Khẩu phần tim bò

Khẩu phần tim bò
Tony Silva - F.A.M.A 9/08



Khi viết bài này, tôi đang trên đường trở về Mỹ sau chuyến công tác ở Mexico. Khi tôi viếng thăm thủ đô cũ Aztec, tài xế đón và chở tôi đến khách sạn yêu thích, Los Guajolotes, nơi phục vụ món đặc sản taco tuyệt vời. Nhiều bạn bè đợi tôi ở đó. Một trong những người bạn gọi món taco làm từ menudencias - tức nội tạng. Vài năm trước, món này cũng được gọi ở đây bởi một người bạn khác, điều khiến tôi suy nghĩ và thử cho nội tạng vào khẩu phần của cá dĩa.

Tim bò vốn được sử dụng làm thức ăn cho cá từ rất lâu. Thành phần gồm thịt thăn băm nhuyễn, thêm vào gan luộc và sau đó là tim bò. Trong những năm 1960 và 1970, tim bò đã loại bỏ gân, màng bao và mỡ thường được sử dụng. Cá dĩa cũng như các loài cá khác, không thể tiêu hóa được mỡ gia súc. Không có thành phần nào khác ngoại trừ chất kết dính được thêm vào khẩu phần tim bò.

Tim bò nguyên chất
Khẩu phần ăn toàn thịt đi kèm với lối suy nghĩ vào thời đó rằng – cá dĩa loài ăn thịt (carnivorous) thuần túy. Trên thực tế, cá dĩa là loài ăn tạp (omnivorous) và ăn cả thực vật. Hơn 30 năm trước, mọi người cười cợt lời phán đoán của người da đỏ rằng cá dĩa ăn tảo, nhưng những nghiên cứu bao gồm việc phân tích ruột của cá dĩa cho thấy thực vật đóng một vai trò quan trọng trong khẩu phần của chúng. Hiện nay, cá dĩa của tôi được nuôi bằng khẩu phần khác với những gì chúng được nhận cách đây 30 năm.

Tim bò là loại thịt giàu chất đạm bao bọc bởi mỡ. Mặt ngoài đa phần là mỡ và màng bao. Bên trong là các tĩnh mạch và dây chằng. Tất cả những thứ này đều phải loại bỏ, bằng không cá dĩa sẽ khó tiêu hóa. Hơn nữa, trong môi trường nước ấm, một số chất béo tan ra và nhanh chóng hình thành lớp váng trên mặt nước nếu không loại bỏ kịp thời.

Tim bò trưởng thành là tốt nhất. Tim bê theo tôi có ít thịt và do đó những phần phải loại bỏ nhiều hơn. Khoảng 60% trọng lượng lượng tim bò là mỡ phải loại bỏ. Tôi thích mua tim bò đã làm sạch sơ từ hàng thịt. Sau nhiều năm, chủ hàng biết chính xác tôi cần gì. Siêu thị Wal-Mart có bán tim bò xắt lát, cũng được loại bỏ ít mỡ. Loại tim bò này cần được xử lý thêm và đem rửa sạch, vì có chút mỡ dính vào các lát thịt. Chúng phải được rửa sạch bằng không nước hồ sẽ bị váng.

Tôi từng thử cả tim cừu, gà tây, gà và ngựa nhưng vẫn thích tim bò hơn cả. Tôi cũng thích tim gà tây nhưng không tìm ra nguồn cung cấp ổn định.

Chuẩn bị tim bò
Sau khi làm sạch, tim được xắt hạt lựu rồi đem xay nhuyễn. Sau khi hoàn tất, bổ sung thêm vitamin, khoáng chất, cải bó xôi (spinach) luộc, chất kết dính (gelatin) và trộn đều. Tôi chuộng cải đóng hộp hơn cải tươi bởi vì dễ trộn đều hơn; các mảnh cải bó xôi tươi thường vón cục và không trộn đều với tim bò. Đôi khi, tôi thêm cả cà rốt, củ cải đường (beet) và bồ công anh (dandelion) luộc.

Món taco mà tôi đề cập ở đầu bài khiến tôi muốn thử một công thức khác. Công thức bao gồm lưỡi bò đã loại bỏ da trước khi xay, gan và thận đã lạng bỏ mỡ trước khi xắt lát để máu đông lại và giảm thiểu nguy cơ làm nước ô nhiễm; còn phổi, vú và óc quá béo khiến nước bị ô nhiễm hoặc không đem lại nhiều dưỡng chất.



Thử nghiệm
Một loạt nội tạng được bổ sung vào các nhóm thực phẩm khác nhau. Sau cùng, tôi đi đến kết luận rằng công thức tim-bò-trộn-rau là tốt nhất. Những công thức khác hoặc quá khó thực hiện hoặc làm nước bị ô nhiễm nhanh chóng.

Với cá dĩa của mình, đôi khi tôi bổ sung thêm tép, phi-lê cá biển hay gan tái bởi vì khẩu phần thường ngày của chúng quá đơn điệu. Có lẽ đây chỉ là sự nhân cách hóa – lũ cá không bao giờ mất hứng thú ăn uống – nhưng tôi muốn đem lại sự đa dạng cho chúng bởi vì tôi đoán rằng nếu tôi ăn cùng một món mỗi ngày thì sẽ chán ngấy.

Tôi thử cả thịt cá rô phi và cá mướp (smelt) nhưng không dùng nữa vì có nguy cơ truyền bệnh. Nguy cơ truyền bệnh từ cá biển sang cá nước ngọt là gần như không thể.

Ở châu Á, tôi từng thấy người ta cho cá dĩa ăn trứng tôm và tôm hùm để lên màu nhưng vì không tìm ra nhà cung cấp địa phương nên đành ngưng bổ sung vào khẩu phần ăn của cá dĩa. Khi tôi dùng chúng thì cá dĩa ăn rất nhanh.

Thức ăn viên
Sự xuất hiện của các loại thức ăn chế biến sẵn dành cho cá dĩa làm thay đổi quan niệm của nhiều người. Những loại thức ăn chế biến này được cá dĩa non ăn ngấu nghiến và giúp chúng tăng trưởng rất nhanh. Nỗ lực thay đổi khẩu phần của cá dĩa trưởng thành từ tim bò sang thức ăn viên có thể khó khăn bởi vì cá dĩa không nhận thức được viên hay tấm là thức ăn.

Những loại thức ăn khô này có thể ưu việt hơn thức ăn tim-bò-thuần-túy vốn không đầy đủ thành phần dưỡng chất thông thường. Bởi vậy, cần cung cấp thêm vitamin và khoáng chất vào công thức tim bò. Tôi từng nuôi ba thế hệ cá dĩa bằng thức ăn viên mà không gặp vấn đề gì.

Trùng đỏ và artemia đông lạnh luôn có sẵn ngoài tiệm. Artemia chứa đa phần là nước và không có mấy dưỡng chất. Trùng đỏ có thể gây chứng táo bón và truyền bệnh cho cá dĩa. Tôi đề nghị không dùng hai loại này làm thức ăn.

Thịt đông lạnh cũng có sẵn ngoài tiệm. Có một vài loại cá lý tưởng đối với người nuôi cá dĩa. Tôi thường bổ sung quá nhiều cá vào khẩu phần và do đó nó gần như là công thức của riêng tôi. Cá dĩa vẫn thỉnh thoảng được cung cấp thức ăn viên để chúng nhớ rằng đó là thức ăn.

Tôi làm vậy là vì mỗi khi tôi đi công tác, cá chỉ được cung cấp thức ăn viên; chúng ít làm dơ nước hơn so với tim bò nhất là khi không thể thay nước đúng hạn. Khi tôi trở về, cá sẽ được cho ăn tim bò trở lại. Công thức này đem lại kết quả tuyệt vời trong nhiều năm qua.

Khẩu phần thức ăn là một trong những yếu tố then chốt để nuôi dưỡng cá dĩa một cách thành công. Những yếu tố khác là nhiệt độ và chất lượng nước. Hãy thỏa mãn những yếu tố này và rồi bạn sẽ thấy việc nuôi cá dĩa cũng dễ dàng như những loài cá khác.