Thay lông là gì và làm sao để giúp gà vượt qua giai đoạn này

Thay lông là gì và làm sao để giúp gà vượt qua giai đoạn này
Kathy Shea Mormino – www.grit.com

Vào mỗi cuối hè đầu thu, nền chuồng gà trông giống như vừa mới trải qua một đêm “đấu gối”. Giả sử bầy gà mạnh khỏe và không nhiễm ký sinh, thì đấy là hiện tượng thay lông. Vậy thay lông là gì, xảy ra khi nào và chúng ta có thể làm gì để giúp gà vượt qua giai đoạn này? Thay lông là trút bỏ lông cũ và mọc ra lông mới. Việc thay lông ở gà diễn ra tuần tự, bắt đầu ở đầu và cổ, rồi lan dần xuống đến lưng, ức, cánh và đuôi. Dẫu thay lông xảy ra theo chu kỳ đối với từng cá thể, nó cũng có thể xảy ra trong điều kiện thiếu thức ăn, nước uống và ánh sáng. Gà mái ấp có xu hướng thay lông triệt để sau khi trứng nở vì chúng bắt đầu ăn uống trở lại bình thường.

Ảnh dưới đây là Phoebe, con Frizzle Cochin của tôi vào tháng 10 năm 2010. Kế đó là hình của Phoebe vào tháng 9 năm 2011.



Đợt thay lông thứ nhất

Thực sự có đến hai đợt thay lông hay “mini-molt” theo cách gọi của tôi trước khi gà vào mùa thay lông đầu tiên. Đợt thay lông đầu tiên bắt đầu từ 6-8 ngày tuổi và hoàn tất trong vòng 4 tuần khi lông tơ (down) được thay hoàn toàn. Dưới đây là con Olive Egger ở 7 ngày tuổi. Nó rụng lớp lông tơ màu vàng và thay bằng lớp lông mới.



Đợt thay lông thứ nhì

Đợt thay lông thứ nhì xảy ra từ 7-12 tuần tuổi và lớp lông đầu tiên được thay thế bằng lớp lông thứ nhì. Đấy là lúc mà các lông dài và đặc trưng xuất hiện. Những con Black Copper Maran & Ameraucana này đạt 11 tuần tuổi vào đợt thay lông thứ hai.


Đây là dấu hiệu gà con trải qua các đợt thay lông trong chuồng nuôi.


Mùa thay lông

Tất cả gà đều thay lông theo mùa (annual molt), mùa đầu tiên xảy ra khi gà đạt từ 16-18 tháng tuổi. Vào mùa thay lông, gà rụng toàn bộ lông và mọc lớp mới. Thay lông xảy ra dưới tác động của việc giảm thời lượng chiếu sáng vào cuối mùa thu và đầu mùa đông. Lông chứa đến 85% protein, việc tái tạo lông đòi hỏi rất nhiều năng lượng và dưỡng chất dự trữ, kết quả là, sản lượng trứng dường như sút giảm hoặc ngưng hoàn toàn cho đến khi thay xong. Trung bình, việc thay lông cần từ 7-8 tuần để hoàn tất nhưng biến động từ 4-12 tuần hay lâu hơn.



Cả thay lông lẫn đẻ trứng đều là điều chỉnh tự thân nhằm đáp ứng với thời lượng chiếu sáng. Dưới điều kiện ánh sáng tự nhiên, gà sẽ ngưng đẻ trứng vào mùa thu và đông và khi mùa xuân đến với thời lượng chiếu sáng tăng và lông mọc lại, gà lại tiếp tục đẻ. Để khuyến khích gà đẻ, có thể chiếu sáng bổ sung cho chuồng gà.

Thay lông cũng có thể xảy ra trong điều kiện thiếu thức ăn, nước uống và ánh sáng. Gà mái ấp có xu hướng thay lông triệt để sau khi trứng nở vì chúng bắt đầu ăn uống trở lại bình thường.

Dưới đây là một vài con gà đang trải qua mùa thay lông thông thường:



Đây là Phoebe đang trong mùa thay lông. Nó thay lông theo cách trụi lủi như thế này trong hai năm qua. Nó cũng là chiến binh nữa, tôi chẳng thấy nó cần phải mặc áo lạnh bao giờ.




Lông mới mọc có ống chứa tĩnh mạch (vein-filled shaft) nên sẽ xuất huyết nếu bị cắt hay gãy. Lông ống (pin) rất nhạy cảm và không nên bắt gà trong giai đoạn thay lông vì sẽ làm nó đau. Đốm đen trong hình dưới đây là máu khô ở đầu lông gãy.


Lông nhú ra từ ống chứa tĩnh mạch, mà nó được bao bọc bởi lớp sáp.


Một lớp sáp bao phủ xung quanh mỗi cọng lông mới dẫu bị rụng hay bị gà khác mổ. Phiến lông bung ra và tĩnh mạch bên trong khô đi (lúc này ống trở thành quản).

Hình chụp lớp vỏ sáp bong ra:


Làm thế nào giúp gà vượt qua giai đoạn thay lông và đẻ trứng trở lại

Có một số việc mà bạn có thể làm để giúp gà vượt qua giai đoạn thay lông dễ dàng hơn:

1. Hạn chế căng thẳng càng nhiều càng tốt. Gắng đừng dời chúng qua khu vực mới hay đưa gà mới vào bầy.

2. Tăng hàm lượng protein lên 20-22%. Cách tốt nhất là mua thức ăn công nghiệp (chẳng hạn, đổi từ cám gà đẻ sang cám gà thịt trong khoảng 1 tháng).

3. Cung cấp chất bổ vào khẩu phần hàng ngày: dầu cá, hạt hướng dương, cá ngừ, trứng luộc, cám đậu nành, thức ăn dành cho mèo (bởi nó chứa đạm động vật), đậu hà lan, bột cá, dầu gan cá tuyết.

4. Hạn chế bồng để tránh gà bị đau và căng thẳng.

Được vậy, trong vòng vài tuần, bộ lông xấu xí và trơ trụi sẽ trở thành bóng bẩy và sum xuê.

Tháng 9 năm 2011:




-------------------------------------------------------------------------


Bánh mì thịt: lượng protein cần thiết cho giai đoạn thay lông (Lisa)