Hỏi đáp về bệnh gà (Mike Strecker)

Hỏi đáp về bệnh gà
Mike Strecker – Trích “The Backyard Flock”

Qua năm tháng, nhiều người gửi [cho tôi] những câu hỏi liên quan đến gà của họ. Những câu hỏi này đều có ích bởi chúng buộc tôi phải đào sâu vào những lãnh vực mà mình vốn không quen hoặc không gặp phải trong nhiều năm trời.

Những câu hỏi và trả lời dưới đây bao trùm một chủ đề rộng lớn, tôi nghĩ bạn sẽ thấy chúng thú vị, và có lẽ có một vài điều mà bạn muốn biết nhưng ngại hỏi, sẽ được đề cập trong những trang sau!

CÂU HỎI 1: Một vài con gà của tôi uống rất nhiều nước. Chúng sẽ uống đến cả gallon [3.78 lít] mỗi ngày nếu tôi châm nước liên tục. Nguyên nhân gây ra việc này?
TRẢ LỜI: Loại vi khuẩn lây nhiễm cho gà của bạn là Salmonella [gây bệnh thương hàn], khuẩn này gây ra kích thích đường tiêu hóa và cách duy nhất để gà có thể làm dịu nó là uống thật nhiều nước. Cách điều trị là hòa Nitrofurazone vào nước uống trong năm ngày. Rồi vào ngày thứ sáu, hòa Neomycin vào nước uống trong mười ngày kế tiếp.

CÂU HỎI 2: Một vài con gà của tôi đã đổ bệnh được vài tuần và tôi điều trị cho chúng bằng thuốc [kháng sinh] vốn dường như có tác dụng, nhưng bây giờ chúng thải ra rất nhiều thức ăn còn nguyên.
TRẢ LỜI: Khi bạn điều trị gà bằng thuốc [kháng sinh] trong một thời gian, thuốc không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà cả vi khuẩn có ích nữa, và đó là những gì xảy ra trong trường hợp của bạn. Để gầy lại vi khuẩn đường tiêu hóa, bạn phải cho gà một muỗng kem trộn (cottage cheese) mỗi ngày trong một tuần [hoặc sữa chua, yogurt hay yakult].

CÂU HỎI 3: Một vài gà con của tôi chạy rông ngoài sân bắt đầu đi lệt bệt (stilt legged). Cần làm gì để chữa bệnh này?
TRẢ LỜI: Bạn không cung cấp đủ thông tin, nhưng triệu chứng đi lệt bệt ở gà con có thể do nhiễm một loại vi khuẩn có tên Pasteurella, hòa Sulfaquinoxaline vào nước uống trong ba ngày, rồi ngưng hai ngày, và hòa tiếp trong ba ngày nữa. Tình trạng mà bạn mô tả cũng có thể gây ra bởi triệu chứng thiếu Biotin [còn gọi là vitamin H], vì vậy sau khi điều trị xong, hòa một ít vitamin Biotin vào nước uống trong hai tuần.

Nếu tình trạng chỉ xảy ra ở một vài con, bạn có thể cho uống một viên Triple Sulfa vào buổi sáng và tối trong ba hay bốn ngày.

CÂU HỎI 4: Tôi có một con gà mái bị sưng ở vùng hậu môn, có dịch hôi tiết ra từ đó và bệt khô (crusty) ở bên ngoài. Tôi cần làm gì để điều trị bệnh này?
TRẢ LỜI: Tình trạng mà bạn mô tả gọi là rỉ hậu môn (vent gleet). Bệnh này gây ra bởi một loại nấm gọi là Thrush và thường kèm theo nhiễm khuẩn [bội nhiễm].

Trước hết, hòa ¼ muỗng trà Sulfate đồng vào một gallon [3.78 lít] nước uống trong năm ngày, đồng thời chích 1cc LA-200 vào ngực và bơm 1cc LA-200 vào sâu trong cổ họng trong năm ngày.

Sau khi điều trị bằng Sulfate đồng và LA-200. Hòa bột Agribon vào nước uống trong 10 ngày.

Như bạn có thể đã biết, bệnh rỉ hậu môn điều trị không hề dễ, nhưng quy trình ở trên sẽ làm được.

CÂU HỎI 5: Tôi nuôi bốn con gà mái trong một chuồng rộng, một con hay tất cả chúng đang ăn trứng. Tôi phải làm gì?
TRẢ LỜI: Tật ăn trứng phát sinh bởi việc thiếu vitamin C hay D hoặc cả hai. Hãy đặt một hộp vụn vỏ sò (Oyster Shell Grit) vào tất cả các chuồng giống, và bổ sung bột vitamin A, D & E vào nước uống 3 lần mỗi tuần.

Nếu chúng vẫn không chịu ngừng sau một vài tuần, hãy bắt chúng ra chỗ xe hơi của bạn, dùng bật lửa điện đốt bớt khoảng ¼ mỏ, rồi khi chúng mổ vào trứng thì sẽ bị đau và chúng sẽ ngừng [ăn trứng].

CÂU HỎI 6: Tôi đang tìm một ít viên than củi (charcoal), bạn có thể chỉ tôi chỗ mua?
TRẢ LỜI: Than củi có rất ít hoặc vô giá trị đối với khẩu phần của gà, bởi nó từng được chứng minh là hủy hoại một số lượng vitamin đáng kể. Than củi bám vào đường ruột và ngăn cản việc hấp thu vitamin qua đó vào máu. Tôi thấy chẳng ích lợi gì khi bổ sung than củi vào khẩu phần ăn.

CÂU HỎI 7: Tôi có thể hòa đồng thời vắc-xin, Amprol và vitamin vào nước uống?
TRẢ LỜI: Không, nếu bạn chuẩn bị hòa vắc-xin vào nước uống, hãy ngưng cho uống nước trong tối thiểu nửa ngày khiến chúng đủ khát để uống hết sạch sau vài giờ. Rồi hòa vitamin vào nước uống vào tuần sau để tăng cường sức đề kháng.

Hòa Amprol trong từ 3 đến 5 ngày mỗi tháng, rồi vitamin trong vài ngày sau đó.

CÂU HỎI 8: Một số gà của tôi bị viêm tai. Chữa nó như thế nào?
TRẢ LỜI: Viêm tai có thể là một trong ba nguyên nhân sau: ghẻ, vi khuẩn hay nấm (fungus).

Trước hết, tôi rửa sạch tai và nhỏ ba giọt thuốc trị ghẻ tai (Ear Mite Medicine) vào mỗi bên tai hàng ngày trong năm ngày.

Nếu việc này không có tác dụng, thì vấn đề có thể do nấm, vì vậy bạn phải nhỏ ba giọt thuốc trị ghẻ chó (Mange Medicine) vào tai trong 5 ngày hay cho đến khi hết hẳn.

Chích một cc LA-200 vào cơ ngực mỗi ngày trong năm ngày sẽ có tác dụng nếu nguyên nhân gây ra bởi vi khuẩn.

CÂU HỎI 9: Tôi có một chiến kê bị đâm và hiện giờ nó đang có một vết phù lớn giữa da và thịt, giống như bóng khí và đang phình to.
TRẢ LỜI: Vết phù giữa da và thịt gây ra bởi một loại vi khuẩn gọi là Clostridium. Loại kháng sinh được dùng để điều trị Clostridium là Bacitracin, bởi vì bạn chỉ có một con duy nhất bị triệu chứng này, nhồi đầy vài viên con nhộng rỗng bằng bột Bacitracin và cho uống một viên vào buổi sáng và một viên vào buổi tối cho đến khi chỗ phù tiêu hẳn.

Cũng tốt nếu chích vết phù để không khí thoát ra, làm thường xuyên nếu cần. Tôi sử dụng mũi kim tiêm cỡ lớn dành cho ngựa và gia súc, chỉ cần chích mũi kim vào và để khí thoát ra.

CÂU HỎI 10: Tôi có một đám gà con bị tật ngón vẹo (crooked toe). Chúng ngồi tỳ lên gối quá nhiều và ngón bị quặp vào.
TRẢ LỜI: Một khi ngón bị quặp vào phía trong thì chúng sẽ dành hầu hết thời gian để ngồi tỳ lên gối, đây là biểu hiện rõ ràng của chứng thiếu Riboflavin và cũng là vitamin B2, tôi có thể nói tràng giang đại hải rằng tại sao việc thiếu Riboflavin lại gây ra tình trạng này, nhưng chỉ cần nói ngắn gọn là hãy bổ sung vitamin loại tốt dành cho gia cầm vào nước uống của gà mái và gà con, việc này sẽ hạn chế được vấn đề.

Sản phẩm Salsbury Vitamins & Electrolytes rất giàu Riboflavin, hãy hòa hai muỗng trà trên mỗi gallon [3.78 lít] nước uống cho đến khi triệu chứng mất hẳn.

CÂU HỎI 11: Thời gian trước tôi có mua một trio [bộ tam] gà giống, một con mái đẻ trứng vỏ mềm kể từ khi tôi mua nó, tôi phải làm gì?
TRẢ LỜI: Vỏ trứng là can-xi; gà mái có xương chân rỗng nơi nó dự trữ đủ can-xi để đẻ năm hay sáu trứng, khi lượng can-xi này bị dùng hết, gà đẻ trứng vỏ mềm.

Vitamin D cần thiết cho việc hấp thụ can-xi một cách thích hợp. Vì vậy tôi đặt một khay vỏ sò trong tất cả các chuồng giống và tôi sẽ hòa bột vitamin A, D & E vào nước uống trong mùa sinh sản, hoặc bạn có thể chích ½ cc vitamin A & D sau mỗi ba tuần.

CÂU HỎI 12: Gà của tôi trở nên xanh xao và chết dần. Tôi kiểm tra chạc đậu vào ban đêm và thấy phủ đầy con bét (red mite).
TRẢ LỜI: Việc khống chế bét và rận là một chủ đề cực kỳ quan trọng. Bạn có biết rằng một con bét cái đẻ đến 120,000 trứng trong cuộc đời của nó?

Bạn có biết rằng bét có thể ngủ lâu đến sáu tháng mà không cần ăn uống gì? Do đó rất dễ để thấy rằng việc giữ cho gà không bị nhiễm bét và rận là một cuộc chiến trường kỳ.

Vẹt và những loài chim hoang dã khác cũng liên tục rũ rận và bét rơi vãi khắp nơi trong sân gà.

Hãy còn một số loại thuốc diệt côn trùng tốt mà chính quyền chưa thể loại bỏ hẳn khỏi thị trường. Những loại tốt nhất là Malathion, Seven và Lindane. Hòa bốn muỗng canh vào mỗi gallon [3.78 lít] nước hay dầu diesel và xịt toàn bộ lồng.

Riêng với gà, hòa hai muỗng canh vào bình xịt dung tích một pint [0.47 lít] và xịt toàn thân gà. Hay bôi một ít Black Leaf 40 lên đít, dưới hai cánh và dưới lông bờm. Chỉ dùng thật ít chất này.

CÂU HỎI 13: Tôi cắt mồng cho 12 con gà tơ và 8 con trong số chúng bị chết. Tôi nghĩ chúng mất quá nhiều máu và chảy máu đến chết.
TRẢ LỜI: Có ba khả năng gây ra tử vong khi cắt mồng.

Đầu tiên là thiếu vitamin K, cho uống một viên vitamin K mỗi ngày trong 5 ngày trước khi tỉa mồng.

Thứ nhì là bị nhiễm Mycotoxin. Điều này có nghĩa rằng gà bị bệnh gây ra bởi một loại nấm hay mốc (mold) vốn có thể tồn tại trong thức ăn.

Thứ ba là nhiễm tụ cầu khuẩn (Staph hay Staphylococcus) vì kéo bẩn. Để hạn chế nguyên nhân này, hãy nung kéo cho thật nóng rồi cắt mồng ngay lập tức. Việc này sẽ diệt vi khuẩn và cũng đốt vết thương.

CÂU HỎI 14: Có nhất thiết phải chủng ngừa giun tim (heartworm) cho bầy gà của tôi?
TRẢ LỜI: Câu trả lời là không, bởi giun tim chỉ là vấn đề đối với chó.

Thuốc chích IVOMEC loại mới sẽ tiêu diệt hầu hết các loại giun ở cầm thú ngoại trừ sán (tapeworm). Sán có hệ thần kinh hoàn toàn khác biệt so với các loài giun khác, do đó IVOMEC không thể diệt được chúng.

Viên Salsbury Wormal là loại thuốc tẩy duy nhất được FDA [Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ] chấp nhận dùng để diệt sán.

CÂU HỎI 15: Những con trống và mái tơ của tôi bước đi khó nhọc (stiff) và một số bắt đầu run chân, chúng bị sút cân, ngực tóp. Hàng xóm của tôi bảo rằng đây là bệnh liệt đồng [Range Paralysis, tên gọi phổ biến hơn là bệnh Marek].
TRẢ LỜI: Điều đầu tiên mà tôi sẽ làm là giết ngay những con có những triệu chứng này, mổ và móc lấy ruột. Banh ruột ra và kiểm tra kỹ lưỡng dọc lên trên.

Bảy mươi lăm phần trăm trường hợp bạn sẽ thấy ruột có một loại giun dẹp (flat worm) với các đốt (segment) phân bố dọc theo chiều dài thân, chúng chính là sán (tapeworm).

Điều kế tiếp mà người này sẽ nói đó là ông tẩy giun một cách thường xuyên bằng cách hòa Piperazine vào nước uống. Tôi từng nói điều này rồi và xin lặp lại ở đây – KHÔNG CÓ THỨ GÌ HÒA VÀO NƯỚC UỐNG MÀ CÓ THỂ TẨY ĐƯỢC SÁN!!!

Piperazine chỉ tẩy được mỗi giun đũa (Roundworm) và điều đó được ghi ngay trên nhãn.

CÂU HỎI 16: Gà của tôi bị mắc bệnh cảm lạnh (cold) hơn ba tháng qua và tôi không thể chữa trị cho chúng. Tôi từng cho uống cả đống chai Sulmet và cả Terramycin nữa nhưng dường như chúng vẫn chẳng cải thiện được gì.
TRẢ LỜI: Để tôi nói một điều vốn cực kỳ quan trọng – NẾU BẠN KHÔNG THẤY TÌNH HÌNH ĐƯỢC CẢI THIỆN ĐÁNG KỂ SAU TỪ BA ĐẾN NĂM NGÀY, THÌ BẠN ĐANG SỬ DỤNG SAI THUỐC!!!

Một điều nữa cần nhớ đó là gà có thể nạp một liều kháng sinh mạnh thông qua nước uống [dạng dung dịch] hay thuốc viên, vậy nên đừng ngại nhân đôi liều lượng chỉ định nếu gà bệnh thực sự nặng.

Nhưng thuốc chích lại là vấn đề khác. Hai hay ba cc Penicillin hay Combiotic sẽ giết chết hầu hết gà, vì vậy khi chích Combiotic, ½ cc là vừa đủ. Chỉ nên chích 3cc Terramycin.

CÂU HỎI 17: Gà của tôi dường như bị giòn xương (brittle bone) bởi chúng rất dễ bị gãy chân và cựa cũng bong ra một cách dễ dàng. Có phải vì tôi cho chúng ăn gì đó?
TRẢ LỜI: Vấn đề nằm ở chỗ bạn đã KHÔNG cho chúng ăn gì đó. Can-xi là thứ bắt buộc để xương và cựa cứng cáp. Tuy nhiên, gà không thể sử dụng can-xi trừ phi cơ thể được cung cấp đầy đủ vitamin D. Vỏ sò chứa can-xi mà cơ thể cần, vì vậy hãy đặt một hộp vụn vỏ sò (Oyster Shell Grit) vào mỗi chuồng.

Cũng chích ½ cc vitamin A, D & E mỗi ba tuần hay hòa bột vitamin A, D & E vào nước uống hai lần mỗi tuần.

CÂU HỎI 18: Điều gì khiến gà mái bắt đầu đẻ trứng và bao lâu nó sẽ đẻ?
TRẢ LỜI: Gà mái bắt đầu đẻ khi ngày kéo dài hơn bởi ánh sáng kích thích tuyến yên (pituitary gland) gửi tín hiệu đến buồng trứng để phóng thích lòng đỏ vào ống dẫn trứng.

Nếu bạn để trứng trong tổ, nó sẽ đẻ khoảng 12 đến 15 trứng và bắt đầu ấp (setting). Tuy nhiên, nếu bạn để một vài quả trứng plastic vào và lấy trứng thật ra ngay khi nó vừa đẻ thì nó sẽ đẻ hoài trong nhiều tháng!

CÂU HỎI 19: Đâu là nhiệt độ thấp nhất mà trứng có thể chịu đựng mà vẫn nở?
TRẢ LỜI: Nhiệt độ phù hợp để trữ trứng là từ 55 đến 60°F [12.8 – 15.6°C]. KHÔNG ĐƯỢC bỏ trứng trong tủ lạnh và KHÔNG ĐƯỢC để đóng băng.

Trứng càng được trữ lâu thì khả năng nở càng thấp. Không nên trữ trứng quá bảy ngày, tuy nhiên, trứng có thể giữ lâu hơn nếu bạn bọc từng trái trong bịch plastic chẳng hạn như Saran Wrap [tức “màng co” dùng để bọc thức ăn, nghe nói vẫn trao đổi khí, để chắc ăn có thể dùng “túi thở”], và trữ ở 55°F [12.8°C] thì chúng có thể sẽ ổn trong từ hai đến ba tuần.

CÂU HỎI 20: Tôi chỉ nuôi từ 40 đến 50 con gà và dường như quá tốn kém khi mua gói vắc-xin đậu gà (Pox Vaccine) với 500 liều. Họ có sản xuất số lượng nhỏ không?
TRẢ LỜI: Nếu nhà sản xuất được làm theo ý mình thì tất cả vắc-xin sẽ được sản xuất với gói 10,000 liều và nguyên nhân đó là vì giá thành vắc-xin nằm cả ở bao bì chứ không chỉ riêng vắc-xin; tuy nhiên, bạn có thể chia đôi gói vắc-xin và trữ một nửa để dùng sau.

Cẩn trọng dùng bình chứa thanh trùng (sterile) để trộn vắc-xin. Bạn phải đun sôi bình chứa trong 20 phút [để nguội], rồi bỏ ½ bột và ½ dịch pha vào bình chứa thủy tinh [có lẽ dùng loại nồi thủy tinh cỡ nhỏ là phù hợp]. Bỏ phần chưa trộn về lại tủ lạnh.

Một khi bạn trộn xong vắc-xin, nó phải được dùng hết trong vòng vài giờ. Quy trình này có thể áp dụng với hầu hết loại vắc-xin, nhớ thanh trùng tất cả các dụng cụ của bạn.

CÂU HỎI 21: Gà của tôi không được khỏe mạnh, điều khác biệt duy nhất mà tôi đang làm là cho ăn trứng sống mà một lão sư kê bảo tôi rằng tốt cho gà.
TRẢ LỜI: Có một loại protein [đạm] ở trứng sống là Avidin. Chất này làm bất hoạt Biotin vốn là một loại vitamin. Do đó khi bạn cho gà ăn trứng sống thì bạn đang gây ra tình trạng thiếu vitamin ở gà. Việc luộc trứng sẽ phân hủy Avidin, vì vậy trứng luộc sẽ rất tốt cho gà của bạn, nhưng trứng sống thì không!!!

CÂU HỎI 22: Tôi có một vài con gà đang mất dần thị lực, chúng phải mổ 2 hay 3 lần vào một hột bắp trước khi gắp được.
TRẢ LỜI: Vấn đề về thị giác mà bạn mô tả có thể gây ra bởi tình trạng thiếu vitamin A.

Nguyên nhân mà một vài con gà bị thiếu vitamin A là vì chúng bị nhiễm giun hay cầu trùng Coccidiosis. Đám này cần rất nhiều “A” để tồn tại vì vậy chúng cướp vitamin này từ gà.

Loại vitamin này cũng cần thiết cho thị giác buổi tối, vì vậy nếu bạn đá gà vào buổi tối thì sẽ tốt nếu chích ½ cc vitamin A, D & E vào cơ ngực sau mỗi 3 tuần.

CÂU HỎI 23: Tuần trước, tôi tẩy giun cho gà bằng dung dịch kiềm (Lye), giờ đây một số con thải phân có máu và một số thức ăn còn nguyên.
TRẢ LỜI: Đường ruột bao phủ bởi những sợi tua như ngón tay nhỏ gọi là lông tơ (villi). Khi chúng ta tẩy giun bằng dung dịch kiềm, nó phá hủy lông tơ trong ruột. Lông tơ giúp cho việc hấp thụ thức ăn, vì vậy khi dung dịch kiềm phá hủy lông tơ, thức ăn và dưỡng chất không thể được hấp thu.

CÂU HỎI 24: Mấy con gà mái của tôi đá trứng ra khỏi tổ. Cũng có con đang ấp ị ngay lên trứng.
TRẢ LỜI: Ngoài tự nhiên, gà mái chọn chỗ tối để làm tổ, chúng ta cũng phải cung cấp cho nó điều kiện tương tự. Tôi đặt hộp tổ (nest box) vào góc phía trong của lồng, chỉ chừa vừa đủ không gian để mái xoay trở giữa vách lồng và hộp tổ. Do đó tổ sẽ tối và nó không có thế để đẩy trứng ra khỏi tổ!!!

Khi gà mái bắt đầu ấp, bạn phải dời tổ của nó sang lồng riêng hay bắt trống ra. Một số gà mái không thích ra khỏi tổ bởi sợ gà trống quấy rầy nó [nên ị luôn lên trứng], vì vậy tất cả gà mái ấp đều phải ở lồng riêng!!!

CÂU HỎI 25: Tôi có con trống giống bị bệnh CRD, tôi có thể dùng nó để cản hay loại bỏ?
TRẢ LỜI: Một số chuyên gia tin rằng bệnh CRD tồn tại ở mọi con gà trên thế giới, tuy nhiên nó chỉ xuất hiện một khi gà rơi vào trạng thái căng thẳng. Rồi một khi xuất hiện, nó có thể lây cho những con khác thông qua tiếp xúc trực tiếp, qua không khí hay đôi khi qua trứng.

Nếu tôi có trống giống tốt, tôi sẽ không loại bỏ chúng bởi điều đó cũng chẳng giúp loại trừ bệnh CRD khỏi sân gà của mình.

Bí quyết là giữ cho gà của bạn được mạnh khỏe. Điều trị giun và cầu trùng Coccidiosis. Hòa vitamin và kháng sinh vào nước uống vài lần mỗi tuần.

Người ta vừa mới sản xuất ra loại vắc-xin dành cho bệnh CRD [vắc-xin MG], tuy nhiên nó tốn đến cả trăm đô la, vì vậy nó vẫn còn rất đắt vào thời điểm này .

CÂU HỎI 26: Sau khi tôi tẩy giun bằng viên Wormal, tôi phải đợi bao lâu mới được ăn trứng?
TRẢ LỜI: Viên tẩy giun Salsbury Wormal bao gồm một hợp chất gọi là Dibutyltin dilaurate dùng để diệt sán, thời gian thải loại (withdrawal time) của chất này là 7 ngày.

Với hầu hết các sản phẩm kháng sinh và tẩy giun khác, thời gian thải loại là 5 ngày.

CÂU HỎI 27: Tôi có vài con gà tự mổ lông của chính mình. Chúng bỏ hầu hết thời gian trong ngày để nhổ lông và việc này khiến chúng trông xấu xí. Tôi phải làm gì?
TRẢ LỜI: Nhổ lông là một tật xấu xuất hiện ở một số con gà, nó dường như phổ biến hơn ở gà cận huyết.

Đó không phải là hậu quả của những gì mà bạn cho chúng ăn và trong hầu hết trường hợp, nó không gây ra bởi rận và bét.

Qua nhiều năm trời, tôi thử nghiệm đủ mọi thứ mà tôi cho là có thể điều trị tật mổ lông, nhưng thành công rất hạn chế. Vì vậy sau cùng tôi gắn một cái vòng mũi (hog ring) xung quanh mỏ trên, hai đầu vòng móc vào hai lỗ mũi. Do đó khi gà ngậm mỏ thì vẫn còn kẽ hở độ 1/8 inch [3mm], nó vẫn có thể ăn và uống nhưng không thể mổ lông.

CÂU HỎI 28: Tôi nghe nói rằng mình có thể hòa vắc-xin Marek [liệt đồng] và phần không sử dụng hết có thể trữ trong tủ đông, rồi lại rã đông và sử dụng cho lần sau. Điều này đúng không?
TRẢ LỜI: KHÔNG… Bạn sẽ làm mất phần lớn dược tính nếu bạn đông lạnh vắc-xin sau khi đã hòa xong.

Tủ cấp đông (freezer) tại gia giữ lạnh ở khoảng 20°F [âm 6.7°C] mà nó làm chậm sự tăng trưởng của vi khuẩn và bảo tồn thực phẩm, nhưng để bảo tồn virus bên trong vắc-xin, nó phải được lưu trữ ở trạng thái đông-khô như đóng gói lúc ban đầu hay nó phải được trữ trong ni-tơ lỏng vốn được duy trì ở nhiệt độ 100 độ dưới 0! [tức âm 100°C].

Không phải loại vắc-xin nào cũng cần nhiệt độ cực thấp để duy trì dược tính, nhưng vắc-xin Marek lại cần.

Cách tốt nhất mà bạn thực hiện là lấy ¼ bột thuốc và ¼ dịch pha, hòa chúng với nhau [để dùng ngay] và đặt ¾ PHẦN DƯ vào tủ đông cho đến khi lứa gà kế tiếp nở.

CÂU HỎI 29: Tôi may mắn sống ở khu vực nơi mà gà của tôi có thể chạy rông thoải mái nhưng đôi khi chúng ăn phải xác chết có giòi. Tôi từng mất nhiều gà hay vì lý do này, có cách nào để chữa trị cho gà sau khi chúng tiếp xúc với giòi?
TRẢ LỜI: Bệnh liệt cổ (Limberneck) hay còn gọi là ngộ độc thức ăn (Botulism), là hậu quả của việc gà ăn phải đồ có chất độc phát sinh từ vi khuẩn Clostridium botulinum.

Đây cũng là loại vi khuẩn gây ra bệnh ngộ độc trong các hộp đựng thức ăn tại gia vốn không được thanh trùng một cách thích hợp.

Triệu chứng liệt cổ xuất hiện vài giờ sau khi gà ăn thực phẩm bẩn, thịt thối hay giòi chứa chất độc botulinum.

Dấu hiệu đầu tiên là lo lắng, gà cực kỳ yếu ớt, lơ mơ, bỏ ăn, nuốt khó, chân, cánh và cổ liệt dần. Gà sẽ nằm trên mặt đất với cổ buông thõng ra phía trước và không thể nhấc đầu lên được [cổ mềm]. Vào lúc này, lông sẽ lỏng lẻo và có thể nhổ một cách đễ dàng.

Để điều trị tình trạng này, bạn trộn ung dịch muối Epsom mạnh. Đổ một muỗng canh muối Epsom vào ½ chén nước và châm hết mức có thể vào cổ gà. Lặp lại hai lần mỗi ngày cho đến khi gà đi lại được, vốn mất tối đa từ hai đến ba ngày.

Nếu để yên không chữa, bệnh liệt sẽ nặng hơn và gà sẽ chết.

Rất dễ để thấy rằng cách điều trị tốt nhất đối với bệnh liệt cổ là phòng tránh nó. Điều này được thực hiện bằng cách tránh không cho gà của bạn ăn bất cứ đồ ăn hay thịt nhiễm bẩn nào; gà chết nên được chôn hay đốt và việc vệ sinh sân gà cần được duy trì.

CÂU HỎI 30: Tôi cho gă ăn khẩu phần chất lượng, nhưng gần đây tôi để ý thấy lông của chúng trông khô và xoăn ở đầu.
TRẢ LỜI: Khi mùa hè tới và thời tiết ấm lên, Mẹ Tự Nhiên sẽ nói với loài gà rằng mùa thay lông sắp đến. Lông khô đi là tình trạng bình thường trước khi thay, vì vậy tôi sẽ không lo lắng.

Tuy nhiên, chúng ta phải nhớ rằng lông hầu như được cấu tạo bằng protein [đạm], vì vậy hãy cho ăn khẩu phần giàu protein vào mùa thay lông để lông mới được mạnh khỏe. Một ít đồ ăn khô của chó, dầu cá hay dầu gan cá tuyết là những nguồn protein chất lượng.

CÂU HỎI 31: Gần đây tôi có một trống và ba mái bị sút cân rất, rất nhanh chỉ sau vài ngày, chúng nằm nghiêng một bên và bắt đầu co giật rồi chết. Tôi không rõ điều gì gây ra triệu chứng này, bạn có thể giúp?
TRẢ LỜI: Gần đây, giới khoa học phát hiện rằng có đến 6 dòng virus gây bệnh Marek (tức bệnh liệt đồng Range Paralysis). Trong quá khứ, người ta chỉ biết rằng bệnh Marek gây ra bởi một herpes virus, điều này đúng tuy nhiên, ngày nay người ta phát hiện ra 6 dòng (strain) virus gây ra bệnh Marek ở gia cầm. Một dòng tấn công gà lớn. Và khi dòng này tấn công, như trường hợp xảy ra với gà của bạn, chúng ta sẽ thấy hiện tượng sút cân nhanh chóng, và khi bệnh tiến triển, gà có thể nằm nghiêng một bên và bạn sẽ thấy tình trạng co giật trước khi chết. Dòng này dường như chuyên sát hại gà lớn.

Việc phát hiện ra những dòng bệnh Marek mới này làm dấy lên mối quan tâm đối với ngành công nghiệp gia cầm rằng Cục Quản Lý Thực phẩm và Dược phẩm [FDA] cần phát triển một loại vắc-xin để ngăn ngừa bệnh này. Loại vắc-xin Marek vốn xuất hiện trên thị trường vài năm qua, ngừa được ba và có thể là bốn trong số sáu dòng bệnh Marek, tuy nhiên hãy còn hai và có thể là ba dòng chưa được ngăn ngừa.

Điều này lý giải cho thắc mắc của chúng ta rằng tại sao, thậm chí dẫu đã chủng ngừa bệnh Marek, mà chúng ta vẫn thấy triệu chứng bệnh ở một số con trong bầy gà của mình.

FDA đã phát triển một loại vắc-xin mới mà khi dùng kèm với loại vắc-xin Marek hiện hữu, sẽ ngăn ngừa đủ sáu dòng bệnh Marek. Tuy nhiên, vấn đề là ở chỗ loại vắc-xin mới, vốn được gọi là SB-1, phải được trữ trong ni-tơ lỏng, do vậy nó quá đắt đỏ đối với các nhà lai tạo sân vườn quy mô nhỏ (small backyard).

Điều duy nhất mà bạn có thể làm khi những triệu chứng kể trên xuất hiện là loại bỏ chúng khỏi bầy bởi không có cách điều trị bệnh Marek một khi gà bị lây nhiễm.

CÂU HỎI 32: Mấy con gà con của tôi (3 đến 5 tuần tuổi) bị cảm lạnh và chết. Đây là năm thứ hai tôi gặp trường hợp này, tôi phải làm gì?
TRẢ LỜI: Điều hết sức quan trọng cần ghi nhớ là mặc dù chúng ta đã điều trị gà bị bệnh Coryza [sổ mũi, sưng phù đầu cổ] thì nó vẫn mang mầm bệnh. Gà mang mầm bệnh (carrier) nghĩa là dẫu nó không có bất kỳ triệu chứng nào của bệnh Coryza, nó vẫn lây bệnh này cho những con gà khác. Vì vậy, khi bạn ấp gà con mỗi mùa, chúng sẽ phát bệnh Coryza từ rất sớm bởi chúng không có đề kháng với bệnh này. Điều này xảy ra hằng năm trừ phi bạn chủng ngừa.

Khi chúng ta chủng ngừa cho gà giống bố mẹ, việc này sẽ mang lại điều mà chúng ta gọi là miễn dịch từ mái mẹ (parental immunity) cho gà con. Nói cách khác, gà con của cặp gà giống được chủng ngừa sẽ không bị mắc bệnh Coryza.

Hướng dẫn sử dụng trên vắc-xin Coryza nói rằng cần chủng ngừa gà con lần đầu tại 8 tuần tuổi. Tuy nhiên, nếu gà con của bạn bị bệnh Coryza, bạn phải chủng ngừa cho chúng lần đầu tại 4 tuần tuổi rồi lập lại từ 3 đến 4 tuần sau. Điều quan trọng cần ghi nhớ là không chỉ chủng ngừa cho gà con mà còn tất cả gà trưởng thành nữa. Thậm chí bạn vừa chủng ngừa cho chúng năm ngoái thì bạn vẫn nên tái chủng ngừa cho toàn bộ bầy gà vào năm nay.

Nếu bạn áp dụng cách này từ 3 đến 4 năm liên tục thì trên lý thuyết, sau này bạn sẽ không phát hiện bệnh Coryza nữa, trừ phi bạn mang một con gà mới, chưa chủng ngừa vào sân gà của mình.

Hướng dẫn sử dụng trên vắc-xin Coryza nói rằng nó được áp dụng cho 1,000 con tuy nhiên điều này không đúng. Bạn phải dùng một liều rồi 3 đến 4 tuần sau cho tiếp liều còn lại. Nếu vậy thì chỉ dùng được cho 500 con mà thôi [nếu nói chính xác là 1,000 liều (dose)].

Chúng ta phải nhớ rằng không được chủng ngừa cho những con đã thể hiện triệu chứng bệnh Coryza, vắc-xin hay việc chủng ngừa là cách phòng bệnh chứ không phải là trị bệnh. Bạn phải chủng ngừa trước khi gà thể hiện bất kỳ triệu chứng bệnh Coryza nào.

CÂU HỎI 33: Tôi có vài con gà sắp được hai tuổi và khoảng 3 tuần trước tôi để ý thấy hai con trong số chúng bắt đầu bị choãi chân (spraddle) và vòng kiềng (bow legged). Trong ba tuần vừa qua chúng trở nên nặng hơn và lúc này đang bước đi rất choãi. Điều gì gây ra tật này?
TRẢ LỜI: Gần đây tôi nhận được rất nhiều câu hỏi tương tự như của bạn khi mọi người để ý thấy tật choãi chân và vòng kiềng xuất hiện trong bầy gà của mình. Người ta đã phát hiện ra nguyên nhân của tình trạng này là bệnh viêm khớp siêu vi (Viral Arthritis) và nó tấn công gà ở mọi độ tuổi từ ba tuần cho đến trưởng thành.

Bệnh này có thể truyền từ gà mái sang bầy con của nó và cũng lây từ gà sang gà. Như với tất cả những bệnh về virus, không có cách chữa, không loại thuốc nào có tác dụng.

Tuy nhiên, trên thị trường có một loại vắc-xin để ngừa bệnh này [vắc-xin REO]. Chúng ta phải luôn nhớ rằng vắc-xin để phòng bệnh chứ không phải chữa bệnh. Vắc-xin được áp dụng theo phương pháp chích màng cánh tương tự như cách chủng ngừa bệnh đậu gà (Fowl Pox). Nếu bạn chủng ngừa bệnh Marek ở một ngày tuổi thì bạn cũng có thể đồng thời chủng ngừa bệnh viêm khớp. Hoặc bạn cũng có thể chủng ngừa khi gà đạt 10 tuần tuổi.

Tôi đề nghị bạn không chỉ chủng ngừa gà con mà cho toàn bộ gà trên sân của mình. Nếu bạn làm vậy từ 3 đến 4 năm liên tục thì bạn sẽ loại bỏ được tật choãi chân trong bầy gà của mình.

CÂU HỎI 34: Một người bạn bảo tôi nên sử dụng Dextran sắt (Iron Dextran) và chích cho gà của mình. Anh nói nó rất, rất tốt trong việc cung cấp chất sắt cho gà. Điều này có đúng không?
TRẢ LỜI: Sắt Dextran là loại thuốc dùng cho heo con để ngừa bệnh thiếu máu.

Bạn cần lưu ý rằng có hai loại Dextran trên thị trường. Một loại gọi là Dextrin vốn chiết suất từ tinh bột và hoàn toàn không có tác dụng đối với gà bởi chúng không thể hấp thu dạng sắt này.

Loại kia là Dextran vốn là dạng sắt chiết suất từ đường và gà có thể hấp thu. Do đó, nếu bạn muốn chích sắt, hãy cẩn trọng và đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên nhãn, và chọn loại có tên Dextran chứ không phải là Dextrin.

CÂU HỎI 35: Tôi hòa dung dịch Black Leaf 40 và Malathion và tắm cho một số gà của mình bằng dung dịch này. Dường như dung dịch quá mạnh bởi hiện giờ chúng đi lảo đảo như say rượu và mắt của chúng như thể đang mơ màng và tôi e rằng chúng sắp sửa chết. Tôi nên làm gì?
TRẢ LỜI: Cả Black Leaf 40 lẫn Malathion đều rất độc đối với gà và nếu bạn hòa quá nhiều thì chúng sẽ thấm vào cơ thể và chắc chắn sẽ giết chết gà.

Điều đầu tiên mà bạn cần làm là cố gắng bơm khoảng 10cc sữa vào cổ họng bởi thứ này dường như trung hòa chất độc.

Rồi lại nhúng gà vào dung dịch xà-bông ấm. Sau đó lau sạch thuốc còn sót trên lông và da gà.

Đấy là tất cả những gì mà tôi biết và tôi e rằng một số con vẫn sẽ chết vì thuốc quá mạnh.

CÂU HỎI 36: Một số gà con của tôi có vấn đề ở lưỡi, lưỡi dường như chuyển thành màu đen và cong lên. Điều gì gây ra tình trạng này?
TRẢ LỜI: Lưỡi cong ở gà bởi vì hai nguyên nhân.

Nguyên nhân thứ nhất khiến lưỡi cong là vì chúng ta cho ăn cám quá nhuyễn. Cám được xay quá nhuyễn và gần như thành bột sẽ gây ra vấn đề ở lưỡi gà, để giải quyết vấn đề này, hãy chọn cám thô hay làm ướt cám nhuyễn và vấn đề sẽ được ngăn ngừa.

Nguyên nhân khác khiến lưỡi bị đen là vì thiếu amino acid. Nếu chúng ta cho gà ăn thực phẩm chất lượng, chúng ta thường không trải nghiệm bất kỳ tình trạng khiếm khuyết amino acid nào.

Tuy nhiên, nếu bạn thấy hiện tượng lưỡi đen ở gà, bạn hoàn toàn có thể đoan chắc tình trạng thiếu amino acid. Amino acid có thể đặt hàng qua tạp chí [tức gọi hay gửi thư theo thông tin quảng cáo trên tạp chí gà chọi] dưới tên gọi A-LYTE, một sản phẩm dành cho gia súc, ngựa .v.v.

Hãy mua một lọ amino acid và hòa hai muỗng canh mỗi gallon [3.78 lít] nước và cho gà uống trong vòng một đến hai tháng và việc này sẽ giải quyết vấn đề của bạn.

CÂU HỎI 37: Tôi tẩy giun cho bầy gà của mình và vài con trong số chúng bị chướng diều (crop bound) ngay sau đó. Điều gì đã xảy ra?
TRẢ LỜI: Để tẩy giun một cách hiệu quả, bạn phải cho gà nhịn trong khoảng 18 tiếng. Nhịn lâu vậy khiến gà cực kỳ đói và khi bạn cho chúng ăn lại, chúng sẽ ăn rất nhanh và đó là lý do khiến chúng bị chướng diều.

Giải pháp là sau khi bạn cho uống thuốc tẩy, đợi một giờ rồi cho chúng ăn một nửa khẩu phần ăn bình thường và làm ướt thức ăn thật kỹ. Bạn thậm chí có thể cho ăn bánh mì và sữa, cám ướt và những gì tương tự mà nó dễ đào thải sau khi tẩy giun.

Việc cho ăn đồ ướt sau khoảng một giờ sẽ hạn chế khả năng gà của bạn bị chướng diều.

CÂU HỎI 38: Năm ngoái, gà con của tôi bị mắc bệnh Coryza, tôi điều trị cho chúng bằng Sulfathiazole và triệu chứng biến mất; tuy nhiên năm nay tôi lại gặp vấn đề tương tự ở bầy gà mới nở. Tôi phải làm gì?
TRẢ LỜI: Dẫu chúng ta điều trị Coryza bằng Sulfathiazole, gà được điều trị không thể hiện triệu chứng của bệnh Coryza nữa nhưng chúng vẫn mang mầm bệnh. Điều này có nghĩa rằng những con mà bạn chữa trị từ năm ngoái vẫn mang mầm bệnh và lây nó cho đám gà con mới nở vốn không có sức đề kháng với bệnh này.

Giờ đây chúng ta đã hiểu rằng bạn sẽ gặp tình trạng này mỗi năm bởi vì bạn có những con mang mầm bệnh trong sân của mình.

Giải pháp là chủng ngừa bệnh Coryza hàng năm, bạn phải chủng ngừa toàn bộ gà, cả gà con lẫn gà lớn. Nếu bạn làm vậy trong ba hay bốn năm liên tục, thì trên lý thuyết, bạn sẽ loại trừ bệnh Coryza khỏi sân gà của mình.

CÂU HỎI 39: Tôi có hai con trống bị thương ở ngực. Các vết thương này to cỡ đồng xu 50 cent và đóng mày ở trên, điều gì gây ra triệu chứng này và tôi phải làm gì đây?
TRẢ LỜI: Xương lườn hay xương ngực của gà có dịch bao quanh, dịch này bảo vệ xương ngực trong khi nó đậu trên chạc. Đôi khi dịch này bị nhiễm trùng và tạo ra vết thương ở ngực gà.

Tetracycline là loại kháng sinh rất hiệu quả trong việc điều trị vi khuẩn gây ra bệnh này. Vì vậy tôi hòa bột Tetracycline vào nước uống mỗi ngày trong một tuần đến 10 ngày.

Tôi cũng chích ½ cc Combiotic thẳng vào vết thương mỗi ngày trong 4 hay 5 ngày. Thêm nữa, tôi gỡ mày và rửa sạch vết thương rồi xịt i-ốt để ngăn ngừa lây nhiễm cơ hội.

Cũng vậy, nếu bạn quấn gà bằng vải mềm [mặc áo], việc này sẽ giúp ích cho những con lườn sâu vốn rất dễ bị thương bởi chạc đậu.

CÂU HỎI 40: Tôi có một trống giống 8 tuổi mà khi nó thay lông mùa này, cọng lông (shaft) vẫn còn sót lại và đuôi nó trông như con nhím bởi cọng không chịu rụng. Tôi có thể làm gì với con gà mùa (old) này?
TRẢ LỜI: Khi gà lớn lên, các tế bào trong cơ thể nó thay đổi, các tế bào nang lông (follicle) là loại thay đổi theo độ tuổi của gà.

Tuy nhiên, có một vài thứ mà bạn có thể làm, và bạn phải bắt đầu ngay trước lúc gà thay lông và tiếp tục cho đến hết mùa thay lông nhằm đảm bảo gà thay lông một cách phù hợp.

Có một sản phẩm gọi là 3 Nitro W. Sản phẩm này kích thích gà con tăng trưởng và cũng kích thích gà ra lông ở mọi độ tuổi. Bạn chỉ cần hòa độ 1/8 muỗng trà vào mỗi gallon [3.78 lít] nước. 3 Nitro W rất bền vững trong nước nên bạn không cần phải thay nước mỗi ngày như khi hòa kháng sinh vào nước uống.

Vậy hãy bắt đầu hòa 3 Nitro W vào nước uống của gà lớn trước khi mùa thay lông bắt đầu và duy trì cho đến hết mùa.

CÂU HỎI 41: Một số gà của tôi bị triệu chứng gọi là vẹo cần [wry necked, giống như bị đâm trúng cổ] hay đôi khi đầu của chúng ngoặt về phía lưng ngả lên vai. Điều gì gây ra tật này?
TRẢ LỜI: Nếu hiện trượng này xảy ra khi gà bạn dưới ba tuần tuổi thì đấy là bệnh mà chúng ta gọi tắt là AE (Avian Encephalomyelitis). Bởi vì bạn không nói tuổi gà mình, tôi giả sử rằng nó dưới ba tuần tuổi và nếu điều này đúng thì bạn phải chủng ngừa bệnh AE cho gà ở một ngày tuổi.

Tuy nhiên, nếu gặp tình trạng mà chúng ta gọi là “triệu chứng ngó sao” (star gazing) ở gà lớn, thì đó là hậu quả của việc cho ăn thực phẩm bị mốc (moldy feed). Khi gà ăn thực phẩm bị mốc, chất độc tích tụ trong cơ thể khiến hệ thần kinh bị ảnh hưởng và chúng ta thấy triệu chứng như mô tả.

Không có cách điều trị nhiễm độc nấm một khi chúng xâm nhập vào cơ thể gà. Điều đầu tiên mà bạn phải làm là thay đổi thức ăn ngay lập tức.

Một điều nữa mà tôi có thể đề nghị là hòa ¼ muỗng trà Sulfate đồng vào một gallon [3.78 lít] nước uống trong ba ngày bởi đôi khi Sulfate đồng trung hòa chất độc gây ra bởi nấm mốc.

CÂU HỎI 42: Tôi bị mất một loạt gà con gần đây, chúng bước đi lảo đảo, chúng bắt đầu đờ đẫn và kém lanh lợi và trong vòng vài ngày chúng không thể đứng nổi. Chúng dường như không bỏ ăn nhưng vẫn sút cân. Tôi mổ một số con để kiểm tra bên trong, điều duy nhất mà tôi có thể thấy là tim chúng to gấp ba lần bình thường. Có gì đó không ổn?
TRẢ LỜI: Khi chúng ta nhìn thấy tim to, điều đó có nghĩa rằng gà bị bệnh thổ tả Cholera [tụ huyết trùng]. Khi khuẩn này khu trú trong tim, nó sẽ khiến tim phình to gấp 2 hay 3 lần kích thước bình thường. Một khi bệnh tiến triển đến mức mà chúng ta thấy tim phình to, thì gà đã bị tổn thương và chúng ta không thể làm gì được nữa.

Tuy nhiên, tôi đề nghị bạn hòa Sulquin vào nước uống cho toàn bộ bầy gà trong 3 ngày, ngưng một hay hai ngày, rồi lại hòa tiếp ba ngày nữa.

Nếu có con vẫn còn triệu chứng bệnh sau đợt điều trị này, tôi đề nghị bạn hòa bột Penicillin vào nước uống của gà trong một ngày mỗi tuần. Việc này trên lý thuyết, sẽ trị dứt bệnh thổ tả Cholera cho bầy gà của bạn.

 

CÂU HỎI 43: Chúng tôi có hai trong số 25 con trống tơ mà vảy trên chân sùi lên với một ít mủ (pus) bên dưới các vảy. Chúng tôi chưa từng gặp trường hợp này trước đây, vì vậy bất kỳ thông tin nào mà bạn cung cấp đều được hoan nghênh.
TRẢ LỜI: Trường hợp của bạn là bệnh sùng chân. Những con ghẻ đặc biệt này chỉ to cỡ 1/100 inch [0.25mm], chúng có màu xám nhạt và chỉ có thể nhìn thấy dưới kính phóng đại.

Con sùng (scary leg mite) đào bới dưới lớp vảy ở cán và ngón chân, một số gà rừng cũng bị nhiễm sùng. Việc đào bới này gây ra ngứa ngáy và khó chịu, vảy chân sùi lên và dễ bong ra trong tình trạng này.

Điều quan trọng cần ghi nhớ là một khi bị nhiễm bệnh nặng và vảy sùi lên thì dẫu có được điều trị và tiêu diệt con sùng thì các vảy cũng không bao giờ mọc bình thường trở lại vì vậy chân gà sẽ có bề ngoài sần sùi vĩnh viễn.

Bởi vì con sùng sống cả đời bên dưới lớp da và vảy của gà, bệnh này sẽ lây lan một cách chậm chạp qua những con gà khác bằng đường tiếp xúc giữa gà với nhau hay qua môi trường.

Điều trị bệnh sùng chân bằng thuốc mỡ hay dầu trị ghẻ loại tốt. Thoa mỡ lên khắp chân và ngón ba lần mỗi tuần trong hai hay ba tuần liên tục.

CÂU HỎI 44: Tôi có 21 con gà tơ đổ bệnh mà tôi gọi là “phân xanh” (The Greens). Tất cả đều ỉa chảy ra phân xanh, lỏng và những triệu chứng này dường như xuất hiện vào ban đêm, tôi có thể làm gì để chữa trị?
TRẢ LỜI: Bất cứ ai nuôi gà lâu dài đều sẽ thấy một hoặc hai con mỗi năm đổ bệnh mà chúng ta gọi là “phân xanh”, tuy nhiên nếu chúng ta có cả đám đổ bệnh cùng một lúc thì phải lưu ý đến thức ăn.

Tình trạng này có thể gây ra bởi việc cho ăn lúa mì hay yến mạch vốn được thu hoạch non. Lúa mì hay yến mạch hãy còn xanh gây ra phản ứng đường ruột và đó là những gì mà bạn thấy.

Cách điều trị tốt nhất khi bạn thấy cả đám gà có triệu chứng này là hòa kết hợp bột Neomycin với bột Bacitracin vào nước uống.

Một điều rất quan trọng cần biết là khi gà bị tiêu chảy, nó rút nước từ cơ thể vào đường tiêu hóa và thải ra ngoài. Do đó chúng ta đối mặt với hiện tượng mất nước ở gà và phải bù đắp lượng nước bị hao hụt.

Việc này được thực hiện bằng cách cho uống chất điện giải. Chất điện giải chứa muối và ka-li mà chúng bù nước cho cơ thể gà và được chuẩn bị bằng cách hòa một muỗng trà Vita-Tone vào mỗi gallon [3.78 lít] nước uống trong 7-10 ngày.

CÂU HỎI 45: Năm ngoái gà của tôi bị cảm lạnh (cold) vì vậy trong mùa thay lông tôi dỡ toàn bộ lồng và rải vôi. Nhưng năm nay gà con lại bị cảm lạnh như năm ngoái. Việc rải vôi tất cả các lồng có diệt được mầm bệnh?
TRẢ LỜI: Mầm bệnh hay vi khuẩn có thể lây lan từ con này sang con khác theo nhiều cách khác nhau. Chẳng hạn, nhiều mầm bệnh lây lan qua đường không khí nghĩa là chúng bay trong không khí, do đó khi rải vôi chúng ta thực sự không đụng đến những bệnh lan qua đường này. Bệnh cũng có thể lây lan từ những con trong bầy vốn phục hồi từ lần bệnh trước đây nhưng vẫn mang mầm bệnh.

Bệnh cũng có thể lây lan từ chuột, chim hoang và côn trùng chẳng hạn như ruồi và muỗi. Một số bệnh từ gà giống truyền qua trứng. Cũng vậy, thức ăn có thể bị ô nhiễm nhất là với nấm hay mốc vốn sẽ gây ra bệnh ở gà.

Chúng ta có thể thấy nếu chỉ bằng việc rải vôi nền đất, điều đó cũng không thể ngăn ngừa hết bệnh trên sân gà.

Có nhiều sản phẩm mới trên thị trường vốn dễ sử dụng hơn so với vôi. Chẳng hạn, Germex có thể hòa với nước và xịt lên nền và lên chén ăn, chén nước, trong tủ ấp, lồng úm .v.v. để thanh trùng dụng cụ.

CÂU HỎI 46: Một số gà con của tôi bị liệt. Một số người bảo tôi rằng đó là bệnh liệt đồng (Range Paralysis), một số nói đó là bệnh Marek và số khác nói đó là bệnh máu trắng Leukosis. Ai nói đúng?
TRẢ LỜI: Bệnh liệt đồng trong nhiều năm trời là sát thủ gia cầm lớn nhất ở Mỹ. Nó được ghi nhận lần đầu vào đầu những năm 1920 nhưng hồi đó không có mấy hiểu biết về bệnh cho đến nhiều năm sau này khi tiến sĩ Marek phát hiện ra nguyên nhân gây bệnh là virus Herpes simplex. Nhờ nghiên cứu của tiến sĩ Marek mà bệnh được đặt theo tên của ông.

Tuy nhiên, hầu hết các nhà lai tạo bình dân vẫn gọi nó là bệnh liệt đồng. Vì vậy, bệnh liệt đồng (Range Paralysis) và Marek là một; nhưng theo tôi bệnh máu trắng Leukosis và bệnh Marek không nên xếp chung là một.

Chúng khác nhau ở nhiều điểm:


Hy vọng những thông tin ở đây giúp cho việc hiểu biết của bạn về hai loại bệnh này.

CÂU HỎI 47: Tôi muốn cho gà một ít đường Dextrose hay Glucose [đường bình thường] để có thêm năng lượng. Loại nào là tốt nhất cho gà?
TRẢ LỜI: Tất cả các loại đường cho gà ăn đều được chuyển hóa thành đường Glucose bởi tuyến tụy (Pancreas Gland). Vì vậy việc bạn cho gà ăn Dextrose hay Glucose không quan trọng bởi ngay khi đến ruột, chúng sẽ được chuyển hóa thành đường Glucose, và đấy là dạng đường duy nhất mà gà có thể sử dụng.

Do vậy, chúng ta có thể thấy rằng cho ăn đường Glucose thì tốt hơn, tuy nhiên bạn có thể cho ăn bất kể loại đường nào như đã nói ở trên, tuyến yên sẽ chuyển tất cả thành đường Glucose trước khi nó được cơ thể gà hấp thu.

CÂU HỎI 48: Tôi có một con gà mái mà mùa này đẻ trứng cỡ bình thường và sau đó là một số trứng nhỏ, nó tiếp tục ấp ổ trứng nhưng không trái nào nở. Bạn có biết vấn đề là gì không?
TRẢ LỜI: Có hai loại bệnh có thể gây ra tổn thương vĩnh viễn cho buồng trứng.

Đấy là Bronchitis [viêm phế quản truyền nhiễm] và Marek. Như đã nói, những bệnh này gây ra tổn thương vĩnh viễn cho buồng trứng nên bạn không thể làm gì để chữa trị cho gà mái.

Tôi đề nghi bạn chủng ngừa bệnh Marek cho toàn bộ gà ở một ngày tuổi và bạn cũng có thể chủng ngừa luôn bệnh Newcastle/Bronchitis [vắc-xin ND-IB].

Việc này không giúp giải quyết vấn đề mà bạn đang gặp phải vào ngay lúc này nhưng nó sẽ hạn chế những vấn đề như vậy trong tương lai.

CÂU HỎI 49: Gà của tôi thích ăn mút xốp (styrofoam). Nếu tôi đặt một cái chén bằng mút hay thứ gì tương tự vào lồng thì chúng sẽ mổ và ăn mút. Việc này có hại gì hoặc chúng có thu được chất gì bổ béo từ đó không?
TRẢ LỜI: Mút xốp có nguồn gốc từ dầu lửa hay sản phẩm gốc dầu và tuyệt đối chẳng bổ béo gì đối với gà.

Cá nhân tôi không cho rằng một chút mút xốp lại có hại cho chúng bởi chả có mấy chất xơ (roughage) đi vào ruột; nhưng cũng chẳng bổ béo gì.

CÂU HỎI 50: Tôi có vài con gà mà lông dựng ngược cả lên, chúng rất lỏng lẻo và thậm chí còn bị rụng. Lông không mọc lại ở những vùng bị rụng. Nguyên nhân là gì?
TRẢ LỜI: Chúng ta gặp loại bệnh gây ra bởi Reovirus, loại virus đặc biệt này tấn công lớp niêm mạc (lining) gây ra mô sẹo trên thành ruột. Những mô sẹo này ngăn cản việc hấp thu khoáng chất và gà bị thiếu khoáng dẫn đến việc lông bị rụng và không mọc trở lại.

Nếu chúng ta cho gà vốn bị mô sẹo ăn thật nhiều khoáng chất thì một số có thể được hấp thu và giải quyết được vấn đề.

Tôi đề nghị bạn hòa vitamin với khoáng chất theo tỷ lệ một muỗng trà trên mỗi gallon [3.78 lít] nước uống trong vòng một hay hai tháng và theo dõi xem vấn đề có được giải quyết hay không.

CÂU HỎI 51: Đám gà con của tôi đang xù cả lông và chết đột ngột, tôi từng hòa bột NFZ vào nước uống nhưng không có tác dụng. Theo bạn thì tôi phải làm gì?
TRẢ LỜI: Khi gà con chết trước 7 ngày tuổi thì điều đó có nghĩa là chúng bị nhiễm khuẩn Salmonella. Khuẩn này có thể truyền qua trứng nếu tổ hay máy ấp bị dơ, khuẩn này có thể tồn tại trong máy ấp và nhiễm vào trứng rồi truyền qua gà con, và nó dường như giết chết gà con trước khi chúng đạt 7 ngày tuổi.

Vì vậy nếu bạn điều trị cho gà con bằng Nitrofurazone (NFZ) hòa vào nước uống, và chúng vẫn chết trước 21 ngày tuổi, thì trước hết tôi sẽ nhìn vào nguồn nước giếng của bạn, nhiều người dùng nước giếng nhiễm khuẩn E. coli và chúng quá nhiều đến mức thuốc thang chẳng thể giúp gì được, do đó gà con bị chết trước ba tuần tuổi [các bạn đang dùng nước giếng nên lưu ý].

Để khống chế mầm bệnh, tôi đề nghị bạn xịt một ít Germex vào nước uống và việc này sẽ khiến vi khuẩn giảm đến mức không thể gây bệnh cho gà con.

CÂU HỎI 52: Lông gà của tôi rất giòn, chúng rất dễ gãy. Tôi cần làm gì để khắc phục tình trạng này?
TRẢ LỜI: Lông bao gồm 85% protein [đạm]. Do đó chúng ta hiểu rằng để giữ lông được mạnh khỏe, chúng ta phải cung cấp đủ lượng protein trong khẩu phần ăn!

Tại điểm này, điều quan trọng là bạn cần hiểu rằng có hai loại protein, protein thực vật và protein động vật. Protein thực vật có nguồn gốc thực vật và protein động vật có nguồn gốc động vật (thức ăn của chó, bột huyết, bột sữa gầy, bột sữa kiêng, bột cá, dầu cá, cặn sữa khô .v.v.).

Điều quan trọng mà bạn cần phải biết rằng protein động vật là tốt nhất đối với gà. Đấy là vì chúng chứa các amino acid và vitamin B-12 mà gà rất cần.

Tôi cảm thất cách đơn giản nhất để bạn bổ sung protein động vật vào khẩu phần là lấy thức ăn khô của chó, loại viên cỡ nhỏ và bổ sung vào thức ăn theo tỷ lệ từ 10 đến 15%.

CÂU HỎI 53: Đám gà con của tôi đang bị bệnh và sắp chết. Tôi gửi một số đến phòng thí nghiệm và họ gửi trả kết quả nói rằng chúng bị nhiễm cầu trùng Coccidiosis. Tôi ngạc nhiên với điều này bởi tôi đã hòa Ren-O-Sal vào nước uống.
TRẢ LỜI: Nếu chúng ta đọc nhãn chai Ren-O-Sal, chúng ta sẽ thấy nói rằng “Thuốc phòng bệnh cầu trùng Coccidiosis do nhiễm Eimeria tenella”.

Nên nhớ rằng có đến chín loài gây ra bệnh cầu trùng mà gà có thể mắc phải, Eimeria tenella chỉ là một loài trong số đó, trong khi còn đến tám loài mà Ren-O-Sal không làm gì được!

Điều quan trọng cần biết là Ren-O-Sal làm chết vịt và việc dùng quá liều có thể khiến gà của bạn bị liệt chân.

Ren-O-Sal là một sản phẩm tốt, nó giúp gà tăng trọng, tăng cường hiệu quả thức ăn .v.v. nhưng bạn phải đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và đừng dùng quá liều được đề nghị.

CÂU HỎI 54: Năm ngoái, toàn bộ mái của tôi đẻ trứng với kích thước bình thường, năm nay có bốn con đẻ trứng rất nhỏ. Nguyên nhân do đâu?
TRẢ LỜI: Nếu trứng nhỏ mà bạn không thấy hình dạng kỳ cục hay bất thường thì nguyên nhân là vì thiếu protein.

Một nửa khẩu phần nên là thức ăn viên (pellet) và chúng phải chứa từ 18 đến 20% protein.

Thêm nữa, bạn nên bổ sung thức ăn dành cho chó vào khẩu phần thức ăn trộn bởi thức ăn của chó có hàm lượng protein cao. Tôi mua đồ khô “miếng nhỏ” (small “Bite Size”) và trộn 10 chén vào 10 pound [4.5 kg] thức ăn, cho ăn một bữa mỗi ngày.

Bổ sung vitamin loại tốt vào nước uống ba lần mỗi tuần thì có lợi cho việc chuyển hóa lượng protein cần thiết.

CÂU HỎI 55: Một số gà của tôi bị bệnh, chúng có mụn vảy vàng và trắng trên mặt và bên trong cổ họng. Tôi phải làm gì?
TRẢ LỜI: Theo triệu chứng mà bạn mô tả, gà của bạn bị bệnh đậu ướt (Wet Pox).

Bệnh đậu gà gây ra bởi virus và trong thời đại ngày nay, không hề có thuốc để điều trị bệnh do virus. Nhưng đừng hoảng hốt vì chu kỳ bệnh đậu gà chỉ kéo dài khoảng ba tuần và bạn sẽ không mất nhiều gà vì căn bệnh này.

Hãy chủng ngừa cho tất cả những con không thể hiện triệu chứng bệnh. Hòa kháng sinh và vitamin vào nước uống của những con đang bị bệnh, việc này không giúp điều trị bệnh đậu nhưng sẽ giúp gà tăng cường sức đề kháng để không bị nhiễm thêm bệnh khác trong tình trạng căng thẳng.

CÂU HỎI 56: Một số gà của tôi bị bệnh, một bên mắt bị sưng và khi xẹp xuống thì con mắt đó bị mù.
TRẢ LỜI: Bệnh viêm mắt như bạn mô tả có thể do một hay hai nguyên nhân sau, CRD (bệnh đường hô hấp mãn tính) và E. coli.

Nếu không gửi xét nghiệm, bạn không thể biết chính xác nguyên nhân vì vậy tôi sẽ chỉ bạn một quy trình.

Trước hết, lấy Tylan 50 và chích ½ cc ngay dưới da gáy, đồng thời chích ½ cc vào cơ ngực, lập lại mỗi ngày trong năm ngày.

Rồi rút Sulquin (Sulfaquinoxaline) khỏi chai và chích ngay ½ cc vào da gáy trong ba ngày. Một loại thuốc tốt khác là Gentamicin, chích theo chỉ dẫn như trên trong từ 3 đến 5 ngày.

CÂU HỎI 57: Một trong những trống giống của tôi chảy nước mũi và cổ họng khò khè. Tôi chích ¼ cc Terramycin nhưng chẳng ăn thua gì.
TRẢ LỜI: Terramycin là thuốc kháng sinh loại tốt cho gia cầm nhưng phải dùng với liều rất mạnh mới có tác dụng.

Lý do là vì việc thẩm thấu Terramycin bị hạn chế bởi can-xi mà cơ thể gà lại chứa nhiều can-xi vì vậy chỉ có khoảng 10% lượng Terramycin chích cho gà là thực sự có tác dụng.

Nếu bạn có Terramycin 50mg/cc hay ml, hãy chích 6cc. Tôi chích 3cc ở mỗi bên xương ức. Nếu bạn có Terramycin 100mg/cc hay ml, hãy chích một nửa tức 3cc.

CÂU HỎI 58: Tôi có ba con trống tơ bị sưng các ngón và gối. Dường như có dịch giữa da và xương. Cả ba con đều cùng một bầy.
TRẢ LỜI: Loại bệnh mà bạn mô tả được gọi là viêm màng hoạt dịch Synovitis [Mycoplasma synoviae, thường được gọi nôm na là “viêm khớp”]. Bệnh này khiến cho khớp và đế chậu sưng to, trong một số trường hợp chúng ta cũng thấy triệu chứng bệnh đường hô hấp bởi vi khuẩn gây bệnh có quan hệ họ hàng gần với CRD [Mycoplasma gallisepticum].

Bệnh này có thể lây truyền từ gà cha mẹ sang trứng qua gà con. Bệnh khó trị và phải dùng thuốc trong một thời gian dài.

Các loại thuốc được dùng để trị bệnh Synovitis gồm: Tylan, Gallimycin, LS-50 và Chlortetracycline.

CÂU HỎI 59: Tôi có một bầy gà khoảng 60 trống, trong vòng ba tháng vừa qua khoảng một nửa trong số chúng nổi rộp (blister) trên ngực. Tôi không biết nguyên nhân nào gây ra việc này.
TRẢ LỜI: Khi phần lớn bầy gà nổi mụn rộp ở ngực, chúng ta có thể chỉ ra một loại bệnh và đó là bệnh viêm màng hoạt dịch Synovitis [thường được gọi nôm na là “viêm khớp”].

Các triệu chứng của bệnh này bao gồm đi khập khiễng, sưng khớp, bước lệt bệt, sút cân và nổi mụn ngực. Nếu bạn khều mụn thì sẽ thấy chất dịch màu vàng kem.

Bệnh này có thể lây truyền từ gà cha mẹ qua bầy con.

Để điều trị, chích ½ cc Tylan hay Gallimycin vào ngay vết mụn. Lặp lại mỗi ngày trong 10 ngày.

CÂU HỎI 60: Một vài con gà của tôi ăn như hạm nhưng chẳng tăng cân. Tôi vẫn tẩy giun sau mỗi 30 đến 45 ngày nên tôi không nghĩ đấy là do giun.
TRẢ LỜI: Điều quan trọng cần ghi nhớ đó là vòng đời của giun đũa (Roundworm), giun chưa trưởng thành chui vào niêm mạc ruột và ở đó trong 10 ngày, vì vậy chúng nằm ngoài tầm tiêu diệt của thuốc tẩy.

Bây giờ một khi đã nắm được vòng đời của chúng, chúng ta sẽ thấy cần phải tẩy lặp lại trong vòng 10 ngày sau lần tẩy đầu.

Tần suất tẩy giun tùy thuộc vào mức độ tiếp xúc của gà với sâu bọ, côn trùng, sên, bà chằng (slug), trùn đất .v.v. bởi chúng là những vật chủ trung gian của giun. Vì vậy, nếu gà của bạn được thả rông và ăn đủ loại kể trên, thì bạn phải tẩy giun cho chúng thường xuyên hơn là những con được quây trong chuồng lưới hay ở nơi không thể tiếp xúc với mồi sống!

CÂU HỎI 61: Gà tơ của tôi trở nên xanh xao rồi chết. Tôi đem một số đến phòng xét nghiệm và họ trả kết quả nói rằng gà bị nhiễm Leucocytozoonosis. Điều này nghĩa là gì?
TRẢ LỜI: Trước tiên, tôi xin nói rằng nếu bạn sống ở vùng không có loài côn trùng cắn, hút máu nào (ruồi, muỗi, ruồi nhuế .v.v.) thì bạn có lẽ không gặp bệnh Leucocytozoonosis. Bệnh này gây ra bởi một đơn bào (protozoan) và nó hủy hoại tế bào bạch cầu ở gà, gà tây, vịt và ngỗng.

Bệnh phát rất nhanh kèm mất máu nghiêm trọng, sốt, bỏ ăn, đờ đẫn, yếu ớt và bước khập khiễng. Gà bị ói và tiêu chảy ra phân xanh.

Thuốc trị bệnh là Sulfadimethoxine hay Sulfaquinoxaline.

Hòa Sulquin hay Agribon theo liều một muỗng trà mỗi gallon [3.78 lít] nước uống trong ba ngày, ngưng một ngày và uống tiếp ba ngày nữa.

CÂU HỎI 62: Tôi chích vài con gà của mình bằng Tylan và nó khiến cổ của chúng sưng lên và rụng một ít lông. Tại sao xảy ra điều này?
TRẢ LỜI: Không may, Tylan gây ra phản ứng thuốc ở một số con gà, nhưng không phải là tất cả. Tuy nhiên, Tylan là loại thuốc tốt nhất trong việc chữa trị bệnh CRD và phản ứng thuốc cũng không kéo dài.

Bạn cũng phải đảm bảo việc sát trùng kim tiêm [hồi đó loại kim dùng một lần có lẽ chưa phổ biến]; xy-lanh và kim tiêm phải ngâm trong cồn trước và sau khi sử dụng, hay đốt kim tiêm bằng que diêm trước khi chọc vào lọ thuốc.

CÂU HỎI 63: Gà của tôi không được khỏe mạnh. Chúng hơi ỉa chảy và đầu mặt xanh xao. Tôi gửi một số con đến trường đại học và người ta không phát hiện ra tác nhân gây bệnh nào nhưng lượng hồng cầu rất thấp.
TRẢ LỜI: Tôi sẽ nêu cho bạn một quy trình mà nó rất hữu ích đối với bệnh hồng cầu thấp.

Lấy mật đường (blackstrap molasses) và trộn ½ chén vào một gallon [3.78 lít] nước uống trong 5 ngày. Bạn có thể hâm nóng mật đường để nó dễ tan hơn. Sau 5 ngày uống nước mật đường, hòa bột CTC theo tỷ lệ một muỗng canh mỗi gallon uống trong năm ngày tiếp theo!

CÂU HỎI 64: Tôi nghe nói hòa bột Sulfa và nước uống sẽ giúp ngăn ngừa bét và rận ở gà.
TRẢ LỜI: Điều mà bạn nghe nói là đúng. Sulfa, nhất là Sulfaquinoxaline, sẽ trừ được rận và bét ở gà.

Tuy nhiên, nó cũng gây ra suy thận, suy giảm vitamin B-12 và làm giảm yếu tố đông máu.

Vì vậy theo tôi, việc sử dụng Sulfa lâu dài chỉ tổ lợi bất cập hại.

CÂU HỎI 65: Cánh của một số gà tơ của tôi xệ xuống và chúng bước lảo đảo như say rượu, một người hàng xóm bảo tôi đó là bệnh liệt đồng (Range Analysis).
TRẢ LỜI: Triệu chứng của bệnh liệt đồng (hay bệnh Marek) là MỘT cánh bị xệ hay MỘT chân bị liệt, bởi vậy dường như gà của bạn không mắc bệnh liệt đồng.

Nếu bạn chưa từng điều trị bệnh cầu trùng Coccidiosis hay tẩy giun cho bầy gà, thì tôi đề nghị bạn nên làm ngay.

CÂU HỎI 66: Gần đây tôi có sáu con mái tơ đổ bệnh và chết trong vòng một tuần. Mồng của chúng tím tái, chúng sút cân và chạm vào thấy lạnh ngắt.
TRẢ LỜI: Bệnh mà bạn mô tả là mồng xanh (Blue Comb) [thực ra đây chỉ là triệu chứng bên ngoài và có nhiều nguyên nhân như bệnh Newcastle, giai đoạn đầu của bệnh máu trắng Leukosis, tụ cầu khuẩn Staphylococcal, liên cầu khuẩn Streptococcal và nhiễm trùng đường ruột].

Hòa Neomycin vào nước uống trong vòng năm ngày, rồi hòa Chlortertracycline (CTC) vào nước uống thêm năm ngày nữa. Nếu điều trị riêng từng con, nhồi đầy bột Neomycin vào vỏ con nhộng và cho uống một viên vào buổi sáng và một viên vào buổi tối trong năm ngày.

CÂU HỎI 67: Một vài con gà của tôi bị cảm nặng, một số khò khè, số khác chảy nước mũi và sưng mắt. Tôi phải làm sao?
TRẢ LỜI: Chúng ta phải đối mặt với bệnh đường hô hấp trên toàn quốc trong năm nay. Tôi sẽ đưa ra quy trình chữa trị:

Trước hết, hòa Sulfathiazole vào nước uống trong bảy ngày, rồi trộn bột Chlortetracycline và Gallimycin và hòa vào nước uống thêm mười ngày nữa.

Nếu điều trị riêng từng con, nhồi đầy bột Sulfathiazole vào vỏ con nhộng và cho uống một viên vào buổi sáng và một viên vào buổi tối trong bảy ngày, bạn cũng có thể nhồi hỗn hợp Chlortetracycline/Gallimycin vào vỏ con nhộng.

CÂU HỎI 68: Một vài con gà của tôi thực sự gầy yếu rồi chết. Tôi mổ ra và thấy bên trong chứa đầy giun đũa. Tôi tẩy giun mỗi 30 đến 60 ngày, vậy tại sao thuốc tẩy lại không có tác dụng?
TRẢ LỜI: Điều quan trọng cần ghi nhớ về vòng đời của giun đũa đó là giun tơ chưa trưởng thành chui vào niêm mạc ruột và ở đó gần 10 ngày. Khi giun ở bên trong niêm mạc ruột thì không thuốc thang nào có thể đụng tới chúng.

Do đó khi chúng đi vào ruột thì gà của bạn lại bị nhiễm giun đũa. Một khi đã nắm được điều này, bạn cần nhớ rằng nếu tẩy giun hôm nay, thì bạn phải tái tẩy giun sau 10 ngày nữa để phá vỡ vòng đời của chúng.

CÂU HỎI 69: Ở độ tuổi nào thì gà của tôi có thể dùng viên Wormal? Tôi có nên bẻ đôi để cho gà con uống?
TRẢ LỜI: Gà đạt ba tháng tuổi có thể uống cả viên Wormal.

Nhà sản xuất làm lớp vỏ thuốc cứng như plastic, điều cho phép chúng đi từ diều vào ruột mới bắt đầu tan. Nếu bạn bẻ đôi viên thuốc, thì chúng sẽ tan nhanh và gây ra phản ứng thuốc khiến gà đổ bệnh.

Vài năm trước đây, một người bạn của tôi bẻ nửa viên Wormal cho bồ câu uống và làm chết cả đống, vì vậy đừng bao giờ bẻ đôi viên Wormal.

CÂU HỎI 70: Tôi có một con gà mái bị bệnh lở họng (Canker) nặng. Tôi đã thử hòa Terramycin vào nước uống và chích Combiotic nhưng không tác dụng.
TRẢ LỜI: Trước hết, tôi xin nói rằng Terramycin và Combiotic là kháng sinh (antibiotic), và từ này có nghĩa là “chống vi khuẩn” (bacteria).

Bệnh lở họng có nguyên nhân từ động vật nguyên sinh hay đơn bào (protozoa) và hoàn toàn khác với vi khuẩn. Điều mà tôi đang nói với bạn rằng chúng ta không điều trị đơn bào bằng kháng sinh, mà phải dùng thuốc kháng đơn bào (anti-protozoan).

Viên lở họng (Canker tablet) sẽ trị được bệnh này, hướng dẫn ghi trên bao bì.

CÂU HỎI 71: Ở độ tuổi nào tôi nên cắt tỉa cho con gà chọi Anh (Old English Game) của mình?
TRẢ LỜI: Bạn có thể tỉa mồng sau khi gà đạt sáu tháng tuổi.

Hòa bột vitamin K vào nước uống trong năm ngày trước khi cắt mồng để giúp cầm máu. Cho uống viên vitamin K mỗi ngày một viên trong năm ngày cũng được.

CÂU HỎI 72: Tôi thấy rất nhiều quảng cáo bán trứng qua đường bưu điện. Trứng có nở sau khi được gửi qua bưu điện?
TRẢ LỜI: Câu hỏi của bạn rất hay bởi người ta tự hỏi làm sao mà trứng có thể sống sót sau khi bị quăng quật bởi nhân viên bưu điện.

Tôi xin nói rằng hầu hết những người bán trứng đều sành sỏi cách đóng gói và chúng được gửi đến trong tình trạng tốt. Nếu họ bán trứng tươi, có cồ qua dịch vụ chuyển phát nhanh (Second Day Air) thì bạn sẽ có lứa ấp nở tốt!

CÂU HỎI 73: Một vài con gà của tôi bị nhiễm bệnh gì đó khiến vành tai trắng bệch, ngoài ra chúng vẫn ổn. Điều gì gây ra việc này?
TRẢ LỜI: Có hai nguyên nhân làm tai trắng.

Một là di truyền, nghĩa là chúng được di truyền gien tai trắng.

Hai là nhiễm nấm da Favus. Để điều trị nấm, lấy dầu chống nấm loại tốt và bôi lên vành tai mỗi ngày trong một tuần.

Thuốc trị ghẻ chó (Mange) cũng dùng được.

CÂU HỎI 74: Tôi có một con trống tơ trông khỏe mạnh, ăn uống tốt, mặt đỏ và lông tươi tốt nhưng chả có mấy da thịt.
TRẢ LỜI: Nếu gà không được điều trị bệnh cầu trùng Coccidiosis lúc còn nhỏ, thì khi chúng lớn lên cầu trùng sẽ tăng theo bởi cơ thể gà không thể tự miễn với bệnh này.

Do đó ở gà lớn mắc bệnh cầu trùng, ngực bị tóp và rất gầy ốm.

CÂU HỎI 75: Gà của tôi đạt bốn đến sáu tuần tuổi thì chết. Chúng bị liệt và nằm ngửa với bàn chân cử động yếu ớt trong không khí. Trong vòng một hay hai ngày chúng bị chết.
TRẢ LỜI: Khi gà nằm ngửa và “quơ” chân thì đó là dấu hiệu rõ ràng của bệnh nhiễm khuẩn Pasteurella.

Loại vi khuẩn đặc biệt này thường tấn công vịt hơn là gà.

Để điều trị bệnh này, chúng ta hòa Sulfaquinoxaline hay Amifur vào nước uống của gà trong ba ngày, ngưng một ngày, rồi hòa thêm ba ngày nữa.

Rồi với những con bệnh thực sự nặng, chúng ta rút 2cc vào xy-lanh, rồi gỡ bỏ kim và bơm vào họng gà. Làm mỗi ngày trong năm ngày.

CÂU HỎI 76: Tôi có vấn đề với cái đám chim sẻ (English Sparrow), chúng mang mầm bệnh, rận và bét đến sân gà của tôi. Làm thế nào để tôi loại bỏ chúng ?
TRẢ LỜI: Với đám sẻ, tôi trộn một chén xi măng vào bốn chén cám gà, đặt cái đĩa đồ trộn này trên nóc chuồng nơi gà không tới được. Khi bầy sẻ ăn thứ đồ trộn này và uống nước, xi măng sẽ đông cứng lại và giết chết chúng.

Công ty Have-A-Hart [Havahart] cũng sản xuất loại bẫy sẻ rất tốt. Nó là loại bẫy lặp và có thể bắt rất nhiều chim mà không phải cài lại!

CÂU HỎI 77: Một số người mà tôi biết tẩy giun cho gà bằng Tramisol hay Levamisole Hog Pellets, đây có phải là cách tẩy giun tốt?
TRẢ LỜI: Levamisole có tác dụng trên giun nĩa (Gapeworm), giun tóc (Capillary) và một số loài giun đũa.

Viên tẩy giun của heo (Levamisole Hog Pellets) chứa nhiều muối mà nó khiến gia cầm mất nước và mệt tim.

Bạn nên dùng bột Levamisole, đổ đầy chai nước rồi hòa theo tỷ lệ một muỗng canh mỗi gallon [3.78 lít]. Cho uống trong 10 ngày.

CÂU HỎI 78: Tôi vừa chủng ngừa bệnh đậu gà (Fowl Pox) năm ngoái, nhưng năm nay chúng vẫn bị mắc bệnh. Tại sao điều này lại xảy ra?
TRẢ LỜI: Loại vắc-xin duy nhất có tác dụng vĩnh viễn là vắc-xin Marek và có nhiều nghi vấn về việc làm cách nào mà nó mang lại sự miễn dịch ở gà lớn.

Với trường hợp vắc-xin đậu gà, nếu sống ở khu vực mà bệnh đậu đang hoành hành, thì tôi sẽ chủng ngừa mỗi sáu tháng.

Nếu bạn không thấy bệnh đậu gà xảy ra thường xuyên thì chủng ngừa mỗi năm một lần.

CÂU HỎI 79: Tôi ấp ba mươi trứng và không trái nào nở, tôi đập vỏ và thấy có đốm đen và vằn đỏ trong trứng, nhưng chỉ có vậy.
TRẢ LỜI: Đốm đen và vằn đỏ là tim và mạch máu, chúng hiện rõ vào ngày thứ ba của quá trình ấp, vì vậy bào thai dường như bị chết vào ngày thứ tư.

Khi mái bị cho ăn thiếu vitamin E, bào thai sẽ chết sớm vào ngày thứ tư của quá trình ấp.

Tôi đề nghị bạn pha bột vitamin A, D & E vào nước uống của gà giống trong mùa sinh sản.

CÂU HỎI 80: Vài con gà của tôi bị xanh xao viền xung quanh mắt và bản thân mắt cũng xanh xao.
TRẢ LỜI: Có hai nguyên nhân gây ra triệu chứng mà bạn mô tả.

Một là bệnh Marek thể viêm mắt (Ocular Marek) mà nó không thể chữa trị.

Nguyên nhân khác là thiếu vitamin A. Chỉ định dùng ba viên vitamin A & D mỗi tuần trong một tháng và xem vấn đề có được cải thiện hay không.

CÂU HỎI 81: Hầu hết bầy gà của tôi đều chảy nước mũi và khò khè. Tôi hòa CTC và Gallimycin vào nước uống trong hai tuần và tất cả lành hết ngoại trừ ba con. Tôi có thể làm gì cho chúng?
TRẢ LỜI: CRD (bệnh đường hô hấp mãn tính) có thể có đến ba tác nhân (germ) gây bệnh, vì vậy đôi khi rất khó để loại bỏ hết được chúng [ám chỉ các loài thuộc chi Mycoplasma tấn công gà và gây ra triệu chứng tương tự].

Điều mà tôi sẽ làm để điều trị ba tác nhân này là chích ½ cc Tylan 50 ngay dưới da gáy và đồng thời chích ½ cc khác vào cơ ngực. Lặp lại mỗi ngày trong năm ngày.

Nhỏ bổ sung hai giọt VetRx vào mỗi bên lỗ mũi và khoảng năm giọt vào cổ họng.

CÂU HỎI 82: Đâu là nguyên nhân gây ra chấm nâu hanh đỏ ở trứng? Ăn trứng có nguy hiểm không?
TRẢ LỜI: Bệnh do nhiễm khuẩn Pasteurella [multocida], mà chúng ta gọi nôm na là thổ tả gà Cholera [vì có triệu chứng rỏ nước dãi và tiêu chảy, còn gọi là tụ huyết trùng], có thể ảnh hưởng đến buồng trứng của gà mái và kết quả là chúng ta thấy đốm máu ở một số trứng.

Hòa Sulfaquinoxaline vào nước uống của gà một ngày mỗi tuần sẽ kiểm soát được tình trạng này. Để an toàn, tôi sẽ không ăn trứng.

CÂU HỎI 83: Tôi có hai mái tơ bị chua diều [sour crop, thức ăn không tiêu hết và miệng có mùi chua, nhưng diều mềm chứ không cứng như chướng diều, crop bound], chúng đã bị tình trạng này được hai tháng, tôi có thể làm gì?
TRẢ LỜI: Chua diều là triệu chứng của một loại nấm gọi là Candidiasis.

Để điều trị bệnh này, hòa ¼ muỗng trà Sulfate đồng vào một gallon nước cho uống trong vòng 3 ngày, nghỉ hai ngày rồi cho uống thêm ba ngày nữa. Lặp lại cho đến khi diều sạch hẳn.

CÂU HỎI 84: Tôi có một bầy gà lớn mà chúng bị trật gân chân (slipped tendon). Tôi gắn một cái nẹp lên chân của chúng để hỗ trợ nhưng chúng có vượt qua được tình trạng này?
TRẢ LỜI: Trật gân hay Perosis là một bệnh ở gia cầm chủ yếu là vì thiếu măng-gan, nhưng cũng có thể do di truyền.

Để chắc ăn, dùng thuốc bổ giàu măng-gan, biotin và pantothenic acid trong vòng một tháng xem tình trạng có được cải thiện hay không.

 

Tất cả các sản phẩm dưới đây đều của hãng Salsbury Laboratories (Charles City, Iowa, Mỹ).

Nghe nói hãng đã ngưng sản xuất thuốc tẩy giun Wormal. Thuốc này hiện được các hãng khác mua lại bản quyền và sản xuất. Lưu ý thuốc bao gồm 3 biệt dược: Dibutyltin dilaurate, Piperazine, Phenothiazine và trị được sán. Mình nghĩ các thuốc bạn nêu chỉ tẩy được các loại giun bình thường, không trị được sán gà.

3-Nitro-W chứa biệt dược Rosarsone dưới dạng bột để hòa vào nước uống của gia cầm và heo. Liều 20 ppm có tác dụng tăng trọng, cải thiện hiệu quả thức ăn và sắc tố.

Ren-O-Sal chứa biệt dược Rosarsone dưới dạng viên để hòa vào nước uống của gia cầm. Liều 20 ppm có tác dụng tăng trọng, cải thiện hiệu quả thức ăn và sắc tố. Liều 80 ppm có tác dụng ngăn ngừa bệnh cầu trùng Coccidiosis do Eimeria tenella [bệnh cầu trùng do những loài khác thì thuốc này bó tay].

Rosarsone là một trong bốn biệt dược chứa hợp chất asenic (độc) được Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ (FDA) cho phép lưu hành. Chất này bị cấm ở Liên minh châu Âu. Từ tháng 9/2013, FDA khuyến cáo các hãng tự nguyện ngưng sản xuất bởi có nghiên cứu cho thấy việc sử dụng Rosarsone làm tăng nồng độ hợp chất arsenic trong thịt gà lên gấp ba lần so với những con được nuôi theo tiêu chuẩn thịt sạch của Bộ nông nghiệp Mỹ (USDA Organic Standards), tuy vẫn nằm trong mức an toàn.

Nhiều người vẫn ăn thịt gà đá vì thiếu hiểu biết hoặc tin rằng việc đun nấu sẽ làm phân hủy testosterone, mã tiền hoặc ký ninh nếu có. Tuy nhiên, Rosarsone là hợp chất vô cơ nên việc đun nấu bình thường không thể phân hủy được chúng. Các loại thuốc 3-Nitro-W và Ren-O-Sal chỉ nên dùng cho gà đá, tức đá chết đem chôn, không nên ăn.

Căn cứ vào biệt dược bạn có thể kiếm sản phẩm tương đương trên thị trường, nếu kiếm không ra thì bạn có thể liên hệ Thắng Carom để nhập bên Phi về.

 

CÂU HỎI 85: Chúng tôi hòa 3 Nitro W vào nước uống của gà trong mùa thay lông và những con màu sẫm ra lông rất đẹp và mạnh khỏe. Nhưng những con màu nhạn đổ bệnh với mụn rộp trên chân và gối. Có phải 3 Nitro W gây ra việc này?
TRẢ LỜI: 3 Nitro W được dùng để kích thích tăng trọng, cải thiện hiệu quả thức ăn và sắc tố lông.

Bởi vì gà nhạn thiếu sắc tố nên chúng ta thường thấy phản ứng như mô tả ở trên. Do đó, với gà nhạn, chúng ta sẽ giảm liều dùng còn một nửa hoặc bỏ luôn.

CÂU HỎI 86: Phân gà của tôi trông rất nhây nhớt (mucus), một số màu xám và một số màu nâu. Tôi gửi hai con đến trường đại học và họ nói chúng bị nhiễm Eimeria maxima. Điều này nghĩa là gì?
TRẢ LỜI: Eimeria maxima là một trong chín loài gây ra bệnh cầu trùng Coccidiosis ở gà. Eimeria maxima tích tụ ở thành ruột non và gà sẽ không thể tăng trưởng bình thường được.

Sử dụng Amprol và Sulfaquinoxaline để điều trị. Hòa Agribon vào nước uống cũng rất tốt cho việc điều trị loài gây bệnh cầu trùng này.

CÂU HỎI 87: Tôi mua vài con gà từ bang khác và một vài ngày sau khi được gửi đến, chúng bị tiêu chảy (diarrhea). Tôi phải chữa trị như thế nào?
TRẢ LỜI: Khi gà được vận chuyển, chúng bị đặt vào tình trạng căng thẳng và thường đổ bệnh.

Ngay khi bạn nhận gà, hòa kháng sinh và vitamin vào nước uống. Làm mỗi ngày trong một vài tuần!

CÂU HỎI 88: Khi tôi kiểm tra gà trên chạc vào ban đêm, đầu của chúng ngoẹo và lông cổ dựng đứng. Khi nhảy khỏi chạc, chúng vấp và té dúi dụi như thể không giữ được thăng bằng. Tôi đưa vài con đi xét nghiệm và người ta nói rằng bị nhiễm khuẩn Pasteurella, có cách nào chữa trị bệnh này?
TRẢ LỜI: Vâng, Pasteurella ảnh hưởng đến sự cân bằng của gà và vâng, chúng ta có thể chữa trị bệnh này.

Tôi sẽ hòa Sulfaquinoxaline vào nước uống trong ba ngày rồi hòa bột Penicillin trong 10 ngày kế tiếp.

Chích LA-200 cũng là cách điều trị rất tốt.

CÂU HỎI 89: Một người bạn bảo tôi rằng điều tai hại nhất là cho gà ăn yến mạch (oat), anh nói nó không tốt cho gà. Điều này có đúng không?
TRẢ LỜI: Theo tôi thì bạn của anh đã sai. Yến mạch là một trong những loại hạt tốt nhất đối với gia cầm. Yến mạch chứa nhiều đạm so với các loại ngũ cốc khác, chúng có lượng amino acid cân bằng nhất. Yến mạch vỏ [dạng thóc] cải thiện lông và chứng tỏ có thể giảm hiện tượng cắn mổ lẫn nhau ở gà tơ.

Tôi bổ sung yến mạch đã sàng xảy (re-cleaned) loại tốt vào hỗn hợp thức ăn của gà.

CÂU HỎI 90: Đám gà con của tôi chưa bao giờ mạnh khỏe hơn thế kể từ khi tôi trộn CTC với Vita Tone [vào nước uống], nhưng tôi tự hỏi có thể trộn Sulquin, Amprol, Ren-O-Sal, Pura-Mycin, CTC và Vita Tone với nhau hay không.
TRẢ LỜI: Tốt nhất nên hòa riêng Amprol trong năm ngày, rồi ba đến bốn tuần sau hòa Sulquin trong ba ngày. Nếu bạn đã dùng Amprol và Sulquin thì không cần sử dụng Ren-O-Sal nữa.

Pura-Mycin cũng tương tự như Terramycin và chỉ có tác dụng đối với gà khi dùng liều rất cao.

CÂU HỎI 91: Có cách nào để khiến gà mái ấp sớm hơn so với bình thường?
TRẢ LỜI: Động lực thúc đẩy việc ấp trứng gọi là “bản năng ấp” (broodiness).

Bản năng này là một đặc điểm di truyền, những giống và dòng gà khác nhau có xu hướng ấp ít nhiều khác nhau. Cũng có bằng chứng cho rằng bản năng ấp được xác định bởi một sự kết hợp gien. Vì lý do này, khi pha giữa các giống gà nhất định, mái pha thường ấp tốt hơn nhiều so với gà gốc hai bên.

Vì vậy chúng ta chẳng thể làm gì để khiến gà chịu ấp, nhưng chúng ta có thể cản theo “bản năng ấp”.

CÂU HỎI 92: Tôi từng cản một trio trong vòng ba năm và trứng luôn nở tương đối tốt, nhưng năm nay chẳng có mấy trứng chịu nở.
TRẢ LỜI: Khi gà giống già đi chúng cần nhiều vitamin hơn để đảm bảo trứng nở tốt.

Chẳng hạn, nếu bào thai chết vào ngày thứ 4 của quá trình ấp thì đó là vì thiếu vitamin E, nếu bào thai chết vào ngày thứ 17 của quá trình ấp thì đó là vì thiếu vitamin B-12. Bào thai chết lưu trong khi ấp có thể là vì thiếu vitamin K, pantothenic acid, biotin hay măng-gan.

Tỷ lệ nở kém cũng có thể vì thiếu một trong những chất sau: can-xi, cobalt, vitamin D3, vitamin B-12, vitamin B-6 và folic acid.

Đề nghị bạn hòa Biotin Stress Vitamin vào nước uống của toàn bộ gà giống trong mùa thay lông. Cũng cho một ít đồ ăn khô của chó mỗi ngày.

CÂU HỎI 93: Gà của tôi thường thải phân màu xanh lục và xanh dương óng ánh. Tôi đưa chúng đi phân tích ở phòng thí nghiệm và người ta nói đó là vì thức ăn bị mốc. Tôi phải làm gì?
TRẢ LỜI: Chúng ta gặp rất nhiều vấn đề ở gia cầm vì cho ăn bắp và lúa mì bị mốc.

Cho mỗi thức ăn viên (pellet) trong vòng một tuần xem tình trạng có được cải thiện hay không.

Cũng hòa [theo tỷ lệ] ¼ muỗng trà Sulfate đồng vào mỗi gallon nước uống trong ba ngày.

Rồi trộn bột Neomycin và Bacitracin khô trong lọ và hòa [theo tỷ lệ] một muỗng trà bột này với một gallon nước uống trong vòng một tuần. Cũng tốt nếu cho gà uống dung dịch Sulfate đồng [hòa theo tỷ lệ ở trên] một ngày mỗi tuần.

CÂU HỎI 94: Vài tuần trước đây, toàn bộ trống tơ của tôi đều mạnh khỏe, nhưng 3 hay 4 con trong số chúng bị teo tóp toàn bộ phần cơ ngực, chúng vẫn ăn uống bình thường nhưng ngực ốm tong teo.
TRẢ LỜI: Có ba nguyên nhân khiến gà bị teo tóp cơ ngực: cầu trùng Coccidiosis, giun và thổ tả Cholera.

Trước tiên tôi bỏ đói gà trong ít nhất 18 tiếng và cho uống thuốc tẩy, rồi lặp lại sau 10 ngày.

Kế tiếp, hòa Sulquin vào nước uống trong ba ngày, rồi ngưng hai ngày, rồi lại hòa tiếp ba ngày nữa. Hòa Agribon uống trong 7 ngày cũng rất tốt.

Nên nhớ rằng thức ăn viên tạo ra cơ ngực cho gà, vì vậy gia tăng thức ăn viên trong khẩu phần.

CÂU HỎI 95: Một vài con gà của tôi bị tiêu chảy, phân của chúng thực sự lỏng và té re. Tôi hòa một muỗng trà Pura-Mycin mỗi gallon nước uống trong một tuần, nhưng tình hình không khá lên.
TRẢ LỜI: Pura-Mycin cũng là Terramycin nhưng là dạng rất nhẹ.

Pura-Mycin chứa 35mg Terramycin mỗi cc, một muỗng trà được khoảng 5cc, như vậy bạn đã hòa khoảng 125mg Terramycin trong một gallon nước uống, liều này không đủ để trị bệnh, nó chỉ ổn khi phòng bệnh.

Với bệnh tiêu chảy mà bạn mô tả, tôi đề nghị bạn dùng Bacitracin hay hỗn hợp trộn Bacitracin và Neomycin.

Chích 1 cc LA-200 vào cơ ngực một lần vào buổi sáng và một lần vào buổi tối trong năm ngày cũng hiệu quả.

CÂU HỎI 96: Gà của tôi nở trong máy ấp khó khăn khi thoát ra khỏi vỏ và nhiều con bị tật ở chân và ngón.
TRẢ LỜI: Vấn đề của bạn là độ ẩm thấp. Lấy một bình xịt plastic đổ đầy nước âm ấm, và vào ngày thứ 18, 19 và 20, xịt lên trứng vào buổi sáng và buổi tối. Việc này sẽ làm mềm vỏ và màng vì vậy gà con thoát ra dễ hơn.

CÂU HỎI 97: Tôi nghe nói có loại thuốc chích dành cho gà và nó sẽ diệt toàn bộ giun, rận và bét. Điều này có đúng không ?
TRẢ LỜI: Sản phẩm mà bạn nói đến là IVOMEC [ivermectin]. Nó dành cho heo và gia súc, nó là thuốc diệt ký sinh (parasiticide) phổ rộng cả nội lẫn ngoại ký sinh. Nói nôm na, nó sẽ diệt giun, rận và bét .v.v.

Nó không thể diệt sán bởi chúng có hệ thần kinh hoàn toàn khác, vì vậy IVOMEC không có tác dụng với sán!

IVOMEC sẽ diệt rận và bét khi chúng hút máu gà mà IVOMEC vốn có sẵn trong đó, thuốc này duy trì công dụng được bao lâu vẫn chưa biết nhưng tôi đoán là vài ngày.

Tôi chích ¼ cc dưới da, lặp lại sau 10 ngày.

CÂU HỎI 98: Một số mái và trống của tôi bệnh rất nặng, chúng mất thăng bằng, một số ngoẹo cổ vắt lên lưng và chúng tiêu chảy ra phân trắng. Điều gì gây ra việc này?
TRẢ LỜI: Triệu chứng mà bạn mô tả là nhiễm khuẩn Pasteurella.

Có khoảng 125 loài Pasteurella tấn công gà vì vậy chúng ta không nhất thiết phải đoán đó chính xác là loài nào.

Tôi xin nói rằng bệnh này thường được đưa vào sân gà của bạn thông qua chuột nhắt và chuột cống, vì vậy bạn cần diệt sạch chuột trên sân gà của mình! [viên bả Storm của hãng Bayer không bị lờn]

Để điều trị, hòa Sulquin vào nước uống của toàn bộ gà trong ba ngày, rồi ngưng hai ngày, rồi lại hòa tiếp ba ngày. Penicillin cũng rất hiệu quả, vậy hãy hòa bột Penicillin vào nước uống của gà trong 10 ngày liên tục.

Với những con bệnh nặng, chúng ta phải cho uống Penicillin một cách trực tiếp. Cách dễ làm nhất là hút 3cc Penicillin vào xi-lanh và bơm vào cổ họng. Làm vào buổi sáng và buổi tối trong 3 ngày.

CÂU HỎI 99: Tôi bỏ 30 trứng vào máy ấp và không trái nào nở. Tôi đập vỡ trứng và tất cả đều có gà con bên trong, nhưng như tôi đã nói chúng không chịu nở.
TRẢ LỜI: Bởi vì tất cả trứng đều có bào thai bên trong nên chúng ta có vấn đề ở công đoạn ấp nở chứ gà vẫn có cồ!

Khi bào thai chết trong máy ấp, thì thường là vì thiếu chất. Nên nhớ, một khi trứng được đẻ ra, nó phải có đủ lượng vitamin và khoáng chất cần thiết cho bào thai trong quá trình 21 ngày ấp nở!

Sản phẩm tốt nhất mà tôi thấy làm gia tăng tỷ lệ nở là Biotin Stress Pack, nên hòa loại bột vitamin này vào nước uống của toàn bộ gà giống trong mùa sinh sản.

CÂU HỎI 100: Tôi nuôi gà đá trường, và năm nay tôi bị bệnh đậu gà tấn công, tôi sợ rằng bệnh đậu để lại dư chấn tệ hại trên gà khiến chúng không đạt chuẩn đá trường.
TRẢ LỜI: Tôi đoán bạn đã biết rằng chẳng thể chữa trị bênh đậu gà vì nó gây ra bởi virus. Nếu chúng ta có thể trị được bệnh đậu gà thì hoàn toàn có thể chữa được ung thư, AIDS và bệnh cảm cúm thông thường!

Tuy nhiên, có một vài điều mà bạn có thể làm để trợ giúp cho gà trong khi bệnh đậu đang hoành hành. Hòa hỗn hợp vitamin và kháng sinh vào nước uống, việc này sẽ giúp tăng cường sức đề kháng để chúng không bị lây nhiễm cơ hội.

Tôi cũng thấy việc bôi thuốc trị mụn cóc RID-O-WART lên mụn đậu mỗi ngày trong vài ngày sẽ thúc đẩy quá trình lành bệnh và giảm sẹo.

CÂU HỎI 101: Một người bạn bảo tôi hãy đợi cho đến khi tất cả gà con nở hết rồi mới chủng ngừa bệnh Marek. Như vậy sẽ tiện hơn nhiều!
TRẢ LỜI: Tôi đồng ý như vậy sẽ tiện hơn nhiều, nhưng vấn đề ở chỗ virus gây bệnh Marek nằm trên lông tơ và những bụi lông óng ánh như plastic trôi nổi trong máy ấp khi gà con nở.

Do đó chúng ta phải chủng ngừa cho chúng trước khi chúng hít phải những bụi lông này.

Tôi đề nghị lấy khoảng ¼ lượng bột vắc-xin trong chai nhỏ rồi đo chai dịch pha và đổ ra ¼ chất lỏng hòa với ¼ lượng bột vắc-xin, rồi bỏ ¾ phần còn lại vào tủ lạnh cho đến khi lứa trứng kế tiếp nở.

Bạn phải đun sôi một chén nhỏ trong 15 đến 20 phút [để nguội] trước khi hòa bột và dịch pha vào đó, điều này sẽ đảm bảo nó được tiệt trùng.

CÂU HỎI 102: Tại sao gà mái gáy như gà trống? Con mái tre cảnh của tôi đang gáy, tôi có rất nhiều trống, nhưng nó vẫn gáy.
TRẢ LỜI: Trên thực tế, dây thanh quản ở cả mái lẫn trống là như nhau. Gà mái không gáy bởi vì nó thiếu động cơ tâm lý để làm việc đó.

Tuy nhiên, tuyến yên ở gà mái tiết ra một lượng nhỏ testosterone vốn là hormon giống đực, điều này khiến gà mái có mồng đỏ tươi .v.v. Vì một lý do nào đó, đôi khi tuyến yên tiết quá nhiều testosterone và gà mái sẽ phát triển một số đặc điểm của giống đực chẳng hạn như gáy.

Đây không phải là tình trạng vĩnh viễn, và nó sẽ trở lại bình thường một khi nội tiết cân bằng.

CÂU HỎI 103: Tôi có một trống bị chướng diều (crop bound) và trong vòng ba ngày nó chết. Tôi đã cho nó uống viên Sulfa trong ba ngày nhưng không tác dụng gì.
TRẢ LỜI: Một điều quan trọng cần ghi nhớ đó là diều chỉ đơn thuần là nơi chứa thức ăn, và vấn đề luôn nằm sâu ở bên trong của đường tiêu hóa.

Khi gà bị chướng diều và chúng ta cho nó uống thuốc, thuốc vẫn nằm ở diều và do đó không thể đến được nơi bị bệnh. Do vậy cần hiểu rằng, chúng ta phải làm sạch diều trước khi thuốc có thể phát huy tác dụng!

Quy trình mà tôi áp dụng là cho uống hai viên trị chướng diều vào buổi sáng và buổi tối cho đến khi diều sạch hẳn, tôi cũng hòa bột vitamin và điện giải với nửa chén nước, rồi hút đầy xi-lanh và bơm vào họng gà cho đến khi diều căng tròn. Quy trình này sẽ giúp trống diều trong vòng một hay hai ngày, rồi bạn có thể cho gà uống thuốc và chúng sẽ đi qua diều vào đến ruột nơi đang gặp vấn đề.

Đừng cho gà ăn trong khi nó đang bị chướng diều, sau khi diều trống, chỉ cho ăn bánh mì và nước trong vài ngày.

CÂU HỎI 104: Gà tơ của tôi, từ 2 đến 4 tháng tuổi, trở nên xanh xao vùng đầu, ăn uống kém và một số bị chết. Tôi mổ ra và phát hiện có giun trong ruột, một số con dẹp và một số dài và tròn. Tôi không nghĩ gà ở độ tuổi này đã bị nhiễm giun. Tôi phải tẩy giun như thế nào?
TRẢ LỜI: Một khi gà con của bạn có thể tiếp cận được với sâu bọ, côn trùng, ốc sên, trùn đất .v.v. thì chúng sẽ bị nhiễm giun.

Sản phẩm duy nhất trên thị trường được FDA chấp thuận dùng để diệt sán là Salsbury Wormal [hiện một số hãng khác mua bản quyền và sản xuất].

Piperazine chỉ diệt được giun đũa (Roundworm) và Levamisole diệt được giun nĩa (Gapeworm), giun tóc (Capillary) và giun đũa.

Do đó, lần đầu tôi sẽ tẩy giun cho gà con bằng Piperazine và Levamisole, rồi mới đến Wormal, rồi quay lại Piperazine và Levamisole.

CÂU HỎI 105: Tôi có một trống tơ mà tôi muốn giữ làm giống, nhưng đuôi của nó vẹo sang một bên. Thật tệ mỗi khi nó vỗ cánh, cánh lại đè lên đuôi và khiến nó càng vẹo hơn nữa. Tôi có thể làm gì?
TRẢ LỜI: Tật vẹo đuôi (wry-tail) như mọi người thường gọi là một đặc điểm di truyền và sẽ chuyển giao cho bầy con. Vấn đề ở chỗ gà có nhược điểm ở cột sống ngay tại vị trí xương bánh lái Pygostyle (chóp đuôi nơi lông mọc ra) và như đã nói, đặc điểm này sẽ được chuyển giao cho bầy con. Vì vậy tôi nhất định không dùng nó vào việc lai tạo!

Trong khi đang trả lời chủ đề này, tôi lại nhận được một bức thư khác từ một người có con trống tơ mà ngón thới bị cong [có lẽ quặp vào trong] chứ không thẳng. Đây cũng là tật di truyền và không nên dùng nó vào mục đích lai tạo.

CÂU HỎI 106: Tôi cho gà ăn khẩu phần rất chất lượng nhưng nhiều con trong số chúng vẫn có chóp lông bị quăn, đâu là vấn đề?
TRẢ LỜI: Vấn đề này rất dễ xử lý, lấy một chai A-Lyte, đây là dung dịch amino acid dành cho gia súc, hòa một muỗng canh vào một gallon [3.78 lít] nước. Cho gà uống trong vài tuần và lông sẽ mọc trở lại bình thường.

CÂU HỎI 107: Tôi phải vận chuyển gà đi đá giải xa hơn 100 dặm [160 km], chúng luôn bị tiêu chảy. Tôi phải làm gì để hạn chế điều này xảy ra?
TRẢ LỜI: Một lần nữa nguyên nhân do CĂNG THẲNG. Về cơ bản, gà là loài hoang dã và khi chúng ta chất lên xe và vận chuyển trong một thời gian dài, cơ thể chúng sẽ không chịu đựng nổi và đổ bệnh.

Một dấu hiệu CĂNG THẲNG là bệnh đường hô hấp, dấu hiệu khác là tiêu chảy.

Để ngừa bệnh tiêu chảy, trộn một gói Neomycin và một gói Bacitracin trong lọ và hòa một muỗng trà hỗn hợp này với một gallon nước uống trong bảy ngày trước khi bạn vận chuyển gà.

Để ngừa bệnh đường hô hấp, trộn một gói Gallimycin và một gói CTC và hòa một muỗng trà hỗn hợp này với một gallon nước uống trong mười ngày trước khi bạn vận chuyển gà.

CÂU HỎI 108: Gà của tôi bị bệnh đường hô hấp, vì vậy tôi gửi hai con đến phòng xét nghiệm và họ trả kết quả nói rằng chúng bị nhiễm Mycoplasma gallisepticum. Điều này nghĩa là gì?
TRẢ LỜI: CRD và MG là cùng một bệnh. MG hay Mycoplasma gallisepticum là thuật ngữ chuyên ngành, tôi dùng từ CRD hay Chronic Respiratory Disease [bệnh viêm đường hô hấp mãn tính].

Dẫu sao, điều quan trọng là bạn đã biết nguyên nhân, và tôi sẽ nêu cho bạn quy trình chữa trị bệnh này.

Nhưng trước hết, để tôi nói sơ về bệnh CRD. Bệnh có thể lây lan từ trứng sang gà con, triệu chứng của bệnh này rất nhiều: chảy mũi, gáy the thé, chảy nước mắt, khò khè, đầu tím tái khi tập luyện hay kiệt sức (poops-out) khi bị căng thẳng hay luyện tập.

Để chữa trị từng con, chích ½ cc Tylan 50 vào cơ ngực và dưới da sau gáy mỗi ngày trong vòng 5 ngày.

Để chữa trị một nhóm có triệu chứng bệnh, trộn một gói CTC với một gói bột Gallimycin trong lọ rồi hòa một muỗng trà hỗn hợp này với một gallon nước uống trong 14 ngày.

Nếu gà của bạn bệnh hoài hết năm này sang năm nọ thì bạn nên chủng ngừa cho chúng, vắc-xin tuy rất đắt tiền nhưng về lâu dài thì có lẽ vẫn rẻ hơn là điều trị bằng thuốc.

CÂU HỎI 109: Một số gà tơ của tôi bị chân vòng kiềng (bow-legged) và một số có mắt nhạt màu, xanh xao, tôi đưa chúng đến bác sĩ thú y và sau khi kiểm tra, ông nói chúng bị thiếu vitamin A & D. Tôi phải làm gì trong hoàn cảnh này?
TRẢ LỜI: Trước hết, tôi sẽ liệt kê một số triệu chứng cần biết trong trường hợp bị thiếu vitamin A, D & E.

Vitamin A: Bệnh mắt và mù, lớn chậm, đẻ kém, kháng bệnh kém, dễ nhiễm ký sinh và vi khuẩn.

Vitamin D: Lớn chậm, mất cân bằng can-xi và phốt-pho, sưng khớp, chân yếu, còi cọc và chân vòng kiềng.

Vitamin E: Thiếu máu, teo cơ, hấp thu vitamin A kém, chảy máu dữ dội và bệnh gà điên (Crazy Chick Disease).

Theo thông tin ở trên, chúng ta thấy rằng những vitamin này rất quan trọng trong việc nuôi gà mạnh khỏe, tôi đề nghị bạn bổ sung thêm một gói vitamin AD&E vào mỗi bịch vitamin thông thường, trộn trong lọ, rồi hòa một nửa muỗng trà hỗn hợp này vào nước uống của gà kể từ ngày một và duy trì cho đến khi chúng đạt khoảng một tháng tuổi.

Hỗn hợp này cũng rất tốt cho gà giống và gà đang thay lông!!

CÂU HỎI 110: Tôi mất vài con gà trưởng thành gần đây, chúng nằm gục với cổ thõng thượt và chết sau vài giờ. Tôi chẳng làm gì khác biệt ngoài việc cho ăn đồ thừa mà tôi lấy từ một nhà hàng địa phương.
TRẢ LỜI: Vấn đề mà bạn mô tả được gọi là bệnh ngộ độc thức ăn Botulism hay tên gọi phổ biến hơn là bệnh “liệt cổ” (Limber-neck).

Khi cho gà ăn cỏ vụn [sau khi dọn sân], rau củ, đồ ăn thừa (table scrap) .v.v. chúng ta có thể mang lại đủ thứ rắc rối! Nếu bạn sống ở vùng nóng và ẩm thì mọi thứ sẽ thiu thối rất nhanh và gà dễ bị mắc bệnh mà chúng ta gọi là ngộ độc thức ăn.

Vì vậy vấn đề của bạn nằm ở chỗ cho ăn đồ thừa và một khi bạn ngưng cho ăn và dọn sạch những thứ còn sót lại trong chuồng thì vấn đề sẽ biến mất.

CÂU HỎI 111: Chúng tôi bỏ một số trứng ngan (vịt xiêm) vào máy ấp và đến 28 ngày mà chúng vẫn chưa nở. Tôi nghĩ thời gian ấp của ngan là 28 ngày?
TRẢ LỜI: Thời gian ấp trứng ngan kéo dài từ 33 đến 35 ngày. Đối với vịt là 28 ngày.

Bởi vì đang nói về chủ đề thời gian ấp, tôi sẽ cho bạn thời gian ấp của một số loài điểu cầm khác: yến hót (canary) 13, bồ câu 18, két (parakeet) 19, gà 21, cút 23 đến 24, trĩ 24, gà sao 27, công 28, gà tây 28, ngỗng 28 đến 32, thiên nga 35 đến 40, đà điểu 42.

CÂU HỎI 112: Tôi sống ở Philippines, và ở đó có một loại bệnh gọi là DỊCH HẠCH (PLAGUE). Bệnh này quét sạch gà qué của tôi, nhiều bạn bè của tôi cũng bị mất sạch gà vì bệnh này, tôi có thể làm gì?
TRẢ LỜI: Thứ mà bạn gọi là “dịch hạch” ở Philippines thực ra là bệnh Newcastle, và nó rất khốc liệt trên hòn đảo này, bệnh này đã quét sạch nhiều bầy gà ở đó [Newcastle còn được gọi là bệnh “dịch tả gà” do kết hợp hiện tượng mắc bệnh hàng loạt và tiêu chảy].

Bạn phải chủng ngừa bệnh Newcastle khi gà đạt bốn tháng tuổi và rồi chủng ngừa toàn bộ bầy gà sau mỗi bốn tháng.

Vắc-xin Newcastle chỉ thực sự có tác dụng trong vòng 4 tháng, đó là lý do tại sao chúng ta phải chủng ngừa sau mỗi 4 tháng.

Vắc-xin này rất dễ xài, chỉ cần hòa vào nước uống. Khi bạn sắp sửa chủng ngừa, ngưng cho nước uống vào buổi chiều để gà thật khát, rồi vào sáng hôm sau hòa bột vắc-xin vào 1 quart [0.95 lít] nước, rồi đổ vào thùng 5 gallon [19 lít] và từ thùng này, châm vào từng chén nước của gà.

Để gà uống từ 4 đến 6 tiếng, rồi trút phần thừa trong chén vào lại thùng và đem đổ bỏ thật xa sân gà.

Nên nhớ rằng, điều quan trọng là phải lặp lại quy trình sau mỗi bốn tháng!

CÂU HỎI 113: Tôi có một vấn đề nghiêm trọng ở cả gà tơ lẫn gà trưởng thành, chúng tiêu chảy phân trắng, đầu tím tái, sốt, giảm cân nhanh và chết trong vòng một đến hai ngày. Tôi hòa Sulfaquinoxaline vào nước uống nhưng không có tác dụng. Tôi phải làm gì?
TRẢ LỜI: Hiện nay, chúng ta gặp phải vấn đề này ở khắp nơi trong nước, cả gà công nghiệp (commercial) lẫn gà vườn (back-yard flock).

Loài gây ra vấn đề là khuẩn Pasteurella, nhiều loài Pasteurella có thể gây bệnh ở gà và một số kháng rất mạnh với những loại thuốc mà chúng ta thường sử dụng để chữa trị.

Tôi đề nghị bạn lấy gói bột Penicillin, hòa vào nước uống theo tỷ lệ một nửa muỗng trà mỗi gallon trong 10 ngày. Sau Penicillin, hòa bột Tetracycline vào nước uống trong từ 7 đến 10 ngày.

Một cách điều trị khác mà bạn có thể thử là chích 3 cc Distrycillin bên dưới cổ họng vào buổi sáng và buổi tối trong ba ngày bởi hầu hết khuẩn Pasteurella đều mẫn cảm với Penicillin.

CÂU HỎI 114: Tôi không gặp may với cái máy ấp. Lứa ấp đầu tiên quá khô nên gà chết trong trứng khi cố gắng thoát ra, vì vậy lứa sau tôi đổ đầy nước ở đáy máy ấp, khi gà nở chúng quá ướt nên sau đó bị chết sặc (drowned). Bạn có thể cho tôi vài lời khuyên nên làm gì?
TRẢ LỜI: Hãy bắt đầu từ nhiệt độ, nó nên khoảng 100°F [37.8°C], nó phải được duy trì 24 giờ mỗi ngày, nếu nó sụt xuống vào ban đêm, thì bạn sẽ không có kết quả ấp nở tốt, vì vậy hãy đặt máy ấp trong phòng nơi nhiệt độ ổn định suốt ngày.

Kế tiếp chúng ta cần kiểm tra nhiệt kế ống ướt (wet bulb) [tuy dùng để đo độ ẩm nhưng vẫn được gọi là “nhiệt kế” - thermometer thay vì ẩm kế - hygrometer], hãy đảm bảo rằng bấc sạch sẽ, tôi đề nghị bạn giặt bấc bằng xà bông với nước sau mỗi lứa ấp. Trong 18 ngày đầu chúng ta nên chỉnh độ ẩm ở 60%, làm sao chúng ta biết khi độ ẩm đạt 60%? Nhiệt kế bình thường [ống khô] chỉ 100°F [37.8°C] và nhiệt kế ống ướt chỉ 88, độ ẩm tương đối trong máy ấp là 62% và như vậy là tốt trong 18 ngày đầu.

Trong ba ngày cuối, độ ẩm tương đối nên tăng đến 70%. Do đó nhiệt kế bình thường chỉ 100°F và nhiệt kế ống ướt chỉ 91, nếu bạn đạt được chỉ số gần như vậy thì bạn sẽ có lứa ấp nở tốt.

CÂU HỎI 115: Mầm bệnh vẫn lưu cữu trong bầy gà của tôi vài năm qua, người tại Bộ nông nghiệp nói tôi phải thanh trùng toàn bộ nhà trại (loft), sân chuồng (coop) và chuồng giống. Tôi đang nghĩ đến việc rải vôi trên nền và xới lên. Bạn có nghĩ vậy không?
TRẢ LỜI: Không, rải vôi khá mất công mà nó lại không hiệu quả bằng các chất sát trùng đời mới vốn có sẵn trên thị trường.

Vôi là thứ mà người ta sử dụng 50 năm trước bởi đó là thứ tốt nhất hồi đó, nhưng vào thời đại ngày nay chúng ta có hợp chất gọi là Quaternary Ammonia, chất sát trùng này hiệu quả và dễ sử dụng hơn nhiều.

Loại tốt nhất mà tôi thấy là GERMEX, bạn có thể dùng để xịt lồng, dụng cụ .v.v. thay vì còng lưng rải vôi.

GERMEX cũng có thể được dùng để nhúng trứng trước khi ấp nhằm hạn chế lây nhiễm bệnh. Xịt một chút GERMEX vào chén nước một ngày trước khi bạn rửa sẽ giúp loại bỏ tảo và mốc trong chén.

Lồng úm và máy ấp cũng có thể được thanh trùng bằng GERMEX.

CÂU HỎI 116: Khi một số gà của tôi lớn lên, mắt và vùng xung quanh mắt của chúng chuyển thành nhạt màu hơn. Khi chúng còn nhỏ thì mắt đỏ tươi, nhưng như đã nói, một số con đổi sang màu nhạt. Điều gì gây ra hiện tượng này?
TRẢ LỜI: Theo hiện tượng mà bạn mô tả, gà của bạn bị thiếu vitamin A.

Bây giờ tôi đoán bạn đang tự hỏi tại sao một số con bị thiếu mà không phải là tất cả vì chúng ăn cùng khẩu phần?

Tôi sẽ giải thích, có khác biệt lớn về di truyền giữa các dòng gà liên quan đến khả năng tiêu thụ các loại vitamin.

Cũng vậy, một số cá thể có mức độ trao đổi chất khác biệt, do đó nhu cầu dưỡng chất thay đổi tùy con mặc dù chúng xuất xứ từ cùng một bầy.

Cầu trùng Coccidiosis và giun cũng cướp nhiều dưỡng chất của gà kể cả vitamin A.

Đề nghị bạn chích ½ cc vitamin A&D vào sâu trong cơ ngực mỗi ba tuần, cũng cho ½ muỗng trà bột vitamin AD&E vào mỗi gallon nước uống, việc này cũng tốt cho cả gà giống lẫn gà tơ!

CÂU HỎI 117: Tôi thường gặp trường hợp một trong những con gà lớn của mình mắc bệnh và chết, tôi mổ xác hai con gần nhất và phát hiện thấy gan to gấp bốn đến năm lần bình thường, chiếm toàn bộ khoang bụng. Nguyên nhân là gì?
TRẢ LỜI: Trong nhiều năm trời bệnh này được gọi là bệnh gan to (Big Liver Disease), nó thực sự là một dạng u hạch bạch huyết (Lymphoid Leukosis.) [tức bệnh máu trắng].

Bệnh máu trắng luôn tấn công gà lớn, nó gây ra bởi virus nên không có thuốc điều trị. Vào thời điểm hiện tại, chưa có vắc-xin cho bệnh máu trắng Leukosis.

Bạn đã làm đúng với điều mà mọi người nên học cách làm là mổ gà, gan to rất dễ thấy và bạn đã biết vấn đề chính xác là gì, bệnh này không lây cho toàn bộ bầy gà và bạn chỉ mất vài con mà thôi.

Sẽ tốt nếu bạn theo dõi những con bị chết và cố tìm xem chúng có lây cho con nào khác hay không, nhờ vậy bạn có thể loại bỏ con gà mang mầm bệnh đó.

CÂU HỎI 118: Tôi muốn chăm sóc kỹ lưỡng cho gà giống của mình vào mùa thay lông và sinh sản, vài người bạn của tôi chích ¼ cc B-12 với [dầu] gan và sắt, và 1/8 cc vitamin AD&E mỗi hai tuần. Với bạn, quy trình này có ổn không?
TRẢ LỜI: Các vitamin ADE&K được gọi là vitamin tan trong dầu (fat soluble), điều này có nghĩa rằng chúng tồn tại trong cơ thể gà một thời gian dài và được dùng đến khi cần.

Vitamin “B” được biết là loại tan trong nước (water soluble), điều đó có nghĩa rằng cơ thể dùng chúng ngay lập tức và đào thải phần dư qua phân. Do vậy bạn sẽ thấy người ta bổ sung vitamin “B” thường xuyên hơn những loại vitamin tan trong dầu.

Một quy trình tốt mà bạn nên áp dụng là chích ½ cc vitamin A&D vào sâu trong cơ sau mỗi ba tuần, lý do mà chúng ta phải chích sâu trong cơ là vì một số gà phản ứng với những vitamin này và chúng ta sẽ thấy vết thương hay lở loét ở ngay chỗ chích do đó tốt nhất nên chích sâu.

Vitamin AD&E sẽ tồn tại trong cơ thể gà trong khoảng ba tuần, đó là lý do chúng ta không phải chích quá thường xuyên.

Bây giờ, như đã nói, vitamin “B” lại khác, chúng không được tích trữ trong cơ thể. Khi gà được chích một mũi B Complex, cơ thể sẽ hấp thu lượng nó cần và đào thải số còn lại, do đó chúng ta phải hiểu rằng loại vitamin này cần được cung cấp một cách thường xuyên hơn loại tan trong dầu.

Một quy trình tốt có lẽ là chích ¼ cc vào ngực hai lần mỗi tuần.

Cá nhân tôi không o bế gà trong giai đoạn thay lông, vì vậy tôi chỉ trộn hai gói vitamin dành cho gia cầm với một gói bột vitamin AD&E trong lọ, rồi trộn ½ muỗng trà hỗn hợp này vào một gallon [3.78 lít] nước uống ba lần mỗi tuần.

CÂU HỎI 119: Một vài trống và mái của tôi bị tiêu chảy (diarrhea), sút cân và chết. Tôi cho chúng uống kháng sinh nhưng không có tác dụng, bởi vậy tôi gửi hai con đến phòng xét nghiệm, họ gửi trả kết quả nói rằng mầm bệnh mẫn cảm với Neomycin và Nitrofurazone. Tôi phải làm gì đây?
TRẢ LỜI: Phòng thí nghiệm đã tiến hành bước được gọi là thử độ mẫn cảm (sensitivity test), bài thử này sẽ cho chúng ta biết loại kháng sinh nào sẽ diệt được mầm bệnh (germ) mà gà bạn đang bị nhiễm.

Việc yêu cầu phòng xét nghiệm thử độ mẫn cảm luôn là một ý tưởng hay!

Nitrofurazone được bán dưới tên thương mại AMIFUR, hòa một muỗng trà một gallon nước uống trong hai ngày đầu tiên, rồi hòa ½ muỗng trà trong ba ngày kế tiếp.

Sản phẩm này có thể gây ngộ độc ở gà, vì vậy nếu bạn thấy một số con có triệu chứng căng thẳng sau vài ngày điều trị, hãy chuyển sang Neomycin.

Thông thường khi gà đổ bệnh, chúng sẽ không uống quá nhiều nước, mà nếu không uống nước thì coi như không uống thuốc.

Trong trường hợp này, bạn nên nhồi Neomycin hay Amifur vào vỏ con nhộng rỗng và cho uống một viên vào buổi sáng và một viên vào buổi tối trong năm ngày.

CÂU HỎI 120: Tôi có một vài con gà tơ thả rông ngoài bãi, tôi thấy chúng không được mạnh khỏe, vì vậy tôi bắt về và thấy chúng bị sút cân và đi phân rất lỏng. Tôi gửi hai con đến phòng xét nghiệm để họ kiểm tra và trả kết quả về nói rằng chúng bị nhiễm E. coli và Pseudomonas aeruginosa. Điều này nghĩa là gì?
TRẢ LỜI: Điều này có nghĩa là phòng xét nghiệm đã phân lập được hai vi khuẩn hay mầm bệnh từ đường ruột của những con mà bạn gửi tới.

Cả hai loại vi khuẩn này thường được phát hiện trong nguồn nước giếng, vì vậy điều đầu tiên mà tôi sẽ làm là kiểm tra nước giếng.

Phòng Y tế địa phương (County Health Dept.) sẽ kiểm tra nước giếng của bạn và thường là miễn phí, mà nếu có cũng không quá mắc.

Những mầm bệnh này cũng được phát hiện trong nước cống (sewage), vì vậy đừng để có đường cống lộ thiên nào trong khu vực mà gà di chuyển. Ao hồ và vũng nước cũng là những nguồn lây nhiễm các loại vi khuẩn này, vì vậy hãy cố gắng kiểm soát nguồn nước uống của chúng.

Bệnh trở nặng một khi gà bị lạnh (cold) vì vậy cố gắng giữ ấm cho chúng trong quá trình điều trị.

Loại kháng sinh đầu tiên để thử là Neomycin với hai muỗng trà mỗi gallon nước uống trong năm ngày.

Nếu tình hình không cải thiện, chuyển sang bột Agribon với hai muỗng trà mỗi gallon nước uống trong từ năm đến bảy ngày.

CÂU HỎI 121: Tôi có quãng thời gian tồi tệ trong việc ấp nở trứng. Tôi ấp 40 trứng và chỉ có tám trái nở, số còn lại có gà con bên trong nhưng đều chết hết. Làm ơn giúp đỡ!
TRẢ LỜI: Bạn không phải là người duy nhất gặp vấn đề này, rất nhiều người đang gặp rắc rối về ấp nở.

Khi bào thai chết trong trứng, đó là vì thiếu vitamin, tôi sẽ không đi vào chi tiết loại vitamin nào khiến bào thai bị chết vào một ngày nhất định trong quá trình ấp nở, mà sẽ đưa ra một quy trình để bạn áp dụng nhằm gia tăng tỷ lệ nở.

Trước hết, chúng ta phải hiểu rằng viên gà đẻ (lay pellet) đúng chính xác như tên gọi, và đó là loại viên chứa đầy đủ dưỡng chất để giúp mái đẻ trứng, tuy nhiên chúng không chứa đủ chất để đảm bảo trứng nở.

Bây giờ tôi chắc bạn sẽ đồng ý rằng tất cả gà vườn của chúng ta đều không được nuôi với mục đích lấy trứng, chúng ta là những nhà lai tạo, vì vậy chúng ta cần viên gà giống (breeder pellet). Viên gà giống có đầy đủ dưỡng chất cần thiết để trứng nở. Tôi nhận thấy rằng rất khó kiếm viên gà giống ở một số vùng trong nước, vì vậy bạn và một số chiến hữu của mình nên nói chuyện với xưởng xay sát địa phương xem họ cần đơn đặt hàng mức nào để sản xuất chúng. Bạn có thể nói với họ rằng cám gà cảnh (Gamebird Crumble) cũng có cùng công thức, xem họ có thể sản xuất chúng dưới dạng viên cho bạn hay không.

Nếu không thể kiếm ra viên gà giống, bạn có thể lấy một gói Vita-Tone và vitamin Biotin, trộn hai gói trong lọ, và hòa hai muỗng trà hỗn hợp này vào một gallon nước uống. Cho gà giống của bạn uống dung dịch vitamin này trong suốt mùa sinh sản.

CÂU HỎI 122: Tôi gặp vấn đề cáo lẻn vào chuồng gà. Tôi có thể kiếm mã tiền (Strychnine) ở đâu để đánh bả chúng?
TRẢ LỜI: Mã tiền bị cấm lưu hành trên thị trường từ năm 1977, và theo tôi biết thì không chất nào có tác dụng trong việc không chế thú săn mồi.

Tôi cũng gặp vấn đề cáo lẻn vào chuồng gà, vì vậy vài năm trước đây tôi mua một số bẫy loại tốt và có thể khống chế số lượng cáo trong khu vực của mình. Những loại bẫy này bắt sống chúng, rồi đưa chúng đến khu vực ở xa và phóng thích. Tôi đã bẫy được trên 30 con trong vòng tám năm qua, việc này đã hạn chế thiệt hại vì thú hoang.

Bẫy tuy mắc tiền, nhưng nếu bạn tính đến việc bao nhiêu con gà được cứu mạng thì vẫn còn rẻ chán! Bẫy được mua từ:

TOMAHAWK LIVE TRAP COMPANY Phone :715-453-3550
P.O BOX 323. TOMAHAWK, WI 54487

CÂU HỎI 123: Một số gà tơ của tôi được nhốt ở một khu vực trong sân gà bắt đầu xanh xao và sút cân. Tôi mổ một con và thấy cả đống giun. Chúng dẹp và bao gồm nhiều đốt dọc theo thân. Tại sao đám gà ở khu vực này lại có giun mà không phải là tất cả? Đấy là loại giun gì?
TRẢ LỜI: Loại giun dẹp có nhiều đốt (segment) gọi là sán. Sán có thể dài từ ¼ inch [6mm] cho đến 14 inch [36cm].

Những vật chủ trung gian của sán gồm: bà chằng (slug), ốc sên, trùn đất, bọ cánh cứng (beetle), ruồi, cào cào và kiến. Điều đã xảy ra đó là sán rụng đốt bên trong cơ thể gà và những đốt này được thải ra theo phân, vật chủ trung gian ăn những đốt này và rồi gà lại ăn chúng .v.v. và nó bị tái nhiễm sán!

Nguyên nhân mà một khu vực nhất định trong sân gà của bạn bị lây nhiễm có lẽ là vì cái khu vực đặc biệt đó có nhiều kiến, bọ .v.v. sinh sống.

Bây giờ bạn đã biết về vấn đề sán, bạn cần loại bỏ những vật chủ trung gian bằng cách diệt kiến bằng Malathion và xịt lồng bằng Permaban để diệt ruồi, bọ .v.v.

Sản phẩm duy nhất trên thị trường được chấp thuận trong việc tẩy sán là viên Wormal.

Những sản phẩm như Tramisol, Levamisole, Piperazine và IVOMEC không tẩy được sán.

Đầu sán thường cắm sâu vào thành ruột, điều khiến chúng rất khó bị diệt, vì vậy hãy đảm bảo bạn cho gà nhịn đói trước khi uống thuốc tối thiểu 18 tiếng, sau khi uống độ 1 tiếng, bạn có thể cho gà ăn. Lặp lại quy trình này sau 10 ngày.

Tôi hết sức hy vọng bạn cảm thấy thích thú khi đọc cuốn sách này như lúc tôi viết nó!

HẾT