Betta Khổng Lồ

Betta Khổng Lồ
Victoria Parnell - http://bettysplendens.com/articles/page.imp?articleid=936


Betta khổng lồ (giant) so sánh với betta thường. Cá thể đặc biệt này cho thấy betta khổng lồ có thể tiến xa đến đâu, từ plakat gốc đơn sắc cho đến những cá thể với bộ vây, hoa văn và màu sắc khác lạ.

Tại Hội nghị IBC Orlando vào tháng 6, 2002, Mr. Athapon Ritanapichad, Mr. Natee Ritanapichad và Mr. Wasan Sattayapun giới thiệu 3 con đuôi dài khổng lồ (giant), 16 con plakat khổng lồ và một số cá imbellis với cộng đồng betta ở Mỹ. Lần trưng bày này chắc chắn gây sự chú ý của nhà sáng lập IBC, Dr. Gene Lucas, người gọi những to nhất (dài đến 7 inch) như là “bánh kẹp 2-pound”! Các đồn đãi và tò mò rằng những con cá “khổng lồ” này thực sự được cải thiện bằng hormon tăng trưởng là mối quan tâm của nhiều người, và ít nhất một người có mặt tại hội nghị đã mang những con betta khổng lồ này về nhà với mục đích cấp tốc kiểm tra hormon.

Tuy nhiên, theo Đội Khổng Lồ (Team Giant), sự ra đời của betta khổng lồ là kết quả từ công việc chăm chỉ và tuyển chọn cẩn thận của các nhà lai tạo. Vào 1999, Athapon phát triển con giant plakat đầu tiên bằng việc tuyển chọn theo kích thước những con cá chọi (fighter plakat) xanh lục, mục đích là những con betta vốn đạt chiều dài tối thiểu 3 inch. Lý do chọn cá xanh lục của anh là quan sát của mình rằng màu này, nói riêng, có kích thước trung bình lớn hơn những màu khác. Phải mất khoảng 5 thế hệ để tạo ra những con betta 3+ inch đầu tiên, và bầy té ra khoảng 20% những con betta rất lớn vốn về sau phát triển thành cá “khổng lồ”. Sau nhiều năm trời nghiên cứu và làm việc trên cá giant của mình, Athapon bắt đầu phát triển những màu sắc và dạng vây khác, bao gồm xanh dương, vàng, trắng, đỏ và xanh lục.

Theo Athapon, cá betta khổng lồ sẽ đạt chiều dài 3 inch vào thời điểm chúng được 7-8 tháng tuổi. Tuy nhiên, anh nói, sự khác biệt về loại thân hiện rõ ở khoảng 6 tháng tuổi. Ở một năm tuổi, chiều dài thân (body length) sau cùng ngừng tăng trưởng, nhưng cá vẫn tiếp tục phát triển về độ dày (width) và trọng lượng cho đến khi nó khoảng 18 tháng tuổi.

Điều mà chúng ta biết về di truyền cá khổng lồ đó là tính trạng gần như chắc chắn được chuyển giao cho hậu duệ và do đó không thể là kết quả của việc gia tăng kích thước nhân tạo. Dr. Gene Lucas ám chỉ một thực tế rằng giant betta có lẽ là kết quả của những tính trạng đa-nhân tố (multi-factor) thay vì một gien đơn lẻ, giống như HM hay CT tia chéo. Những thành viên IBC Mỹ nhất định, những người đang làm việc với cá khổng lồ như Jim Sonnier, đã phát hiện những quy luật nhất định vốn áp dụng vào việc lai tạo cá giant, chẳng hạn:

1) Tính trạng Giant được điều khiển bởi một cặp gien đơn lẻ.
2) Gien đột biến “Giant” là trội bất toàn (incompletely) so với gien kích thước bình thường.
3) Nếu một hậu duệ mang cả hai gien “Giant”, nó sẽ thể hiện tính trạng Giant kích thước-đầy đủ.
4) Nếu một hậu duệ chỉ mang một gien “Giant”, nó sẽ thể hiện kích thước Half-Giant [Bán Khổng Lồ].
5) Nếu một hậu duệ không mang bất kỳ gien “Giant” nào, nó sẽ thể hiện kích thước bình thường.

Trong một số trường hợp, Sonnier đã cản thứ mà ông gọi là “'Half-Giant” (7-8 cm chiều dài tổng) với những cá mái bình thường. Lần nào bầy cá của ông cũng thể hiện 50% kích thước bình thường và 50% kích thước Half-Giant.

Để đạt được tiềm năng tăng trưởng tối đa, chúng phải được cho ăn thật nhiều khi còn non so với Betta kích thước bình thường (nhiều hơn 2 đến 3 lần với Half-Giant đực; 2 lần với Half-Giant mái). Bởi vì tốc độ tăng trưởng nhanh, khẩu vị của chúng là bao la. Chúng có thể dễ dàng ngốn gấp đôi vào bữa ăn so với betta thường, và vẫn đói vào một giờ sau. Bởi vì chúng cần nhiều thức ăn hơn, chúng cũng thải nhiều hơn, nên cần thay nước thường xuyên hơn và lọ nuôi lớn hơn. Cá giant trưởng thành nhạy cảm với bệnh táo bón (constipation), điều có thể dẫn đến tử vong nếu không được chữa trị cẩn thận. Artemia tươi sống và bo bo tươi sống/đông lạnh phải là những thành phần thường xuyên trong chế độ ăn của chúng, vì cả hai thức ăn này có tác dụng nhuận trường nhẹ (mild laxative). Nếu cá giant bị táo bón, để nó nhịn ăn 24 giờ và món đậu Hà Lan nấu sẽ thường giúp mọi thứ hoạt động trở lại. Một khi chúng đạt kích thước trưởng thành, bạn có thể giảm bớt khẩu phần của chúng.

Với chế độ biệt dưỡng và khẩu phần thích hợp, cá giant non sẽ đạt kích thước-trưởng thành sau 2-3 tháng tuổi, và ở 4 tháng tuổi chúng sẽ đạt kích thước của cá cảnh bình thường 8 tháng tuổi. Sự khác biệt về kích thước ở bầy Half Giant hiện rõ ở vài tuần tuổi.

Các bầy Giant (dự án)

Cá cha	Cá mẹ	Cá con
Giant (7')	Giant (7')	100% Giant (7') ?
Giant (7')	Half-Giant (3.5')	50% Giant (7'), 50% Half Giant (3.5') ?
Cá thường (2+')	Half-Giant (3.5')	50% Cá thường (2+'), 50% Half-Giant (3.5') strong>
Half-Giant (3.5')	Half-Giant (3.5')	25% Giant (7'), 50% Half-Giant (3.5'), 25% Regular Size (2+') ?

ACKNOWLEDGEMENTS
Betta Club Singapore, Genetics;
Jim Sonnier (Bettas-Jim Sonnier)

 

Qua tham khảo các bài viết khác và cũng từng thấy một số cá betta khổng lồ trên thực tế, cá betta có kích thước thân 9-10 cm là kinh khủng lắm rùi. Kích thước thân tính từ chóp miệng cho đến gốc đuôi thôi (không tính đuôi).

Các số liệu trong bài dịch hoàn toàn chính xác so với nguyên bản nên mình đoán đó là cá betta khổng lồ đuôi HM (cái đuôi dài gần bằng thân). Tác giả tính luôn cả đuôi cho nên con cá mới dài đến 17 cm!