Bí quyết để thành công? (John W. Purdy)

Bí quyết để thành công?
John W. Purdy (2000) - http://www.ultimatefowl.com

Bạn có thể ngờ rằng một số sư kê, những người thường xuyên giới thiệu gà hay, có bí quyết nào đó khiến cho gà của họ luôn vượt trội so với đồng loại. Đó có thể là dòng gà hay chế độ biệt dưỡng đặc biệt, hay loại thuốc tăng lực mà họ bỏ vào thức ăn hay nước uống 3 ngày sau cùng trước khi xuất trường.

Có thể bạn đã đoán đúng. Cái gã luôn hạ bạn mỗi khi đụng độ trong vài năm liên tục có thể “có điều gì đó” hoặc “làm điều gì đó” mà bạn “không có” hoặc “không làm”. Tuy nhiên, nhiều khả năng “bí quyết” cũng chẳng có gì ghê gớm. Trên thực tế, nếu bạn tham quan trại của người này, có lẽ anh ta đã chỉ cho bạn mà bạn không để ý hoặc nhận thức được tầm quan trọng của nó.

Về cơ bản, tất cả những “biệt trội” (extra) mà một sư kê thực hiện HÀNG NGÀY sẽ mang lại sự khác biệt. Chẳng hạn, cứ cho rằng tiềm năng di truyền của chiến kê đóng góp đến 50% năng lực chiến đấu của nó. Nhưng một chiến kê tiềm năng không thể phát huy tối đa năng lực của mình nếu không được nuôi dưỡng thích hợp và mạnh khỏe. Giả sử rằng di truyền, dinh dưỡng và thể lực đóng góp đến 90% năng lực của chiến kê, vậy 10% còn lại là gì?

Theo tôi, mỗi lần bạn làm điều gì đó có ích cho gà của mình, thì nó sẽ góp phần vào “tổng sức mạnh” ngày xuất trường. Những “biệt trội” này góp phần vào 10% năng lực còn lại. Chúng là gì? Chẳng hạn, khi sư kê thường xuyên bỏ thời gian và công sức đưa gà ra bãi cỏ, vệ sinh chuồng, tẩy giun và diệt rận TRƯỚC KHI chúng đổ bệnh, cho chúng ăn những “món” đặc biệt như trái cây tươi, vệ sinh và sát trùng khay nước thay vì chỉ châm thêm dù trong khay vẫn còn cặn bẩn. Đó có thể là chế độ theo dõi đặc biệt về “điều kiện tâm lý” (mental conditioning) đối với gà tơ trong toàn bộ quá trình biệt dưỡng. Cuối bài viết, tôi sẽ liệt kê những biệt trội này nọ mà chúng sẽ giúp ích cho gà của bạn. Do vậy, bí quyết của các sư kê hàng đầu có lẽ chỉ là sự quan tâm đến từng chi tiết, làm việc chăm chỉ, và thực hiện những điều đặc biệt mà nhiều người không nghĩ đến, hoặc không cho rằng nó quan trọng. Những biệt trội nhỏ này giúp cho gà của bạn cả về điều kiện thể chất (chất phụ trợ trong quá trình thay lông) lẫn tâm lý (dời gà đến khu vực mới trong sân).

Hầu hết sư kê đều nhận thức được tầm quan trọng của việc chuẩn bị thể chất cho chiến kê đá trường chẳng hạn như dinh dưỡng cân bằng và luyện tập thích hợp. Một khía cạnh của quá trình biệt dưỡng mà chúng ta cần lưu tâm nhiều hơn đó là chuẩn bị “điều kiện tâm lý” cho chiến kê đá trường. “Vấn đề” nằm ở chỗ, sự kết hợp mong manh và tuyệt diệu giữa thể chất và tâm lý “trở nên sắc nét” vào thời điểm lâm trận. Tôi tin rằng điều kiện thể chất và tâm lý liên kết với nhau ở một mức độ nhất định, theo đó bạn không thể tạo ra chiến kê sắc sảo nếu không luôn quan tâm và điều chỉnh hai yếu tố này.

Điều kiện tâm lý bắt đầu từ khi gà còn rất nhỏ. Ở một vài ngày tuổi, gà bắt đầu xác định “thứ tự bầy đàn” (pecking order), quan hệ dẫn đến việc hình thành một cá thể đứng đầu trong bầy. Sau nó, những anh em cùng bầy thông qua hành vi hung dữ/thụ động sắp xếp theo các thứ tự tương ứng trong bầy. Thứ tự bầy đàn có thể thay đổi một khi gà tăng trưởng, sau các cuộc đá lộn ở sân nhà, việc đưa vào hay bắt một cá thể ra khỏi bầy, thay đổi hình dạng... Quan điểm của tôi đó là trạng thái tâm lý của gà tơ bị tác động ngay từ giai đoạn đầu đời và điều cực kỳ quan trọng là hãy tạo dựng một môi trường để hỗ trợ tối đa cho hành vi đầu đàn của nó.

Hành vi đầu đàn (dominant behaviour) là một đặc điểm cần học hỏi. Nó cũng liên hệ với hoạt động của các hormon mạnh như testosterone vốn tăng dần một khi gà tơ trưởng thành. Khi gà tơ có cơ hội thể hiện hành vi đầu đàn, cơ thể sẽ tiết ra nhiều testosterone để củng cố cho hành vi này.

Chìa khóa quan trọng nhất để khuếch đại hành vi đầu đàn là cung cấp không gian hoạt động một cách tối đa cho gà tơ của bạn. Bãi chăn thả cho phép những con gà tơ yếu hơn tránh xa những cá thể đầu đàn. Khi những con này được tách riêng với một vài con mái cùng bầy, chúng sẽ trở thành gà tơ đầu đàn trong một bầy nhỏ mới hình thành. Tệ nhất là nhốt gà tơ chung với một con đầu đàn hay gà dữ mà chúng không thể bỏ chạy được. Chúng sẽ e sợ không thể hiện hành vi đầu đàn (chẳng hạn như de mái) mỗi khi ở gần các “đại ca” này. Con gà tơ sẽ duy trì nỗi sợ trong một thời gian dài, kể cả sau khi được nhốt riêng. Trong trường hợp tệ nhất, tổn thương tâm lý là vĩnh viễn và nó không bao giờ có thể trở thành chiến kê. Đừng bao giờ sử dụng gà tơ làm “gà mồi” hay đem xổ trước khi nó thực sự trưởng thành (tức đã đủ gan lỳ). Nếu bạn làm và nó bỏ chạy, điều này sẽ làm chậm quá trình phát triển tâm lý của nó. Một ý tưởng khác là nhốt con đầu đàn lại và để con thứ 2 trải nghiệm quyền lực trong vòng một tuần, rồi lại nhốt nó lại và để con thứ 3 thay thế. Và khi bạn nhốt một trống tơ, cố gắng nhốt kèm một mái tơ với nó. Theo cách này, bạn sẽ đảm bảo nó luôn là cá thể đầu đàn trong chuồng. Ý tưởng nhằm tạo ra chiến kê hoàn toàn dạn dĩ và tự tin.

Một khi gà tơ trưởng thành và cựa đủ dài, chúng nên được đưa ra dây cột. Dây cột có lẽ là cách dễ và rẻ nhất để xây dựng điều kiện tâm lý. Gà chiến hay gà tơ cột dây có nhiều không gian hoạt động hơn là chuồng nhốt thông thường, và khuyến khích chúng tuần tra lãnh thổ nhiều lần trong ngày. Nó có thể quan sát các đối tượng xung quanh một cách dễ dàng, bao gồm gà khác, bạn với máng thức ăn, diều, côn trùng và tất cả những gì đáng chú ý khác. Trạng thái tâm lý này giúp nó luôn tỉnh táo và phản ứng nhanh nhạy với chuyển động và âm thanh. Trong trường đấu, điều này có nghĩa nó sẽ hơi biệt trội so với đa số những chiến kê “bình thường” khác. Dẫu chiến kê hiếm khi “chán” dây cột, nhưng sẽ tốt khi xoay tua để chúng làm quen với những khu vực mới lúc này lúc nọ. Nhiều sư kê mắc sai lầm khi nhốt gà trong lồng bay nhiều ngày liên tục. Chiến kê nên được đưa ra bãi cỏ vài giờ mỗi ngày hoặc vào ngày khác.

Một bí quyết nữa cũng giúp ích cho gà của bạn: hãy dành thời gian ở trong sân và phòng gà càng nhiều càng tốt, hãy nghe ngóng, quan sát và bồng bế gà. Điều này không hề thái quá. Bằng cách này, hầu hết các sư kê thành công (giàu kinh nghiệm) đều có thể biết khi nào gà đã sẵn sàng đá, và hầu hết chiến kê đều thể hiện dấu hiệu sẵn sàng cho việc biệt dưỡng và xuất trận. Chẳng hạn, hãy quan sát cách chúng ăn. Chúng có đói, ăn hết thức ăn và đòi thêm? Kiểm tra phân hàng ngày bằng cách quan sát nền và bên dưới chạc. Việc này diễn ra một cách tự động mỗi khi bạn cho gà ăn và uống. Phân và khẩu vị sẽ nói cho bạn biết rằng hệ thống tiêu hóa của chúng có làm việc tốt hay không. Việc lắng nghe sẽ cho bạn biết một số thông tin về hệ thống hô hấp của chúng. Ho, chảy nước mũi và run rẩy là dấu hiệu sức khỏe có vấn đề. Tiếng gáy trong trẻo và đều đặn có nghĩa sức khỏe tốt và sung mãn. Bắt gà ngay dây cột là cách giúp chúng bình tĩnh, trong khi kiểm tra trọng lượng, mắt, chân, lông, và tình trạng dây cột... Chiến kê được bắt nhẹ nhàng sẽ tin cậy nài gà. Một khi đã tin cậy nài gà, nó sẽ dồn hết mọi chú ý về phía đối phương và thể hiện hành vi đầu đàn (hy vọng nó đá một chân xuất sắc và giành thắng lợi).

Một vài ý tưởng và hành động nhằm mang lại đôi chút “biệt trội” cho gà của bạn:

1. Thường xuyên xoay tua gà của bạn sang khu vực mới. Khu vực mới đồng nghĩa với sự lành mạnh, ít bệnh tật, và cỏ tươi.

2. Nhốt kèm với gà mái để chúng sung mãn. Mọi người đều muốn vui vẻ. Đặc biệt là một chiến kê mạnh khỏe.

3. Nuôi dưỡng “điều kiện tâm lý” từ khi gà mới nở cho đến khi xuất trường. Để vận dụng tối đa tiềm năng của mình, những chiến kê này cần tin tưởng rằng chúng là “siêu cao thủ”.

4. Cho gà của bạn càng nhiều không gian càng tốt (bao gồm dây cột, chuồng và bãi chăn thả).

5. Bỏ thời gian lắng nghe và quan sát gà của mình. Chúng sẽ nói với bạn về tình trạng của mình. Phát hiện những con “nói dối” vào ngày thi đấu!

6. Đầu tư vào thức ăn, chuồng và thiết bị chất lượng. Bạn phải mua những thứ tốt nhất.

7. Cố gắng kiểm soát sự cố. Nóng, lạnh, bóng mát, thông khí, độ ẩm, chất lượng thức ăn và nước, sự căng thẳng, bụi, khách viếng thăm, thú săn mồi...

8. Bồng gà nhẹ nhàng và thường xuyên (trừ giai đoạn thay lông). Bạn sẽ xây dựng sự tin cậy. Nếu bạn vụng về, hãy nhờ nài gà. Bồng vụng sẽ khiến gà gãy lông và đá người.

9. Sử dụng cảm quan chung: nếu chúng không bay lên chạc cao 2.7 m trong lồng bay; chúng sẽ không tập bay. Vậy bạn hãy hạ xuống còn 1.5-1.8 m thôi và chúng sẽ luyện tập tích cực.

10. Sử dụng một ít thức ăn phụ trợ hàng ngày chẳng hạn như trái cây, gan, cỏ vụn... Chúng sẽ mong chờ bạn đến cùng với túi thức ăn.

11. Sử dụng vitamin và chất điện giải để hạn chế căng thẳng vì khí hậu nóng cùng với hàng tá những yếu tố khác vốn có thể gây ra vấn đề cho gà của bạn.

12. Đừng bao giờ nói “như vậy là đủ”. Hãy lăn lộn ngoài trại gà thêm vài giờ nữa và làm cho đúng. Rồi bạn sẽ không phải trả giá ngoài trường đấu.

13. Hạn chế bụi trong lồng bay. Bụi gây ra vấn đề cho hệ thống hô hấp.

14. Hãy cởi mở với những ý tưởng và khái niệm mới nếu chúng dựa trên những đánh giá và nghiên cứu hợp lý. Hãy thực hiện theo đúng chỉ dẫn. Đừng dự đoán liều lượng thuốc. Đừng cố gắng sáng tạo một quy trình biệt dưỡng mới mà không áp dụng các phương pháp đúng đắn và đã qua thử nghiệm trước và biết rõ những gì cần thiết.

15. Lai tạo những cá thể tốt nhất, thanh lọc số còn lại! Đừng lai thứ gì không đạt 100% thể lực.

16. Điều quan trọng hơn cả: hãy trung thực về gà của mình và với các chiến hữu. Gà hay sẽ mang lại cho nhà lai tạo những gì mà họ xứng đáng được hưởng. Tôi từng chứng kiến và trải qua điều này rất nhiều lần.

Tôi hết sức đề nghị các bạn hãy đọc, suy ngẫm và dành càng nhiều thời gian càng tốt cho gà của mình. Chúng là nền tảng tối thượng!