Ý kiến của tôi về Plakat Cảnh Truyền Thống

Ý kiến của tôi về Plakat Cảnh Truyền Thống
Chris Yew - http://www.bettas4all.nl/viewtopic.php?f=7&t=7722#.WdX5xLIjHZ4

Cho đến tận bây giờ, chưa có định nghĩa rõ ràng về plakat là gì hay mô tả chi tiết: Plakat Cảnh Truyền Thống (Traditional Show Plakat). Không có bất kỳ tiêu chuẩn đánh giá nào cho một con plakat cảnh và cũng không có định nghĩa rõ ràng nào về cái gì không phải là Plakat Cảnh Truyền Thống.

Plakat xuất phát từ tiếng Thái Plakad nghĩa là cá chọi (fighting fish) và không thực sự giới hạn cho một dòng betta nhất định nào. Những con Plakad này có thể là cá hoang dã hay thuần dưỡng.

Mục đích của bài viết này là để nhấn mạnh về plakat như là Plakat Cảnh Truyền Thống và không phải để đá. Trước khi chúng ta có thể nhận định plakat cảnh là gì, thật tốt để có một số hiểu biết cơ bản về những dòng được phát triển để đá. Những con plakad được sử dụng để đá đó được cản và pha (crossbred) một cách cẩn trọng.

Có hai loại Plakad hoang dã chính là Plakad Pah và Plakad Lukmoh, và chúng thường được phát hiện ngoài môi trường tự nhiên như ao hồ và ruộng lúa.

Plakad Pah được tìm thấy ở hầu hết mọi nơi ở Thái Lan và có thân dài hơn nhưng không bền (no stamina) cho các trận đá dằng dai. Plakad Lukmoh không có ngoài tự nhiên mà được thuần dưỡng (bred in captive) và đá dai hơn (tougher) Plakad Pah.


Ảnh một con Plakah Pah.

Một số nhà lai tạo pha Plakad Lukmoh với Plakad Pah và gọi chúng là “Sangasi” theo tiếng Thái (nghĩa là “Cá Lai”) hay ngắn gọn “Plasang”. Những con Cá Lai này không dai bằng Plakad Lukmoh và được pha để đá với Plakad Pah và chúng cũng rất giống với Plakad Pah.

“Plakad” ở đây chỉ đến cá chọi (vốn đơn giản được dùng để đá độ) và chúng có thể được phát hiện hay cản ở nhiều vùng tại Thái Lan hay một số nước châu Á khác. Một vài loại Plakad phổ biến vốn được sử dụng để đá như Betta imbellis, Betta smaragdina và Mahachai Betta. Chúng cũng được pha để cải thiện kỹ năng chiến đấu của mình rồi cho ra cá lai.

Betta imbellis, Betta smaragdina và Mahachai Betta thường được xếp vào bảng Cá hoang dã (Wild category) thay vì bảng Plakat trong một cuộc triển lãm. Vì vậy, chúng ta không được nhầm Plakat với Plakad, bởi Plakad có thể là loài khác vốn được dùng để đá.

Vì vậy, Plakad, vốn được dùng để đá, được cản và pha từ cá hoang dã và những con betta vây ngắn này cũng được gọi là “Plakat Morh” trong tiếng Thái.

Có 4 phân nhóm Plakad vốn được cản một cách đặc biệt để đá.

1. Đầu Cá Lóc và Thân Dài hay Bản Lóc (Channa Striata Block Form Type) – Plachon
Đây là loại phổ biến nhất trong số cá chọi tốt bởi chúng rất nhanh, dữ và có miếng đánh sắc sảo (sharp bite). Hầu hết nhà lai tạo vẫn tiếp tục phát triển những chiến binh thân dài và thon này.


Plachon

2. Đầu Ngắn và Thân Ngắn hay Bản Rô (Anabas Testudineus Form Type) – Plamor
Những con này có thân dày và ngắn khi nhìn từ phía trên và chúng là những chiến binh chậm chạp. Tuy nhiên, vảy của chúng rất cứng và có thể chịu đựng được tấn công mạnh.


Plamor

3. Miệng Cong Sắc và Thân Dài hay Bản Thát Lát (Chitala Ornata Form Type) – Plakrai
Đây là những chiến binh rất nhanh nhẹn và sở hữu cú đánh sắc sảo khi thi đấu. Chúng trông mảnh mai khi quan sát từ bên trên, và cũng có vây hậu môn và kỳ dài. Một số con cũng được gọi là “Đầu Muỗng” (Spoon Head) vì cái miệng cong cớn và thân dài.


Plakrai

4. Cá Lai (Hybrid) – Plasang
Như đã nói, Cá Lai được pha giữa cá hoang dã ở trên hay Plakad thuần dưỡng để cải thiện kỹ năng chiến đấu của chúng.


Plasang

Theo tôi, Plasang thường được ưu tiên sử dụng như là Plakat Cảnh Truyền Thống. Tôi chuộng Plasang hay loại lai tạp bởi vì chúng được pha một cách đặc biệt để “tổng hợp những ưu điểm của các loại ở trên”. Plakat cảnh nay xuất hiện với nhiều màu sắc so với những con vốn được sử dụng trong thi đấu truyền thống [gien marble chắc chắn đã được cản vào cá chọi, điển hình là “cá bạch tạng” vốn là cá chọi đích thực nhưng người không rành cứ tưởng là “cá phướn”, dễ sơ xuất trong cáp đá].

Chúng ta cũng phải phân biệt những loại plakat lai gần đây bắt đầu khoảng 2002. Người chơi và nhà lai tạo bắt đầu pha Plakat Cảnh Truyền Thống với Betta splendens vây dài như Halfmoon, Crowntail và Imbellis, từ đó tạo ra nhiều loại đuôi và dòng cá đặc sắc. Nhưng những con này tốt nhất được gọi là Betta Splendens Vây Ngắn và có lẽ không gộp chúng vào Plakat Cảnh Truyền Thống. Cả hai đều đẹp theo cách riêng của chúng.


Các ví dụ về Betta Splendens Vây Ngắn: HM Betta Splendens vây ngắn (trái) và CT Betta splendens vây ngắn (phải).

Plakat Truyền Thống lý tưởng của tôi

[Chiều dài (length) < 5 cm; độ rộng thân (width) < 1.5 cm; chóp vây lưng hơi cao hơn đuôi; đuôi hình át bích (spade shape) được chuộng; góc đuôi 180 độ (lý tưởng); cạnh đuôi tròn (rounded); vây hậu môn kéo dài đến điểm thấp nhất của đuôi; cùng chiều dài và kích thước kỳ (dài hơn được chuộng)]

Sau đây là một số đánh giá chính cho một con Plakat Cảnh Truyền Thống:

Dạng đuôi (caudal shape)

Từ trái sang phải: dạng át bích (spade shape), dạng tròn hay quạt (fan) và cuối cùng là dạng răng cưa (jagged edge).

Dạng đuôi bên trái và ở giữa được chấp nhận nhưng dạng át bích (bên trái) được chuộng (preferred). Dạng răng cưa (bên phải) không được chấp nhận. Viền ngoài đuôi phải trơn tru.

Góc đuôi (caudal spread)

Góc Đuôi 180 độ được chuộng so với góc đuôi nhỏ hay lớn hơn. Cái gọi là góc đuôi “over halfmoon” [OHM] không được chuộng ở Plakat Cảnh Truyền Thống.

Cạnh đuôi (caudal edge)

Cạnh Đuôi được chuộng là loại Tròn thay vì Thẳng như chữ D.

Phân nhánh tia đuôi (caudal rays split)

Không được vượt quá Phân Nhánh Sơ Cấp (Primary) ở đuôi. Phân Nhánh Nhị Cấp hay nhiều hơn không được ưu tiên.

Dạng vây lưng (dorsal shape)

Dạng vây lưng phải giống như hình bên trái và ở giữa. Phải có chóp nhọn (P) ở ngay trên đỉnh (T) của đuôi (được chuộng), mà không được dịch sang bên trái hoặc bên phải của nó. Dạng vây lưng ở hình bên phải không được chuộng. Bởi viền ngoài vây lưng trơn tru được chuộng hơn: dạng vây lưng ở hình đầu tiên là tốt hơn so với hình giữa và bên phải.

Vây hậu môn (anal fin)

Vây Hậu Môn như Hình Thang (Trapezium shape) nhưng với một Chóp Nhọn (Pointed Tip) nhô ra dài hơn Đáy (B) của Đuôi. Vây hậu môn ở hình giữa và bên phải không được chấp nhận.

Vây bụng hay kỳ (ventral fins)

Vây bụng dài (trái) và vây bụng ngắn (phải).

Một cặp vây bụng đều và dài được chuộng hơn so với ngắn và không đều. Vây bụng phải dài và cứng nhưng không được ngắn và dày.

Dạng tổng thể (overall shape)

Cả hai con ở trên đều có thể được coi là Plakat Cảnh Truyền Thống. Nhưng dựa vào mọi yếu tố được thảo luận ở trên, con ở hình bên trái được chuộng hơn con bên phải. Lúc này bạn phải thấy được Plakat Cảnh Truyền Thống trông giống với “Plasang” như thế nào. Một điểm nữa cần nói rõ đó là những con thể hiện Đuôi Kép không được chấp nhận như là Plakat Cảnh Truyền Thống, mà tốt nhất được xếp vào bảng Betta Splenden Vây Ngắn (Short Fin).

Lưu ý: Lời khen ngợi dành cho Mr. Precha Jintasaerewonge vì phần trích dẫn từ bài viết của ông trên Plakatthai và các hình ảnh. Công nhận về hình ảnh khác dành cho Mr. Yia Ly, Indo Betta Splenden Club và những người mà tôi có thể vô tình bỏ sót tên của họ.

Hãy học hỏi bằng đầu óc cởi mở, không có gì là tuyệt đối. Tôi xin được cảm ơn những ai đã chia sẻ kinh nghiệm và hiểu biết của mình cho tôi.

Source: Betta Onli