Thảo luận về lối đâm

Thảo luận về lối đâm
Mike Allen (The Gamecock Magazine, 1982) - www.ultimatefowl.com

Bởi vì đa số những sư kê hiểu biết đều xếp lối đâm (cutting ability) vào danh sách ưu tiên của họ, tôi xin chia sẻ ý kiến của mình về các yếu tố làm nên một chiến kê đâm giỏi. Dẫu chiến kê đâm giỏi là sản phẩm của sân giống (brood yard), chúng ta phải công nhận rằng những phẩm chất như vậy có thể bị hủy hoại bởi những ảnh hưởng khác. Tôi thấy rất ít bài viết về chủ đề này, và rất mong một số ý kiến từ người khác ở điểm này.

Điều gì có thể phức tạp như một năng lực tự nhiên? Chúng ta có thể so sánh lối đâm tốt với những năng lực tương tự thể hiện nơi các vận động viên, chẳng hạn như võ sĩ đấm bốc. Để thành công, bạn phải có nhãn quan thật sắc bén, thần kinh vững vàng, phối hợp đòn thế và phát triển cơ bắp phù hợp. Nghệ thuật đâm chém siêu đẳng của chiến kê có thể bị hạn chế hay tác động lớn lao bởi sự phát triển không phù hợp của hệ cơ bắp, vốn kiểm soát việc thực thi những đòn đá phù hợp.

Trong bất kỳ trường hợp nào, chúng ta không nên quy kết lối đâm kém như một lời biện hộ cho thất bại. Để khơi gợi khả năng phân tích và đánh giá, tại sao chiến kê của chúng ta không đâm? Ngay từ đầu, chúng ta phải biết chiến kê của mình bằng cách nghiên cứu chúng một cách nghiêm túc trong mọi tình huống. Bằng việc sử dụng cảm quan chung trong các tình huống bất ổn, vốn phát sinh từ những trường hợp chiến kê bất ngờ đâm kém, thì các nguyên tắc khoa học sẽ vào cuộc.

Chúng ta phải có một công thức về lối đâm tốt. Điều đầu tiên mà chúng ta phải duy trì thành công là một dòng gà đồng nhất (uniform) và mạnh khỏe. Hãy nhìn vào đội Liza Galore [Eddie Araneta và Billy Ruble], những người từng gắn bó với dòng Ruble chừng nào mà chúng ta còn nhớ nổi. Đây là điểm thuận lợi trong việc hiểu biết về lịch sử dòng gà của bạn, cả di truyền lẫn cá thể. Tầm quan trọng của việc gắn bó với một dòng gà tốt trong nhiều năm trời là không thể chối cãi, bởi bạn có thể xác định xem những con này có lo lắng, bốc đồng, ranh mãnh và sở hữu năng lực vốn có để đâm một cách hiệu quả hay không. Với việc duy trì một dòng gà như vậy, bạn sẽ nhanh chóng nhận ra rằng lối đâm tốt là một yếu tố nội tại (built in), và chỉ cần những ảnh hưởng phù hợp để đưa nó ra. Những ảnh hưởng này từng được thảo luận nhiều lần qua nhiều bài biệt dưỡng cũng như chế độ nuôi.

Hãy xem xét đến sinh lý học vận động của cơ, và quan trọng tương đương, đến cơ vân (skeletal muscles) và phát triển của nó. Trong việc đâm chém, chúng ta phải xem xét đến cơ vân, và ở mức độ thấp hơn đến cơ tim. Không mấy sư kê kiểm soát cơ tim thông qua việc dùng thuốc kích thích (drug). Tuy nhiên, đó là cơ vân, vốn là mối quan tâm hàng đầu, bởi điều chỉnh hiệu quả của chúng đối với môi trường bên ngoài.

Việc sở hữu cơ cấu vận động của cả cánh lẫn chân, khiến chiến kê của chúng ta cực kỳ cơ động. Với cặp cánh giữ thăng bằng trong khi đôi chân di chuyển, phải công nhận rằng hệ cơ và xương thể hiện sự tương đồng về chức năng đá. Tầm quan trọng của sự tăng trưởng và phát triển phù hợp của khung xương là không thể nhấn mạnh thêm. Bởi vậy chẳng có gì ngạc nhiên khi chức năng của cả cơ cánh lẫn cơ chân trong chiến đấu, hé lộ những nhiệm vụ quan trọng tương đương. Tất cả chúng ta đều từng chứng kiến một trống cố đâm mà không dùng đến một bên cánh, vốn bị liệt (disable).

Chính chức năng của não, cánh và chân, vốn đem lại cảm giác thăng bằng, điềm tĩnh và gia tốc cho chiến kê của chúng ta. Vị trí của đầu vào bất kỳ thời điểm nhất định nào được truyền đến tiểu não (cerebellum) nhờ những hoạt động phức tạp như rung động của tế bào lông (sensory hair cell) vốn hỗ trợ cho cân bằng của chúng.

Về mặt lý thuyết, mỗi chiến kê đều tiềm tàng một lối đâm chính xác, nhưng tiềm năng này phải được phát triển và nuôi dưỡng một cách cẩn thận. Vài người trong chúng ta cản ra gà đâm kém ngay từ khi mới nở bởi tăng trưởng và phát triển của chúng không phù hợp. Khôn ngoan cũng đồng nghĩa với năng lực, điều vốn tạo ấn tượng rằng sự suy dinh dưỡng của các tế bào não là một ảnh hưởng nữa. Bất cứ khi nào ảnh hưởng bên ngoài tác động lên lối đâm là nghiêm trọng, thực thi của cơ chân khi đá sẽ bị thay đổi. Ảnh hưởng như vậy có thể do thiếu những vitamin và khoáng chất nào đó, nhất là riboflavin hay măng-gan. Tăng trưởng và phát triển hay tiềm năng của chiến kê sẽ phụ thuộc vào năng lực di truyền, môi trường và khẩu phần của chúng.

Trung tâm điều khiển cảm giác đói, khát, nhiệt độ, cân bằng nước, huyết áp, phản kháng và đau đớn nằm ở vùng hạ đồi (hypothalamus) của não. Có một mối liên hệ rất khăng khít giữa bộ phận này với tuyến yên (pituitary gland). Việc phóng thích hormon điều hòa bởi tuyến trọng yếu này được điều khiển bởi yếu tố phóng thích của các tế bào hạ đồi. Chẳng có gì đặc biệt khi nói rằng hormon, vốn điều hòa tăng trưởng của các chiến kê, được phóng thích dưới dạng dịch tiết (secretion) bởi các tuyến này. Chúng ta có thể coi rằng các tuyến này điều khiển xương, cơ và những yếu tố tăng trưởng khác thông qua một nền tảng dinh dưỡng tốt? Liệu chúng ta có thể mong đợi chiến kê của mình trở thành kiếm sĩ giỏi nếu chúng ta không nhận biết được những yếu tố làm nên một chiến kê đâm giỏi?

Một số chiến hữu chọi gà của tôi đặc biệt quan tâm đến hệ cơ ngực [ức] của chiến kê. Nếu họ nuôi gà thịt thì điều này dĩ nhiên là quan trọng. Chúng ta phải công nhận rằng một bộ ngực nở nang là dấu hiệu cho thấy chiến kê được nuôi dưỡng và phát triển phù hợp, và rằng sự phát triển của những cơ khác cũng vậy.

Chức năng chuyên biệt của cơ chân là giúp cơ thể và những phần cơ và xương khác chuyển động trong khi thi triển đòn thế hạ sát địch thủ. Cơ cánh và những cơ khác tăng cường lực đẩy cho việc xuất đòn phù hợp. Khi một dây thần kinh cơ bị gián đoạn (interupted), trong trường hợp gà té (coupling), cơ đó sẽ bị liệt và không thể tái điều khiển trừ phi chức năng thần kinh được phục hồi.

Khi cơ bắp co thắt, như lúc đá hay biệt dưỡng, còn lại các phế phẩm như carbon dioxide và lactic acid. Những chất này tồn đọng như là thặng dư năng lượng phát sinh từ hoạt động. Khi lượng tập luyện mà cơ bắp bị ép thực hiện vượt quá giới hạn, những phế phẩm này không được đào thải kịp thời. Hiệu ứng mỏi mệt (fatigue) phát sinh khi lactic acid tích tụ trong cơ và tràn vào máu. Nếu có đủ thời gian giữa các đợt co thắt, hiệu ứng mỏi mệt sẽ nhẹ hơn bởi các phế phẩm được đào thải hết. Một ví dụ hàng đầu là 20-giây giải lao giữa các lượt thả (pitting) dành cho các sư kê chúng ta trong những trận đá cựa tròn.

Cơ chân là phần được nghiên cứu nhiều nhất ở chiến kê của chúng ta. Bài tập và thực hành có thể giúp cơ bắp phát triển, nhưng bài tập không thể vượt quá giới hạn phục hồi từ mỏi mệt phát sinh. Nên nhớ rằng, khéo léo và uyển chuyển cần thiết cho sự phát triển của cơ bắp hơn là nở nang, bởi sức mạnh phải là một sản phẩm hữu dụng trong chọi gà.

Một số sư kê đặc biệt quan tâm đến cơ ngực [ức]. Cơ vân có màu đỏ hoặc trắng, và cơ bắp ở gà chọi không là ngoại lệ. Hai loại màu cơ này hoàn toàn khác biệt về cấu trúc và chức năng. Cơ trắng phục vụ cho hoạt động ngắn hơn so với cơ đỏ. Nhiều loại gà với cơ ngực trắng không thể chịu đựng nổi các trận đấu kéo dài. Đấy là vì chúng thiếu những hợp chất vận chuyển ô-xy gồm myoglobin và cytochrome. Tế bào cơ đỏ, như thấy ở cơ chân, có mao mạch dồi dào hơn và lượng hô hấp cao hơn, điều cho phép chúng duy trì quá trình ô-xy hóa lâu dài trong lúc luyện tập căng thẳng.

Đã có đủ bài viết về những thuận lợi và ưu việt của một trống tơ được chăn thả (country-walked) so với anh em nuôi nhốt (caged) của nó. Dẫu vậy, nếu bạn theo bài bản chọi gà của tôi, bạn phải chăn thả và duy trì chiến kê của mình tùy theo túi tiền. Đến giờ, tuyệt đối chưa ai có thể thuyết phục được tôi rằng phát triển và tăng trưởng của một trống tơ chăn thả là không ưu việt ghê gớm. Thử đưa bằng chứng coi! Có một thực tế được chứng minh rằng rằng cơ trắng không hề teo hay yếu đi như cơ đỏ trong tình trạng thiếu vận động, như gà nhốt lồng sẽ gánh chịu. Điều này có nghĩa rằng cơ chân, vốn là cơ vân, có thể được tăng cường về sức mạnh nhờ luyện tập bởi lượng mao mạch dồi dào hơn. Gắng chăn thả trống tơ trong 5 tháng trên một bãi rộng và bạn sẽ hiểu.

Như trên đã đề cập đến ý nghĩa và tầm quan trọng của dinh dưỡng trong tăng trưởng và phát triển của chiến kê và hệ xương và cơ của chúng. Vitamin D cũng cần thiết để khuyến khích sự chuyển hóa can-xi (calcification) bình thường ở xương đang tăng trưởng, mà nó hỗ trợ và gắn kết những cơ khác nhau, vốn thực hiện việc đâm. Nhiều khả năng một hệ xương phát triển không phù hợp phản ánh một cách bất lợi về cấu trúc cơ. Ngoài lợi ích của một hệ xương và cơ phối hợp tốt, làm thế nào mà chúng ta có thể mong đợi chiến kê của mình đâm một cách hiệu quả?

Có khả năng chiến kê phát triển hoàn hảo lại thể hiện rất kém trong lãnh vực đâm chém. Nếu sự thực được tiết lộ thì lối đâm chính xác bị hủy hoại ở kê phòng.

Chính cơ vân của chân, mà nó tạo ra chuyển động, vốn dẫn đến lối đâm tốt. Nếu co thắt cơ được duy trì quá lâu thì cơ bắt đầu mỏi mệt. Sự mỏi mệt liên quan đến việc tiêu hao năng lượng dự trữ và những biến đổi hóa học khác. Việc biết giới hạn mỏi mệt này và tôn trọng nó sẽ ngăn chúng ta không luyện tập chiến kê của mình quá mức và khiến chúng đờ đẫn, đau nhức và không thể đâm trong khi thi đấu. Nếu bạn muốn nghe ý kiến của tôi, một dòng gà đâm tốt đưa vào một bài biệt dưỡng tốt, cho ăn và biệt dưỡng phù hợp. Sẽ không làm bạn thất vọng về lối đâm của chúng, còn nếu chúng không đâm như mong muốn của bạn, thì có lẽ bạn nên cân nhắc những ảnh hưởng bên ngoài đã tác động lên chiến kê của mình. Bạn có kiểm soát độ ẩm, điều kiện chiếu sáng nhân tạo (đèn), thay đổi gì đó trong khẩu phần, vận chuyển chúng xa hơn, tập luyện chúng quá mức và không cho nghỉ ngơi đầy đủ?

Nhiều năm trước đây, một lão nông nói với tôi rằng, vào một ngày hoặc giờ nhất định, chẳng ai có thể quất sụm chiến kê của mình. Điều đó khiến tôi phải suy nghĩ và tôi phát hiện ra rằng động vật không chỉ bị chi phối bởi cấu trúc cơ thể, thần kinh và cơ bắp của chúng, mà còn bị chi phối mạnh bởi thời gian nữa. Cơ thể động vật được biết có một đồng hồ bên trong, gọi là đồng hồ sinh học. Chẳng mấy người trong chúng ta quan tâm đến chu kỳ biến đổi trong micro giây hay năm, vốn ảnh hưởng đến một khung thời gian nhất định hay phản ánh tích cực lên một sự cố.

Nhiệt độ cơ thể, nhịp tim, hô hấp, huyết áp, mức năng lượng và chức năng gan thay đổi theo nhịp điệu trào dâng trong hoạt động của chúng. Khả năng đề kháng đối với một loại bệnh thay đổi theo thời gian trong ngày và mức độ nghiêm trọng của một loại bệnh thay đổi theo giờ mà lây nhiễm xảy ra. Đáp ứng với thuốc thang thay đổi theo thời gian trong ngày khi chúng được áp dụng. Động vật ngủ theo từng chu kỳ 90 phút và cảm giác trở nên bén nhạy nhất vào khoảng 7:00 giờ tối. Gan đạt đỉnh điểm của hoạt động trao đổi chất chỉ trước khi thức dậy vào buổi sáng. Các hormone sinh dục nam hoạt động mạnh nhất vào sáng sớm.

Nếu bạn muốn xáo trộn đồng hồ bên trong cơ thể mình, chỉ cần chuyển nhanh qua một số múi giờ và bắt đầu cảm nhận hội chứng “lệch pha bay” (jet lag). Việc này sẽ gây ra khó chịu, mệt mỏi vì khác múi giờ, cồn cào, vã mồ hôi, và giảm khả năng đánh giá và tập trung.

Trong việc sử dụng thuốc, nhịp điệu sinh học trong ngày cũng quan trọng như liều lượng. Trong một thí nghiệm gần đây trên chuột mà amphetamines được áp dụng, 77.6% bị tiêu diệt khi thuốc được cho vào giữa chu kỳ hoạt động của chúng. Nhưng chỉ 6% bị chết khi thuốc được cho vào cuối chu kỳ hoạt động của chúng. Điều trị cho bệnh nhân bằng hormone thượng thận (adrenal) vào lúc 1:00 giờ đêm sẽ hiệu quả gấp nhiều lần so với bất kỳ thời điểm nào khác.

Khái niệm về một đồng hồ chủ đạo đơn lẻ chi phối nhịp điệu của cơ thể đang mất đi sự ủng hộ. Nhiều đồng hồ tác động lên nhiều hệ thống dường như là sự thật. Vì vậy, nếu lần sau Don Ramon Lacson có bảo bạn rằng vào một ngày và thời điểm nhất định, bạn không thể nào quất sụm chiến kê của ông, thì tốt nhất hãy cảnh giác.

Để tổng kết lý thuyết của tôi về lối đâm, bạn nên nhớ rằng cơ thể chiến kê của mình là một thực thể thống nhất. Các lỗi tật ở bất kỳ phần đơn lẻ nào đều có thể ảnh hưởng đến những phần khác của cơ thể. Bạn đã từng thử làm tình với vợ mình khi bạn đang đau răng chưa? Dẫu không theo thứ tự [mức độ] quan trọng, những yếu tố có thể ảnh hưởng đến lối đâm của gà bạn. Về mặt thể chất, di truyền, trọng lượng, chiều cao, cấu trúc cơ thể, bệnh tật, phát triển cơ và xương, độ tuổi, giun, rận, thời tiết, ánh sáng, trao đổi chất, tiêu hóa, ngủ hay nghỉ ngơi, và các lỗi tật ở mắt, tai, mũi, miệng, lưỡi, họng, bàn chân và móng.

Lý do mà chúng ta phải lưu ý đến tất cả những yếu tố này đó là, tôi tin rằng năng lực tổng thể của chúng vượt xa so với tổng năng lực từng phần.