Gan lỳ Floyd Gurley – http://sabungero.trimp-media.com (Trích THE SCIENTIFIC BREEDING OF GAMEFOWL) Gan lỳ bao gồm nhiều cấp độ từ cái-gọi-là đá chết bỏ cho đến rót (dunghill). Mọi người đều biết rằng có những bầy hay dòng gà chọi nhất định gan lỳ hơn những dòng khác. Chúng ta từng thấy những bầy mà mọi người hết sức khâm phục sự gan lỳ của chúng trong các trận đấu dằng dai. Chúng ta cũng thấy những bầy hầu như không thể trụ nổi quá lâu. Tôi tin rằng gan lỳ bao gồm 50% di truyền và 50% môi trường. Đấy là nơi mà lai tuyển chọn đóng vai trò quyết định. Một số người tin rằng nếu họ có một bầy đá hay nhưng lại rót, rồi họ đem pha chúng với một bầy thật gan lỳ thì bầy gan lỳ sẽ giúp chúng trụ lâu trong trường đấu. Tôi lại nghĩ khác. Bầy rót sẽ kéo bầy gan lỳ xuống. Trước hết, tôi tin rằng bầy gan lỳ được lai theo hướng tuyển chọn những chiến kê đã chứng tỏ bản lãnh trong các trận đấu dằng dai. Nhưng bạn hãy định thần và nghĩ xem tại sao chúng luôn đá dằng dai? Bởi vì chúng đâm kém. Nói cách khác, càng lai về phía đâm xuất sắc và chiến thắng ấn tượng thì bạn càng xa rời gan lỳ bởi vì chúng không hề chứng tỏ độ gan lỳ. Chúng ta đều nghe nói rằng, để chọn một mái giống, hãy chọn con nào không quá đanh đá, mái hiền lành chung bầy với mái khác trong chuồng giống. Chúng ta được khuyên hãy loại bỏ mái đanh đá vốn luôn gây rắc rối. Tôi tin rằng đây là sai lầm nghiêm trọng. Trên thực tế, ảnh hưởng của trống cha và mái mẹ lên hậu duệ là tương đương nhau. Bạn nên theo dõi gà con phát triển và sẽ thấy ngay từ sớm chúng đã thiết lập một thứ tự bầy đàn. Nếu bạn tách mái tơ nuôi riêng mà không có trống thì bạn sẽ nhanh chóng phát hiện đâu là những con đầu đàn trong bầy. Làm tương tự với bầy trống tơ và bạn sẽ nhanh chóng thấy con đầu đàn. Đấy là những con gan lỳ nhất trong bầy gà của bạn. Dường như một số sư kê lớn sau này nuôi gà theo kiểu công nghiệp. Không nên làm như vậy. Gà tơ phải được chăn thả chung cả trống lẫn mái. Bạn sẽ thấy những trống tơ tốt nhất là những con thiết lập một lãnh thổ hay tách khỏi những trống tơ khác cùng với một số mái tơ mà nó bảo vệ và không để những trống tơ khác tiếp cận. Đấy là những điều bạn cần để ý. Gà gan lỳ bảo vệ lãnh thổ, điều khiến chúng chiến đấu dữ dội. Ngày xưa, có rất nhiều trang trại nuôi chăn thả. Người ta thả một trống vào bãi (farm walk) cùng với vài mái và trống này sẽ trở nên rất hung hăng và gan lỳ. Khi bạn vào bãi để bắt nó, bạn không cần phải tìm, chỉ cần mang theo một con gà mồi, khi gà mồi gáy, gà trống ở bãi sẽ chạy lại và bay đá gà mồi trên tay bạn. Đó là những ngày xưa tươi đẹp. Trống thả bãi rất khó bị quất sụm. Ngày nay, chúng ta phải chuyển qua nuôi chuồng và cột dây vì số lượng quá nhiều. Ngày xưa chó giữ trại bảo vệ gà của bạn. Ngày nay, chó ở đâu cũng chỉ muốn giết bất kỳ thứ gì chạy lăng quăng. Xu hướng nuôi nhốt lấn át chăn thả và như chúng ta đều biết, tất cả những nơi này có toàn chó sát thủ. Ngày nay, cột dây là cách tốt nhất mà chúng ta có thể làm. Nhưng không thể bằng với chăn thả. Khi chiến kê được cột cách nhau vài feet thì chúng sẽ kém hung dữ đi nhiều. Một sân toàn những hàng dây cột và không có mái chạy rông cũng ổn. Nhưng tôi muốn mái chạy rông giữa đám trống. Chúng đơn giản phải có điều gì đó giải khuây trong môi trường gò bó. Luôn nhớ rằng trạng thái tâm lý của chiến kê cũng quan trọng tương đương với trạng thái thể chất. Tôi cảm thấy nên luôn ghép mái với trống bất cứ khi nào có thể. Trống tơ không thể phát triển tối đa năng lực của mình nếu trước đó không được ghép chung với mái hay mái tơ. Rồi khi đã phát triển, đưa nó ra dây cột với bầy mái chạy rông xung quanh. Tôi tin rằng tất cả lồng bay đều phải ghép mái để giúp trống sung mãn. Tôi cũng tin rằng lồng bay phải bố trí sao cho các trống không thể nhìn thấy nhau. Việc này sẽ mang lại sự hung dữ và sắc sảo. Nếu trống không nhìn thấy con khác trong vòng 2 tuần thì nó sẽ hung dữ hơn khi đá trường. Ngày nay, chúng ta phải vận dụng mọi phương tiện sẵn có để khiến chiến kê gan lỳ và hung dữ hơn. Dù bạn có làm gì đi nữa thì vẫn để lọt một số gà rót. Ai chưa từng gặp gà rót thì hoặc là tay lựa gà siêu đẳng hoặc may mắn quá thể. Vậy nên đừng cười những ai xui xẻo bởi bạn có thể là người tiếp theo.
Chào bạn, mình từng trao đổi với mấy người bạn (có đổ và bán gà) thì họ nói rằng cần phải đổ gà thiệt gan lỳ. Bởi đối với người mua gà tức khách hàng thì có hai loại thua độ. Thua bình thường (chung độ) và thu tức tưởi (vẫn chung độ nhưng thêm cục tức vì gà rót, gà chạy). Trường hợp sau họ sẽ phản ứng với người bán gà rất dữ dội. Vậy nên, người đổ gà "khôn ngoan" (để kinh doanh) phải đổ theo hướng gan lỳ tức nằm yên cho địch đá đến chết. Nếu bạn tự đổ gà để đá thì lẽ tự nhiên bạn sẽ đổ gà đá thật hay, và theo ý của tác giả thì đấy là hướng đi đến chỗ kém gan lỳ!
