Sự khác nhau giữa Opaque và Pastel

Sự khác nhau giữa Opaque và Pastel
Chris Yew - http://www.bettysplendens.com/the-difference-between-opaque-and-pastel.html

Tôi từng thấy câu hỏi này xuất hiện tới lui trên hầu hết các diễn đàn betta, và để tôi soạn câu trả lời từ tất cả [các nguồn] trên mạng và chia sẻ nó với các bạn.

Nền tảng di truyền của Opaque White là C bl Si Nr Op.

C – Gien Cambodian cho việc thiếu nền sẫm (dark body).
bl – Màu xanh thép (steel) vốn thể hiện trắng-bạc trên nền nhạt.
Si – Sự lan tỏa của màu ánh kim, trong trường hợp này xanh thép bao phủ toàn bộ cá.
Nr – Non-red, nghĩa là sự bất lực của cá trong việc tạo ra màu đỏ.
Op – Opaque, gien đặc biệt tạo ra bề ngoài trắng đục (opaqueness) hay bột (powdery) của cá.

“Si” là gien trội, “c” và “nr” là gien lặn và “Op” là gien trội một phần. Bởi Opaque là gien trội một phần - một alen đơn lẻ thì tín trạng sẽ biểu hiện, nhưng 2 alen sẽ biểu hiện rất rõ.

Op là gien định hình Opaque.

Opaque không nhất thiết nghĩa là Trắng. Có ba loại Opaque: Xanh Thép, Xanh Lục và Xanh Dương. Nhưng thông thường, khi nói về Opaque White, chúng ta đang chỉ đến Opaque Xanh Thép. Tuy nhiên, bởi ngoại hình của cá betta, nên thuật ngữ “Opaque White” được dùng một cách phổ biến.

Cũng có những loại opaque như Opaque Xanh Lục và Xanh Dương. Opaque Xanh Lục và Xanh Dương có ánh Xanh Lục hay Xanh Dương thay vì màu trắng thuần. Opaque ám chỉ rằng cá sở hữu gien “Op”.

Do đó, nếu bạn cản Opaque Xanh Dương x Opaque Xanh Dương; bạn sẽ thu được Opaque Xanh Dương, Opaque Xanh Lục và Opaque Xanh Thép.

Và nếu bạn cản Opaque Xanh Dương x Opaque Xanh Thép; bạn sẽ thu được Opaque Xanh Dương và Opaque Xanh Thép (Opaque Xanh Thép tức là Opaque White).

Opaque White có nền nhạt nhờ gien cambodian (C), nhưng cũng có khả năng opaque xuất hiện như là kết quả của gien marble. Để điều này xảy ra, ánh kim xanh thép và yếu tố opaque phải hiện diện.

Yếu tố opaque (Op) phải hiện diện ở ít nhất một trong hai cha mẹ. Một cách lý tưởng, cả cha lẫn mẹ đều Xanh (Xanh Thép x Xanh Thép hay Xanh Thép x Xanh Dương) để một số hậu duệ là Xanh Thép. Cả hai đều phải có gien marble.

Opaque có những vấn đề cố hữu. Bất kỳ khuyết tật màu sắc nhỏ nào, một cái vảy đen, môi đen… đều hiện ra nổi bật ở betta trắng. Màu trắng cũng không hòa nhập tốt với thân vàng bên dưới. Việc này có thể dẫn tới sự hanh vàng (yellow wash) rõ rệt. Những dòng khác dường như có xu hướng ửng xanh (blue tinge), đặc biệt ở các vây.

Vấn đề nữa với opaque white là vây kém chất lượng. Để có màu trắng thuần, các nhà lai tạo opaque white có xu hướng chọn betta theo chất lượng màu sắc thay vì vây. Kết quả là, hàng opaque white hiện hữu của chúng ta không thể sánh về vây với những dòng màu khác.


Đôi khi khó phân biệt; đây là một con white pastel của Dan Young...


… và đây là một con white opaque của Shannon Kasarcik.

Một ưu điểm của opaque đó là chúng hơi ít hung dữ hơn những dòng khác.

Tiêu chuẩn đánh giá IBC định nghĩa dòng này (Opaque) như sau: cá Non-Red nền nhạt (light bodied) tương tự về ngoại hình với Pastel [Trắng Phấn]. Tuy nhiên, có sự tích tụ guanine khiến bề ngoài đặc sữa hơn (denser milkier). Sự tích tụ này rõ nhất ở vùng xung quanh đầu và mắt và tiếp tục chồng chất khi betta già đi.

Để phân biệt Opaque betta với Pastel, màu “trắng” bột dày là chìa khoá. Điều này gần như có thể được quan sát dễ dàng bằng cách nhìn cá từ phía trên và xung quanh đầu. Ở một con Opaque, màu đậm đặc (dense) lan hẳn đến và bao gồm cả mũi, trong khi ở Pastel, màu thường không lan đến và nếu có thì luôn thưa thớt (sparse).

Nền tảng di truyền của Pastel là C bl Si Nr.

C – Gien Cambodian cho việc thiếu nền sẫm (dark body).
bl – Màu xanh thép (steel) vốn thể hiện trắng-bạc trên nền nhạt.
Si – Sự lan tỏa của màu ánh kim, trong trường hợp này xanh thép bao phủ toàn bộ cá.
Nr – Non-red, nghĩa là sự bất lực của cá trong việc tạo ra màu đỏ.
Op – Opaque, tùy chọn (optional) nhưng cần thiết ở mức độ nhất định. Nếu quá ít yếu tố opaque, cá trông trong mờ (translucent), và nếu quá nhiều, chúng có thể được xếp vào loại Opaque.

Pastel là betta ánh kim (Xanh Dương, Xanh Thép và Xanh Lục). Các gien Cambodian (C) hay Non-Red phân biệt chúng với betta ánh kim nền sẫm thông thường. Pastel là đồng hợp của Cambodian, vốn cho chúng thân nhạt màu thịt. Hầu hết Pastel cũng mang một chút yếu tố Opaque để khiến màu ánh kim thêm đều (solid). Không có yếu tố Opaque, màu ánh kim sẽ trong mờ (translucent) vì thiếu nền sẫm (đen hay đỏ).

Bạn sẽ đúng khi nói rằng Opaque cũng là Pastel, ngoại trừ Opaque có nhiều yếu tố Opaque hơn hẳn Pastel. Do đó, nếu bạn pha Opaque x Pastel, thì nó cũng cho bạn Pastel. Một con Pastel chất lượng phải có chút yếu tố Opaque, và bầy pha như vậy sẽ gia tăng yếu tố Opaque cho dòng cá.


================================


Ghi chú

Màu trắng ở cá betta là gì? Nó được tạo ra bởi sự tích tụ guanine dướii dạng hạt hay bột trắng nhưng không chỉ bên trong mà còn bên trên lớp ánh kim, vốn nằm ở ngoài cùng. Bản chất của việc tích luỹ này liên quan đến cơ chế thải loại của cá, thay vì phải phân huỷ và thải chất này ra ngoài thì cá tiết kiệm năng lượng bằng cách đưa một phần vào tế bào ánh kim! Tuy nhiên, ở Opaque betta việc tích luỹ guanine đã vượt quá khuôn khổ của tế bào ánh kim mà lên trên lớp biểu bì. Thậm chí, ở một số cá thể Opaque việc tích luỹ này bị mất kiểm soát! Độ dày của lớp biểu bì tăng dần theo độ tuổi, thậm chí lan lên cả mắt khiến chúng gần như bị mù. Ở những cá thể như vậy, chúng ta cần tranh thủ lai tạo càng sớm càng tốt.

Bạch tạng (albino) lại là một câu chuyện khác. Theo định nghĩa, bạch tạng đơn giản là hiện tượng khiếm khuyết hắc tố (không có lớp đen); và như vậy hiện tượng này xuất hiện ở rất nhiều loại cá betta, bao gồm toàn bộ cá betta nền nhạt như Cambodian, Red Cambodian, Opaque, Pastel, Gold, Grizzled… nhưng là khiếm khuyết cục bộ hay một phần (hypomelanism) vì mắt vẫn bình thường. Cá “albino” hay “true albino” theo cách hiểu của hầu hết người chơi cá là khiếm khuyết toàn thân (amelanism) tức cả mắt cũng đỏ (vì thiếu lớp đen nên màu mà chúng ta thấy là màu đỏ của mạch máu). Màu thịt ở thân Cambodian hay màu trong suốt ở vây Butterfly hoặc Clear là dạng khiếm khuyết toàn sắc (hypopigmentation) tức không chỉ màu đen mà chẳng có lớp màu nào cả, vì không có sắc tố nào hiện diện ở biểu bì và hạ bì cũng trong suốt nên màu mà chúng ta thấy là màu thịt (flesh) của thân và màu trong suốt (clear) của vây.

Vâng, albino theo định nghĩa không phải là “trắng” mà là “không có lớp đen”. Dẫu vậy, albino theo tiếng Latin nghĩa là “trắng” bởi vì ở các loài mà ban đầu người ta lưu ý đến hiện tượng này, người và thú, thì biểu bì chỉ có một lớp màu (melano) và việc khiếm khuyết hắc tố tạo ra màu trắng, tức màu của lớp hạ bì!


================================


White Opaque