cùng bầy từ nhà lai tạo khác và cản chúng với nhau? Bạn không thể gọi nó một cách đúng đắn là dòng cá “của mình”. Bạn thực sự chỉ hành động như là một chi nhánh lai tạo bằng việc tiếp tục dòng cá của một nhà lai tạo khác. Vậy đừng sợ thử nghiệm, và hãy sáng tạo như bạn muốn. Bọn cá chẳng quan tâm.